به گزارش رکنا و به نقل از مرکز زوال عقل بریتانیا (Dementia UK)،تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از عادت‌های روزانه مانند مسواک زدن یا نحوه بالا رفتن از پله‌ها ممکن است نشانه‌های اولیه‌ای از زوال عقل را آشکار کنند. اکنون به نظر می‌رسد که نحوه غذا خوردن هم می‌تواند نشان دهد آیا فرد به زوال عقل از نوع پیشانی‌گیجگاهی مبتلا است یا خیر.

 این نوع نادر از زوال عقل حدود یک نفر از هر ۲۰ بیمار مبتلا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی (Frontotemporal dementia) اصطلاحی عمومی است برای آن نوع از زوال عقل که عمدتاً لوب‌های پیشانی و گیجگاهی مغز – بخش‌هایی که مسئول شخصیت، رفتار، زبان و گفتار هستند – را درگیر می‌کند و برخلاف سایر انواع زوال عقل، مراحل اولیه آن همواره با از دست دادن حافظه یا کاهش تمرکز همراه نیست. یکی از نشانه‌های آن می‌تواند رفتارهای وسواسی یا تکراری باشد که به روش غذا خوردن نیز گسترش می‌یابد.

تاثیر زوال عقل بر عادات غذایی

بر اساس یک مقاله مرتبط، “زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی با گستره‌ای از رفتارهای غذایی غیرعادی همراه است، از جمله پرخوری، تمرکز وسواسی روی یک نوع غذا و حتی خوردن اشیای غیرخوراکی”. افراد مبتلا ممکن است از خوردن هر غذایی به جز یک نوع خاص پرهیز کنند. به طور مثال، در یک مقاله به زنی تحت عنوان “بانوی موز” اشاره شده که ماه‌ها قبل از فوتش تنها موز می‌خورد و فقط شیر می‌نوشید. بعد از کالبدشکافی مشخص شد او به زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی مبتلا بود.

همچنین، برخی بیماران ممکن است اشیای غیرخوراکی بخورند یا از بشقاب دیگران غذا بردارند، اقدامی که از نظر اجتماعی مشکل‌ساز است و پیامدهای سلامتی نیز دارد، زیرا می‌تواند باعث افزایش وزن شود. البته، این تاثیر‌ها می‌تواند برای بیماران مختلف متفاوت باشد و در بعضی‌ها ممکن است به خاطر محدود کردن رژیم غذایی به چند نوع خاص منجر به کاهش وزن شود.

علل وقوع این عادات ناسالم

یکی از محققان، ماریلنا آیلو می‌گوید: “ما اطمینان کامل نداریم، زیرا منشا این ناهنجاری‌های رفتاری به احتمال زیاد به عوامل متعددی مرتبط است. ممکن است تغییراتی در سیستم عصبی خودمختار رخ دهد، سیستمی که عملکردهای غیرارادی بدن مثل ضربان قلب، تنفس، گرسنگی و سیری را کنترل می‌کند و این تغییرات می‌تواند سیگنال‌های گرسنگی و سیری را تحریف کند. آسیب به هیپوتالاموس هم ممکن است به پرخوری منجر شود. همچنین عوامل شناختی و حسی می‌توانند این وضعیت را پیچیده کنند.” به عنوان مثال، در بیمارانی که اشیای غیرخوراکی می‌خورند، ممکن است مشکلی در درک معنایی و تشخیص عملکرد اشیا وجود داشته باشد.

نشانه‌های دیگر زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی

آیلو تاکید می‌کند که گرچه وسواس روی غذاها و خوردن اشیای غیرخوراکی مختص زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی نیست، اما این ناهنجاری‌ها می‌تواند در افراد سالم با عادات غذایی ناهنجار نیز مشاهده شود، اگرچه با درجات مختلف شدت. مثلاً هرزه‌خواری یا پایکا می‌تواند طی بارداری یا در افراد مبتلا به اوتیسم رخ دهد. اما اگر این رفتارها با دیگر نشانه‌های زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی همراه باشند، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

دیگر علائم زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی عبارتند از:

• تغییرات شخصیتی و رفتاری مانند رفتارهای نامناسب یا تکانشی، بی‌احساسی، بی‌توجهی به بهداشت شخصی، پرخوری یا بی‌انگیزگی.
• مشکلات زبانی از قبیل صحبت به شکل آهسته، مشکل در بیان صداها، ترتیب نادرست کلمات یا استفاده نادرست از کلمات.
• مشکلات در توانایی‌های ذهنی مانند حواس‌پرتی، برنامه‌ریزی و سازماندهی.
• مشکلات حافظه که برخلاف انواع شایع‌تر زوال عقل مانند آلزایمر، معمولاً در مراحل بعدی بیماری ظاهر می‌شوند.
• مشکلات جسمی مثل کندی یا دشواری حرکات، ازدست‌دادن کنترل مثانه یا روده، ضعف عضلانی یا مشکل در بلع.

اگر به زوال عقل در خود یا عزیزانتان مشکوک هستید، باید به سرعت با پزشک مشورت کنید تا بتوانید اقداماتی برای کاهش نشانه‌ها انجام دهید.