یادداشت
علی بمان اقبالی
پژوهشگر اقتصاد بین الملل
گرایش کلی چین به سمت روسیه، چالشها و تناقضات موجود در رابطه پکن با مسکو را پنهان میکند و رعایت تحریمهای مالی غرب، حل و فصل تجارت چین و روسیه را دشوار کرده است و از سوی دیگر کشورهای غربی بارها چین را به دلیل ادعاهایی مبنی بر استفاده از قطعات چینی در سلاحهای روسی مورد انتقاد قرار دادهاند؛ به طوری که میتوان اذعان نمود که در سالهای اخیر موضوع اوکراین به یک مبحث چالشی در روابط قاره سبز و پکن تبدیل شده است. البته چین توجه به منافع اقتصادی بهویژه انرژی ارزان روسیه را در اولویت قرار داده است؛ در عین حال که اوکراین نیز پهپادهای ساخت چین را در مقیاس وسیع به کار گرفته و از قطعات ساخت چین برای تولید پهپاد خود استفاده کرده است.
قبل از شروع درگیری در فوریه 2022، چین روابط دوستانه خود را با روسیه و اوکراین حفظ کرد. در طول جنگ، چین به تجارت با هر دو کشور ادامه داد و اگر چه بسیاری از ناظران بر روابط چین با روسیه تمرکز میکنند، اما چین علیرغم اختلالات ناشی از جنگ، همچنان بزرگترین شریک تجاری اوکراین است و تجارت دوجانبه بین چین و اوکراین در سال 2024 به نزدیک به 8 میلیارد دلار رسید. اگرچه پکن همچنان به دنبال زمینههای همکاری با کییف است؛ اما روسیه هنوز جایگاه بسیار مهمتری در استراتژی کلی سیاست خارجی چین دارد.
از طرفی تجارت سالانه بین چین و روسیه نزدیک به 250 میلیارد دلار است که نوعی رشد سه برابری از آغاز جنگ در فوریه 2022 تجربه نموده است. این تجارت با عدم تعادل مشخص میشود؛ به طوری که روسیه در درجه اول منابع انرژی و چین کالاهای تولیدی صادر میکند. این در حالی است که این رابطه تجاری به نفع هر دو کشور میباشد ولی برای روسیه بسیار مهمتر است؛ زیرا خروجی برای صادرات انرژی و منبعی برای کالاهای صنعتی فراهم میکند، در حالی که چین از منابع تخفیفیافته استفاده کرده و نفوذ اقتصادی خود را گسترش میدهد.
چین در سایر عرصه های بین المللی نیز اقتصاد را بر سیاست ترجیح داده و تلاش می کند تا بازار و تجارت خود را حفظ کند حتی اگر شرکای سیاسی اش در این بین آسیب ببینند.
source