چرا تعامل با همسایگان باید در اولویت دیپلماسی اقتصادی قرار گیرد؟
جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان کشوری برخوردار از موقعیت ژئوپلیتیکی منحصربه‌فرد، در نقطه اتصال شرق و غرب قرار گرفته و با برخورداری از مرزهای گسترده زمینی و دریایی با بیش از پانزده کشور همسایه و پیرامونی، از ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه روابط منطقه‌ای و گسترش دیپلماسی اقتصادی برخوردار است. در چنین بستری، توجه ویژه به نقش همسایگان و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک فرهنگی، اقتصادی، جغرافیایی و ترانزیتی، می‌تواند راهگشای تقویت تعاملات سازنده، تسهیل صادرات، رونق تولید ملی و ارتقاء جایگاه منطقه‌ای کشور باشد.
در شرایطی که تحولات بین‌المللی موجب تغییرات سریع در مناسبات اقتصادی شده، بهره‌گیری از فرصت‌های منطقه‌ای و استفاده از پتانسیل‌های همسایگی، گامی راهبردی در مسیر تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و گسترش بازارهای صادراتی به شمار می‌رود. گفتنی است که کشورهای همسایه، با جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ میلیون نفر، بازاری بزرگ و نزدیک برای کالاها و خدمات داخلی هستند که می‌توانند به‌عنوان سکوی پرتاب اقتصاد ملی به عرصه‌های گسترده‌تری از تجارت جهانی عمل کنند. از سوی دیگر، مشترکات تاریخی، مذهبی، زبانی و فرهنگی با بسیاری از کشورهای همسایه، مزیتی رقابتی برای تعمیق روابط و اعتمادسازی پایدار به شمار می‌رود؛ فرصتی که می‌توان با تقویت همکاری‌های دوجانبه، راه‌اندازی پروژه‌های مشترک صنعتی، ترانزیتی و انرژی‌محورو توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، آن را به سرمایه‌ای ماندگار در مسیر شکوفایی اقتصادی کشور بدل کرد. اکنون زمان آن فرا رسیده است که با رویکردی هوشمندانه، همسایگان را نه‌تنها به‌عنوان هم‌مرزهای جغرافیایی، بلکه به‌عنوان شرکای راهبردی در مسیر توسعه و ثبات اقتصادی کشور بیش‌ازپیش تعریف کنیم چراکه تمرکز بر این سیاست، نه‌تنها موجب رونق تجارت منطقه‌ای و ارزآوری پایدار خواهد شد، بلکه می‌تواند به افزایش تعاملات فرهنگی و تقویت پیوندهای مردمی نیز منجر شود. درنهایت بهره‌گیری از فرصت‌های همسایگی، ابزاری ارزشمند برای تحقق اهداف بلندمدت چشم‌انداز توسعه کشور و تقویت جایگاه کشور در معادلات بین‌المللی به شمار می‌رود؛ ظرفیتی که با برنامه‌ریزی دقیق دستگاه‌های متولی و اعتماد به توان داخلی، می‌تواند به یکی از ارکان اصلی دیپلماسی اقتصادی کشور بدل شود.
