به گزارش آوای اقتصاد; سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق ایران همچنان اندک است و کمتر از ۱۰ درصد از کل برق کشور را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که کشورهای با پتانسیل کمتر از ایران، سهم بیشتری از انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خود دارند. در حال حاضر، ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران به ۱۱۶۳ مگاوات رسیده است، در حالی که طبق برنامه‌ها و الزامات قانونی، این رقم باید به ۱۲ هزار مگاوات افزایش یابد.

پتانسیل انرژی خورشیدی در ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب، تابش خورشیدی بالا و شرایط ایده‌آل، بسیار زیاد است. ایران با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و تابش سالانه بین ۴.۵ تا ۵.۵ کیلووات‌ساعت بر مترمربع، یکی از بهترین مکان‌ها برای تولید انرژی خورشیدی در جهان به شمار می‌آید. کاهش هزینه‌های تولید برق از انرژی خورشیدی در دهه‌های اخیر، به‌ویژه با کاهش هزینه‌های تجهیزات و فناوری‌های سلول‌های خورشیدی، سبب شده است که احداث نیروگاه‌های خورشیدی از نظر اقتصادی به صرفه‌تر شود و این روند همچنان ادامه دارد.

به رغم مزایای انرژی خورشیدی، ایران با چالش‌هایی مواجه است. وابستگی زیاد به منابع فسیلی و نیاز به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ایران را به سمت تنوع‌بخشی به سبد انرژی خود سوق داده است. انرژی خورشیدی به‌عنوان یک منبع پاک و پایدار می‌تواند به این تنوع کمک کند. کشورهای همسایه ایران، به‌ویژه در حاشیه خلیج فارس و عراق، بازارهای بالقوه‌ای برای صادرات برق خورشیدی هستند و با ایجاد زیرساخت‌های مناسب، ایران می‌تواند به یک صادرکننده عمده برق خورشیدی در منطقه تبدیل شود. دولت ایران نیز در سال‌های اخیر اقداماتی برای تشویق سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی، انجام داده است. این حمایت‌ها شامل تعرفه‌های تشویقی و تسهیلات مالی برای پروژه‌های تجدیدپذیر می‌شود.

با این حال، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با موانع متعددی روبرو است. مشکلات تأمین مالی، زیرساخت‌های ناکافی، رقابت با منابع فسیلی و نیاز به قوانین پایدار و شفاف از جمله این چالش‌ها هستند. علی‌رغم کاهش هزینه‌ها، پروژه‌های بزرگ خورشیدی نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالایی دارند و تحریم‌ها و مشکلات مالی می‌توانند مانع جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شوند. همچنین، توسعه شبکه برق و زیرساخت‌های لازم برای انتقال و توزیع برق تولیدی از منابع خورشیدی به سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی بلندمدت نیاز دارد. قیمت پایین سوخت‌های فسیلی در ایران نیز به‌عنوان یک عامل اقتصادی، توسعه انرژی خورشیدی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پتانسیل انرژی بادی در ایران، به‌ویژه در مناطق کویری و مرزی مانند سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و گلستان، بسیار بالا است. با این حال، ظرفیت نصب شده در این بخش هنوز با پتانسیل موجود فاصله دارد. انرژی زمین‌گرمایی نیز در نواحی شمال غربی ایران از جمله خراسان رضوی و گلستان دارای پتانسیل است، اما به دلیل نیاز به فناوری پیشرفته و هزینه‌های بالا، توسعه آن محدود بوده است. ایران همچنین با داشتن منابع گسترده زیست‌توده، از جمله پسماندهای کشاورزی و شهری، ظرفیت بالایی برای تولید انرژی از بیومس دارد که می‌تواند به ویژه در مناطق روستایی و دورافتاده نقش مهمی ایفا کند.

دولت ایران در ابتدای دوره جدید خود اعلام کرده است که به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر توجه ویژه‌ای خواهد داشت. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، تأکید کرده که استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر باید به یک بحث ملی تبدیل شود و باید با تلاش به سمت انرژی‌های خورشیدی، بادی و زمین‌گرمایی حرکت کرد، بدون اینکه تولید و استفاده از انرژی‌های کلاسیک را نادیده بگیریم.

وی همچنین به برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و افزود که سیاست‌های این برنامه شامل کاهش مصرف انرژی، افزایش بهره‌وری و سهم انرژی‌های تجدیدپذیر است که باید در اولویت قرار گیرد. با توجه به پتانسیل‌های طبیعی ایران و روند جهانی کاهش هزینه‌ها و افزایش تقاضا برای انرژی‌های پاک، توسعه انرژی خورشیدی در کشور چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای دارد. با این حال، برای تحقق این پتانسیل، لازم است که دولت و بخش خصوصی به‌طور مشترک بر رفع چالش‌ها، به ویژه در حوزه تأمین مالی، زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌ها، تمرکز کنند. اگر این چالش‌ها به‌درستی مدیریت شوند، انرژی خورشیدی می‌تواند به یک منبع کلیدی در سبد انرژی ایران تبدیل شود و نقش مهمی در تأمین انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا کند.

source