انواع خرما در ایران با تنوع گستردهای تولید میشود؛ از مضافتی، پیارم و کبکاب گرفته تا زاهدی، خاصویی، شاهانی، کلوته و استعمران. هر یک از این خرماها ویژگیها، طعم، کاربردها و ارزش اقتصادی متفاوتی دارند و همین تنوع چشمگیر باعث شده خرمای ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی جایگاه ویژهای پیدا کند. کیفیت بالا، ارزش غذایی فوقالعاده و محبوبیت جهانی این ارقام باعث شده بسیاری از فعالان حوزه پخش مواد غذایی، صادرات، فروشگاهداری، رستورانداری و صنایع بستهبندی، خرید عمده خرما را یک انتخاب اقتصادی، مطمئن و پرسود بدانند.
معرفی انواع خرمای رایج ایران در یک نگاه
از میان بیش از ۳۰۰۰ نوع خرما که در جهان شناخته شدهاند، حدود ۴۰۰ رقم به ایران تعلق دارد. بااینحال، تنها تعداد محدودی از این خرماها بهصورت تجاری و صادراتی در بازار شناخته میشوند و ارزش اقتصادی بالایی دارند.
در جدول زیر با محبوبترین و پرتقاضاترین انواع خرمای ایران آشنا میشوید:
|
نام خرما |
بافت و رطوبت |
طعم |
رنگ |
منطقه کشت شاخص |
|
مضافتی |
نرم و مرطوب |
شیرین، کاراملی |
مشکی تا قهوهای تیره |
بم، جیرفت (کرمان) |
|
کبکاب |
نرم با شیره زیاد |
بسیار شیرین و غلیظ |
قهوهای روشن تا تیره |
دشتستان، بوشهر |
|
خاصویی |
نیمهخشک تا نرم |
شیرین و خوشعطر |
قهوهای طلایی |
دشتی، تنگستان (بوشهر) |
|
پیارم |
نیمهخشک |
شیرین ملایم و شکلاتی |
قهوهای تیره |
حاجیآباد، هرمزگان |
|
زاهدی |
خشک |
شیرینی کم تا متوسط |
زرد کهربایی تا قهوهای روشن |
فارس، بوشهر، خوزستان |
|
کلوته |
نیمهمرطوب |
شیرین و لطیف |
قهوهای تیره |
جیرفت، عنبرآباد (کرمان) |
|
شاهانی |
نرم و رطوبتدار |
شیرین و لطیف |
زرد نارنجی تا قهوهای روشن |
جهرم، قیر و کارزین (فارس) |
|
عجوه |
نیمهخشک تا خشک |
شیرین ملایم با عطر خاص |
مشکی براق |
مدینه (عربستان) (در ایران مصرف بالا دارد) |
|
استعمران (سایر) |
نیمهخشک |
شیرین ملایم |
قهوهای روشن |
خوزستان |
|
خرمای برهی (برحی) |
نیمهخشک تا نرم |
شیرین و کاراملی |
زرد تا قهوهای |
عراق، خوزستان |
معرفی انواع خرمای ایران و جهان به همراه ویژگی های ظاهری هر کدام
در این بخش با محبوبترین و شناختهشدهترین انواع خرما در ایران و جهان آشنا میشوید؛ از ریزترین خرماها مثل خاصویی و دباس گرفته تا درشتترین و لوکسترین خرماهای جهان مانند پیارم و عجوه.
خرما یکی از کهنترین میوههای کشت شده بشر است و از هزاران سال پیش در زندگی مردم خاورمیانه، ایران و شمال آفریقا جایگاه ویژهای داشته است. امروزه نیز خرما بهعنوان یکی از ۱۰ خوراکی سالم و پرمصرف دنیا شناخته میشود و در سفره بسیاری از کشورها حضور ثابت دارد.
خرمای مضافتی
خرمای مضافتی یکی از شناختهشدهترین و محبوبترین انواع خرما در ایران است که بهویژه در شهر بم و مناطق اطراف آن (جیرفت، نرماشیر، ریگان) تولید میشود. این خرما بهدلیل بافت نرم، رطوبت بالا، طعم بسیار شیرین و رنگ تیره در گروه خرماهای مرطوب دستهبندی میشود.
