ثبات تولید در ایران با دستور و مداخله تحقق نمییابد، بلکه مسیر تأمین شفاف و پیشبینیپذیر میتواند صنایع را از بیثباتی نجات دهد. از قیمتگذاری گرفته تا زمانبندی و روش تأمین، شفافیت و مدیریت ریسک شرط بقای تولید است.
فضای تولید ایران در ماههای اخیر با نوسانات شدید قیمت مواد اولیه، افزایش نرخ ارز و مشکلات ترخیص و حملونقل مواجه شده است. صنایع مادر و بهویژه زنجیره تولید پلاستیک و پلیپروپیلن، نمونهای از شکنندگی این سیستم هستند؛ جایی که رقابت خرید تا ۱۷۰ تا ۱۸۰ درصد افزایش یافت و نشان داد زنجیره تأمین چقدر آسیبپذیر است.
واقعیت آن است که ثبات تولید با مداخله مستقیم دولت ممکن نیست. تصمیمگیریهای آنی و دستوری تنها هزینه تصمیمگیری را بالا میبرد و ریسک را تشدید میکند. راهکار اصلی، پیشبینیپذیر کردن مسیر تأمین است؛ مسیری که در آن قیمت، زمان و روش تأمین مشخص و شفاف باشد و تولیدکننده بداند در چه شرایطی و با چه هزینهای میتواند مواد اولیه خود را دریافت کند.
یکی از بهترین راهها برای کاهش این بیثباتی، اتکا به یک سیستم ملی پایش زنجیره مواد اولیه است. این مرکز با یکپارچهسازی دادههای گمرکی و ارزی، رصد لحظهای قیمتهای جهانی و مدیریت مسیر سبز ترخیص، میتواند نوسانها را محدود و هزینه مبادله را کاهش دهد. استفاده از قراردادهای پوشش ریسک و ایجاد الگوهای استاندارد جهانی در این سیستم، میدان نوسان را کوچک و حاشیه امنیت تولید را افزایش میدهد.
در واقع، شفافیت در تأمین مواد اولیه، از مسیر پایش دقیق و مدیریت ریسک، تولید را از مدار بیثباتی خارج و به مدار اطمینان بازمیگرداند. وقتی تولیدکننده بداند چه مقدار مواد اولیه، با چه کیفیت و چه زمانی به دست او میرسد، میتواند برنامهریزی بهتری برای تولید، اشتغال و صادرات داشته باشد.
پیام روشن این یادداشت آن است که سیاستهای کلان باید به جای تمرکز بر مداخله کوتاهمدت، بر شفافیت و پیشبینیپذیری زنجیره تأمین متمرکز شوند. ایجاد مرکز ملی پایش زنجیره مواد اولیه نه یک تجمل، بلکه نیاز ضروری اقتصاد ایران است تا صنایع بتوانند بدون نگرانی از نوسانات لحظهای، فعالیت مستمر و پایدار داشته باشند.
source