دراین خصوص به‌تازگی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در حاشیه اجلاس اتحادیه مجالس کشورهای اسلامی در اندونزی، با همتای عمانی خود دیدار کرد، توسعه روابط با کشورهای همسایه را از اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دانست و گفت: در این میان ارتباط با کشور عمان که ریشه‌هایی تاریخی دارد برای ما از جایگاهی ویژه برخوردار است.وی در ادامه بابیان اینکه روابط دوجانبه میان دو کشور در حوزه سیاسی با جدیت دنبال می‌شود و روابط اقتصادی هنوز نیازمند توسعه همکاری‌ها است، گفت: در زمینه‌های علم، فناوری، دانش‌بنیان، پولی و مالی ظرفیت‌های گسترده‌ای بین دو کشور وجود دارد. رئیس مجلس شورای اسلامی موضوع ترانزیت بین دو کشور را بسیار مهم دانست و گفت: روابط اقتصادی میان ایران و عمان نسبت به قبل رشد خوبی داشته است. بااین‌حال هنوز ظرفیت‌های زیادی برای توسعه هرچه بیشتر وجود دارد. امیدواریم ارتباط میان دو کشور افزایش یابد و نقش مردم در آن بیش‌ازپیش دیده شود. در بررسی بیشتر این موضوع و پیرامون نقش همسایگان در رونق دیپلماسی خارجی و لزوم توجه به ظرفیت‌های همسایگی به گفت‌وگو با عباس مقتدایی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
عباس مقتدایی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
همکاری منطقه‌ای ضامن امنیت پایدار است
عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان و نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» بیان کرد: انقلاب اسلامی ایران پیام استقلال برای جمهوری اسلامی ایران و همکاری امت اسلامی را به همراه داشت. در این مسیر همسایگان نیز همواره موردتوجه بوده و می‌بایست در یک‌روند هم‌افزا کمک کنند تا سطح بالاتری از پیشرفت و دستیابی به منافع مشترک پدید آید.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته همواره بر موضوع وفاق و همدلی میان امت اسلامی پافشاری نموده است. در طول دوران دفاع مقدس نیز علی‌رغم آنکه مورد بی‌مهری برخی از دولت‌های عربی و همسایگان قرارگرفته‌بودیم اما همچنان بر موضع همکاری میان ملت‌ها و صرف‌نظر کردن دولت‌ها به‌منظور جلوگیری از بازکردن پای بیگانگان به منطقه مصمم بوده‌‌ایم و همچنان نیز این روند را دنبال می‌کنیم. گفتنی است که اکنون فضا بسیار تغییر پیدا کرده و جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور پیشرفته در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری و همچنین موضوعات دانش‌بنیان شناخته می‌شود. درحقیقت امروز ایرانیان می‌توانند متکی به توان بومی و در علوم پزشکی و دستیابی به فناوری‌های نوین پیشتاز باشند. همچنین در انواع و اقسام موضوعات نظیر پرواز، هوا و فضا، علوم زیستی و پزشکی، صنعت، کشاورزی و عرصه‌های مختلف دریا و خشکی پیشتاز هستیم و این پیشتازی را هموار به اثبات رسانده‌ایم. بنابراین اکنون سطح جذابیت همکاری با جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با گذشته ارتقاء یافته است. اینک سیاست و دیپلماسی همکاری با همسایگان یکی از محورهای اصلی جمهوری اسلامی ایران در عرصه سیاست خارجی است که دامنه آن در روندهای داخلی نیز قابل مشاهده است. نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: اکنون به‌عنوان یک قدرت برتر در منطقه غرب آسیا و کناره آسیای میانه و خلیج‌فارس توانسته‌ایم به حفظ صلح و تقویت آن و همچنین ایجاد امنیت کمک کنیم و همچنان بر موضوع همکاری با همسایگان مصمم بوده و هستیم. نتایج این امر نیز در توافق‌نامه‌های دو یا چندجانبه و همکاری‌های فی‌مابین قابل‌مشاهده است.
وی متذکر شد: جمهوری اسلامی ایران اکنون در کانون توجه به دیپلماسی همسایگی برای ارتقای وضعیت ملت‌های منطقه قراردارد و اگرچه که نسبت به برخی اقدامات همسایگان که پای بیگانگان را به منطقه باز کرده‌اند، گلایه داریم اما مصلحت بالاتر که همکاری منطقه‌ای است را همواره در محور فعالیت‌ها قرار داده‌ایم. اکنون وزارتخانه‌های مختلف با کشورهای منطقه درحال همکاری می‌باشند و پیمان‌های منطقه‌ای خوبی در حال شکل‌گیری است. پیش‌تر نیز پیمان‌های خوبی همچون پیمان شانگهای در دستورکار قرارگرفت که به‌طورحتم به تقویت ارتباطات ملت‌ها و دولت‌ها می‌انجامد. همکاری میان ایران و روسیه و همچنین همکاری با سایر کشورهای همسایه و مجاورین کشورهای همسایه به‌عنوان رویکردی اصلی در حال طی شدن است. مجلس شورای اسلامی این مهم را در اسناد بالادستی گنجانده و در برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۴ بخش‌هایی از این روند را عملیاتی می‌سازد.