مضافتی نهتنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها بهعنوان یکی از خوشطعمترین خرماهای جهان شناخته میشود و سهم بسیار بالایی در صادرات خرمای ایران دارد. برای خرید عمده خرما مضافتی به سایت اسپاد تجارت آیریک مراجعه کنید.
ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای مضافتی
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
مشکی تا قهوهای تیره، براق و شفاف در حالت رسیده |
|
بافت |
بسیار نرم، گوشتی و لطیف |
|
رطوبت |
بین ۱۴٪ تا ۳۵٪ (متغیر بسته به زمان برداشت و منطقه) |
|
اندازه میوه |
متوسط تا درشت |
|
شکل |
بیضی و کشیده |
|
پوست خرما |
نازک، چسبیده به گوشت، بدون ترکخوردگی در نمونههای ممتاز |
|
میزان شیره طبیعی |
بالا؛ دارای شیرهی طبیعی خوشطعم و غلیظ |
|
مزه و طعم |
شیرین، کاراملی و بسیار خوشخوراک |
|
میزان هسته |
کوچک و سبک، نسبت گوشت به هسته زیاد |
|
زمان برداشت |
معمولاً شهریور تا مهر ماه |
|
نوع دستهبندی |
مرطوب / نیمهمرطوب (Fresh / Semi Fresh) |
|
رنگ گوشت |
قهوهای تیره تا مشکی |
خرما پیارم
خرما پیارم که با نام خرمای شکلاتی نیز شناخته میشود، یکی از لوکسترین، گرانترین و صادراتیترین انواع خرمای ایران است. این خرما بهدلیل ظاهر کشیده، بافت نیمهخشک و طعم خاص در بازارهای جهانی جایگاه ویژهای دارد و از آن بهعنوان «خرمای ممتاز صادراتی ایران» یاد میشود. برای خرید عمده خرما پیارم حتما به یک تامین کننده معتبر که در صادرات خرما تجربه و سابقه ای درخشان دارد مراجعه کنید.
اصلیترین منطقه تولید خرمای پیارم، حاجیآباد هرمزگان است؛ جایی که شرایط آبوهوایی گرم و خشک، خاک حاصلخیز و نور مناسب، بهترین کیفیت این خرما را رقم میزند.

ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای پیارم
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
قهوهای تیره تا شکلاتی |
|
بافت |
نیمهخشک (Semi-Dry) |
|
طعم |
شیرین، ملایم و کاراملی |
|
اندازه |
متوسط تا درشت، کشیده و یکدست |
|
شکل |
بیضی کشیده |
|
پوست |
نازک و چسبیده به گوشت؛ ظاهر بسیار شکیل |
|
میزان شیره |
کم (در مقایسه با خرمای مرطوب مثل مضافتی) |
|
هسته |
کوچک؛ نسبت گوشت به هسته بالا |
|
ماندگاری |
بسیار بالا به دلیل خشکبودن – مناسب صادرات طولانیمدت |
|
رطوبت |
۱۵٪ تا ۲۰٪ |
|
نوع دستهبندی |
نیمهخشک و صادراتی |
خرمای کبکاب
خرمای کبکاب یکی از پرطرفدارترین و اقتصادیترین خرماهای ایران است که بهدلیل شیره فراوان، بافت نرم و طعم بسیار شیرین برای مصرف روزانه، صنایع غذایی، شیرینیپزی و بستهبندی عمده گزینهای ایدهآل محسوب میشود.
این خرما بیشتر در استان بوشهر (بهویژه شهرهای دشتستان و سعدآباد) تولید میشود و از نظر حجم تولید، یکی از خرماهای مهم در بازار ایران بهحساب میآید.
ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای کبکاب
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
قهوهای تیره تا قهوهای روشن (بسته به زمان برداشت) |
|
بافت |
نرم، گوشتی و چسبناک |
|
رطوبت |
نسبتاً بالا (نوع نیمهمرطوب) |
|
شیره طبیعی |
بسیار زیاد (یک ویژگی مهم در کبکاب) |
|
شکل |
بیضی – کمی پهنتر نسبت به مضافتی |
|
اندازه |
متوسط تا درشت |
|
پوست |
نازک و چسبنده به گوشت خرما |
|
هسته |
کوچک تا متوسط؛ نسبت گوشت به هسته مناسب |
|
طعم |
بسیار شیرین، غلیظ و کاراملی |
|
نوع خرما |
مرطوب / نیمهمرطوب (Fresh & Semi-Fresh) |
خرمای خاصویی
خرمای خاصویی یکی از خوشطعمترین، محبوبترین و سنتیترین خرماهای جنوب ایران است. این خرما بیشتر در استان بوشهر بهویژه در شهرهای دشتی، تنگستان، دشتستان و دیر کشت میشود.
