اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: وقتی به متاورس فکر می‌کنید، ممکن است فردی را تصور کنید که در حال بازی ویدیویی است و هدستی حجیم به چهره‌اش زده که بیشتر صورت او را پوشانده است. درست است که بازی‌های دیجیتال یکی از پذیرندگان اولیه متاورس هستند اما اگر متاورس فقط مربوط به بازی بود، مارک زاکربرگ تمام شرکت خود را روی آن شرط نمی‌بست.

در سال ۲۰۲۱، مدیرعامل فیسبوک، مارک زاکربرگ، اعلام کرد که نام شرکتی که دو دهه پیش تأسیس کرده بود، از فیسبوک به متا تغییر می‌کند و مفهوم “متاورس” از یک ایده خاص و آینده‌نگر به یک استراتژی تجاری رایج تبدیل شد. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که متاورس دقیقاً چیست، از کجا آمده و چگونه تکامل یافته است.

متاورس چیست؟

شرکت متا، متاورس را به عنوان “تکامل بعدی در ارتباطات اجتماعی و جانشین اینترنت موبایل” تعریف می‌کند. البته باید بدانید که متا، کنترل متاورس را در دست ندارد. در واقع، به جای فکر کردن به یک فضای مجازی واحد به نام متاورس، در این مرحله بهتر است از شکل جمع، یعنی متاورس‌ها، استفاده کنیم.

بیشتر بخوانید: ۵ ابزار هوش مصنوعی برای ساخت برند شخصی‌تان

یک متاورس می‌تواند هر فضای مجازی سه‌بعدی باشد که با فناوری‌هایی از جمله واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیا (IoT) و بلاک‌چین ایجاد شده است و به افراد اجازه می‌دهد با یکدیگر (و در برخی موارد با آواتار‌های غیرانسانی) تعامل داشته باشند. امروزه متاورس‌های بسیاری وجود دارند.

بیشتر آن‌ها توسط شرکت‌های منفرد ایجاد شده‌اند و به منظور خاصی ایفای نقش می‌کنند. هنوز استاندارد‌هایی برای به اشتراک‌گذاری هویت کاربر و داده‌ها در میان فضا‌های مختلف متاورس ایجاد نشده است، بنابراین تعامل بین متاورس‌ها محدود است یا اصلاً وجود ندارد.

تاریخچه متاورس

اصطلاح “متاورس” اولین بار توسط نویسنده علمی-تخیلی نیل استفنسون در رمان “تصادف برفی” در سال ۱۹۹۲ استفاده شد. در این رمان، آقای استفنسون دنیای مجازی سه‌بعدی را توصیف می‌کند که افراد می‌توانند به نوعی آن را تجربه کنند.

شخصیت اصلی رمان، هیرو، به متاورس از طریق یک دستگاه شخصی دسترسی پیدا می‌کند که تصاویر واقعیت مجازی سه‌بعدی را به عینک‌های او منتقل می‌کند. آواتار هیرو در متاورس با آواتار‌های دیگر افراد تعامل دارد و در واقع، “تصادف برفی” نام یک فایل داده است که آواتار هیرو در متاورس دریافت می‌کند.

فارغ از داستان‌های علمی-تخیلی، بازی‌های دیجیتال راهی بودند که متاورس به مصرف‌کنندگان معرفی شد و در مقیاس گسترده مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۲۰۱۶، بازی Pokémon Go که واقعیت افزوده را به بازی‌های موبایل اضافه کرد، دنیا را تحت تأثیر قرار داد.

از آن زمان، بازی‌های چندنفره مانند Fortnite، Minecraft و Roblox محیط مجازی‌ای را فراهم کرده‌اند که در آن بازیکنان می‌توانند در قالب آواتار‌ها با یکدیگر تعامل کنند و این پایه‌گذار متاورس شد. در سال ۲۰۲۳، توسعه و پذیرش متاورس فراتر از بازی‌ها رفته و به سایر صنایع نیز گسترش یافته است.

بازاریابی متاورسی به یک واژه پرطرفدار در میان برند‌های مصرف‌کننده تبدیل شده است. شرکت‌های چندملیتی بزرگ، از JP Morgan، نایکی و آدیداس گرفته تا مک‌دونالد، همگی طرح‌هایی برای استفاده از پتانسیل بازاریابی متاورس دارند.

این امر سطح جدیدی از اتصال و بُعد تازه‌ای به اقتصاد جهانی ما اضافه می‌کند. شرکت مشاوره مدیریتی مک‌کینزی تخمین زده است که متاورس می‌تواند تا سال ۲۰۳۰، ۵ تریلیون دلار درآمد برای کسب‌وکار‌ها ایجاد کند.