وی یادآور شد: اکنون در موقعیتی قرارداریم که نسبت به گذشته ممتازتر است و خوشبختانه گام‌های بلندی نیز برداشته‌ایم اما همچنان تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم و می‌بایست این مسیر را با همکاری همه‌جانبه میان دولت‌ها و ملت‌های همسایه طی کنیم. وی در پایان این گفت‌وگو بیان داشت: بدیهی است که اگر بخواهیم منطقه‌ای امن بداریم، تمامی کشورهای منطقه می‌بایست در این مهم سهیم باشند و همکاری‌های همه‌جانبه و چندجانبه نیز از الزامات این روند است که جمهوری اسلامی ایران آن را با جدیت دنبال می‌کند.
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
تعمیق روابط با همسایگان راهبردی برای ثبات و رشد است
اسماعیل کوثری، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» ضمن درود به ارواح پاک شهدا به‌ویژه شهدای خدمت عنوان کرد: بدیهی است که هرکشور به‌منظور توسعه ارتباطات در گام نخست به ظرفیت‌های همسایگی و نزدیک خود توجه دارد. این مهم امری است که درجریان یک خانواده نیز اتفاق می‌افتد؛ به طورکل خانوارها درصدد ارتباط با بستگان نزدیک خود هستند. بنابراین در موضوع دیپلماسی نیز چنین مسئله‌ای مطرح است و اولویت نخست ارتباط با کشورهای همسایه و هم‌مرز است. وی با تأکید بر ضرورت توسعه هرچه‌تمام‌تر ارتباطات با کشورهای هم‌مرز افزود: توسعه ارتباطات با کشورهای همسایه و هم‌مرز سبب همدلی و هم‌نوایی بیشتر می‌گردد چراکه مشترکات فرهنگی با کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای هم‌مرز بیشتر است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: توسعه ارتباطات باهمسایگان سبب بی‌نیازی از بیگانگان و جلوگیری از دخالت‌های نابجا می‌گردد. بنابراین همواره نقش همسایگان در رونق دیپلماسی خارجی اهمیت دارد و می‌بایست موردتوجه قرارگیرد تا درنهایت امر نیز از توانمندی‌های داخلی به شکل مطلوب بهره کسب گردد.
نماینده مردم تهران در مجلس دوازدهم همچنین خاطرنشان کرد: شهید رئیسی در توسعه ارتباطات همسایگی اقدامات بسیارخوبی را به ثمررساند درحالی‌که پیش‌تر برخی معتقد بودند باید درصدد توسعه ارتباط با سایر کشورها همچون آمریکا بود. او با تأکید بر لزوم بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی متذکر شد: به‌منظور توسعه دیپلماسی مطلوب است تا توسعه ارتباط با همسایگان را اولویت قراردهیم و دراین مسیر از توانمندی‌های داخلی بهره گیریم. خوشبختانه به‌موجب مشترکات فراوان با کشورهای همسایه از نیازهای یکدیگر آگاه هستیم و اطلاع داریم که چه توانمندی و چه نیازهایی وجود دارد.
وی با اشاره به نقش توسعه دیپلماسی همسایگی در خنثی‌سازی تحریم‌ها یادآور شد: در شرایطی که با تحریم‌های ظالمانه از سوی زیاده‌خواهان روبه‌رو هستیم، توسعه ارتباط با کشورهای همسایه می‌تواند تحریم‌ها را خنثی سازد و مشکلات موجود را مرتفع کند.
وی در پایان این گفت‌وگو ضمن بیان اینکه تقویت ارتباط با همسایگان بستر حل مشکلات را فراهم خواهد کرد، اظهارداشت: جمهوری اسلامی ایران از توانمندی‌های فنی بسیار خوبی برخوردار است که بی‌شک در جریان توسعه هرچه‌تمام‌تر ارتباط با کشورهای همسایه قادر خواهیم بود توانمندی‌هایمان را صادر کنیم و در مقابل آنچه را که نیاز است، پاسخ دهیم.
source