متاورس چه تفاوتی با اینترنت دارد؟

حتی اگر متاورس غالباً به عنوان تکامل بعدی اینترنت در نظر گرفته شود، تفاوت‌های قابل توجهی بین این دو وجود دارد. اینترنت، همان‌طور که می‌شناسیم، شبکه‌ای از وب‌سایت‌ها است. در ابتدا، وب‌سایت‌ها فقط برای توزیع اطلاعات ایجاد شدند. امروزه، وب‌سایت‌ها اهداف مختلفی از جمله خرید، سرگرمی و ارتباطات را دنبال می‌کنند. ظهور شبکه‌های اجتماعی اینترنت را به یک کانال برای اتصال افراد و به اشتراک گذاشتن زندگی‌شان با یکدیگر تبدیل کرد. حتی با وجود عظمت اینترنت، همچنان مکانی برای ذخیره و اشتراک‌گذاری اطلاعاتی است که کاربران آن درباره اتفاقات دنیای “واقعی” تولید می‌کنند.

با اینحال متاورس یک دنیای مجازی است که کاربران آن در آن “زندگی” مجازی خود را تجربه می‌کنند. فعالیت‌هایی که در متاورس اتفاق می‌افتد و داده‌هایی که ذخیره می‌کند، ممکن است هیچ ارتباطی با دنیای “واقعی” نداشته باشد.

به عبارت دیگر، اینترنت ادامه‌ای از دنیای واقعی است، در حالی که متاورس یک فضای مجازی است که به موازات دنیای واقعی وجود دارد. برای درک این تفاوت، تصور کنید که تصاویری از یک دورهمی شام با دوستانتان را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنید در مقابل تصویری از برگزاری یک دورهمی مجازی با دوستانتان در متاورس.

در متاورس، می‌توانید بسیاری از تعاملات و وقایع روزمره زندگی خود را به شکل آواتار تجربه کنید. آواتار شما می‌تواند با آواتار‌های دیگران تعامل داشته باشد. شما می‌توانید بسیاری از فعالیت‌ها را در دنیای مجازی به همان شیوه‌ای که در دنیای واقعی انجام می‌دهید، انجام دهید؛ مانند خرید و فروش کالا، شرکت در کنسرت‌ها، رفتن به موزه‌ها، ساخت یا بازسازی یک خانه و غیره.

چگونه NFT و ارز‌های دیجیتال متاورس را ممکن کردند؟

برای فعال کردن فعالیت‌های تجاری در متاورس، نیاز به یک سیستم برای حمایت از معاملات تجاری وجود داشت. تجارت کالا و خدمات در دنیای مجازی دو چالش دارد. اول، به روشی برای تعیین ارزش نیاز است. از آنجا که هر کالای دیجیتال می‌تواند به راحتی کپی و تکثیر شود، متاورس نیاز دارد که روشی برای شناسایی اصالت کالا‌ها و مالکیت آن‌ها داشته باشد.

به همان اندازه که شما نمی‌خواهید برای یک ماشین معیوب یا یک کپی تقلبی از گوچی قیمت یکسانی بپردازید، به احتمال زیاد نمی‌خواهید برای هر کالای دیجیتالی که کپی نسخه اصلی است، قیمت یکسانی بپردازید. دوم، متاورس به روشی برای انجام تراکنش‌ها در دنیای مجازی نیاز دارد. به یک ارز مجازی احتیاج دارد.

در اینجا است که توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT) و ارز‌های دیجیتال وارد عمل می‌شوند. NFT و ارز‌های دیجیتال بر اساس فناوری بلاک‌چین عمل می‌کنند. این فناوری‌ها نسبتاً پیچیده هستند، اما کاربرد‌های آن‌ها به راحتی قابل درک است.

NFT به عنوان گواهی عمل می‌کند، مانند عنوان یک خانه. حتی اگر محصول دیجیتال خود قابل تکثیر باشد، NFT نمی‌تواند تکثیر شود و همیشه به نسخه اصلی مرتبط است. بنابراین، به آن‌ها توکن‌های غیرقابل معاوضه گفته می‌شود.

ارز دیجیتال به خوبی با متاورس سازگار است. از آنجا که متاورس مجازی است، همیشه فعال و خودپایدار است و امکانات فوق‌العاده‌ای را در کسب‌وکار ایجاد می‌کند؛ و بسیاری از این امکانات پایه‌ای در ارز‌های دیجیتال دارند. ظهور بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ آغازگر محبوبیت فزاینده ارز‌های دیجیتال در دهه گذشته بود. با این حال، در سراسر متاورس، اتریوم، که همچنین از NFT پشتیبانی می‌کند، محبوب‌ترین ارز دیجیتال است.

همچنین معمول است که پلتفرم‌های متاورس نسخه‌های مخصوص خود از ارز‌های دیجیتال را ایجاد کنند. به عنوان مثال، بازار محبوب مجموعه آثار هنری NFT، Bored Ape Yacht Club، ارز دیجیتال مخصوص خود به نام ApeCoin را دارد.