خاصویی جزء خرماهای نیمهخشک و اقتصادی محسوب میشود.
این خرما به دلیل اندازه کوچک، بافت منسجم، شیرینی طبیعی و ماندگاری مناسب برای مصرف روزانه، بستهبندی، پخش و فروش عمده بسیار پرطرفدار است.
ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای خاصویی
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
قهوهای تیره تا قهوهای روشن (بسته به زمان برداشت) |
|
ظاهر |
کوچک، یکدست و بسیار خوشفرم |
|
بافت |
نیمهخشک، منسجم و کمی چسبناک |
|
رطوبت |
پایینتر از خرماهای مرطوب؛ ماندگاری بالاتر |
|
شکل |
بیضی کوچک و کشیده |
|
اندازه |
کوچکتر از مضافتی، حدود ۲–۳ سانتیمتر |
|
پوست |
نازک و چسبیده به گوشت |
|
هسته |
کوچک با نسبت گوشت زیاد |
|
طعم |
شیرین، خوشطعم و طبیعی |
|
شیره |
شیره کم تا متوسط |
|
نوع خرما |
نیمهخشک (Semi-Dry) |
خرما زاهدی
خرمای زاهدی یا قصب یکی از مهمترین و پرفروشترین خرماهای خشک و نیمهخشک ایران است. این خرما به دلیل رنگ طلایی تا قهوهای روشن، ماندگاری بسیار بالا، شیرینی ملایم و قیمت اقتصادی در بازارهای داخلی و خارجی محبوبیت زیادی دارد.
خرمای زاهدی برخلاف خرماهای مرطوب، شیره زیادی ندارد و خشکتر است، به همین دلیل برای نگهداری طولانیمدت، صادرات، بستهبندی و مصارف صنعتی انتخابی ایدهآل محسوب میشود.

ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای زاهدی
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
زرد کهربایی تا قهوهای روشن |
|
بافت |
خشک تا نیمهخشک |
|
رطوبت |
کم (حدود ۱۲٪ تا ۱۸٪) |
|
شکل |
بیضی کشیده |
|
اندازه |
متوسط |
|
پوست |
نسبتا ضخیم، خشک و جداشونده |
|
هسته |
متوسط، چسبیده اما بهراحتی جدا میشود |
|
طعم |
شیرینی ملایم و بسیار مطلوب |
|
شیره |
تقریباً بدون شیره |
|
نوع خرما |
خشک / نیمهخشک (Dry & Semi-Dry) |
|
ماندگاری |
بسیار بالا حتی در دمای معمولی |
خرمای کلوته
خرمای کلوته یکی از مهمترین خرماهای استان کرمان است که شباهت زیادی به خرمای مضافتی دارد؛ اما هنگام برداشت، خشکتر و مقاومتر از مضافتی است و همین ویژگی باعث افزایش ماندگاری، آسانی حملونقل و مناسببودن برای صادرات شده است.
این خرما بیشتر در شهرستانهای جیرفت، عنبرآباد، کهنوج و قلعهگنج تولید میشود و بهعنوان یک خرمای نیمهمرطوب با طعم شیرین و بافت نرم، بسیار مورد توجه بازار داخلی و خارجی است.
ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای کلوته
|
ویژگی |
توضیحات |
|
|
رنگ |
قهوهای تیره تا قهوهای روشن مایل به مشکی |
|
|
بافت |
نرم تا نیمهخشک |
|
|
رطوبت |
کمتر از مضافتی (حدود ۱۶٪ تا ۲۲٪) |
|
|
شکل |
بیضی و کشیده |
|
|
اندازه |
متوسط تا درشت |
|
|
پوست |
نازک، چسبیده و بدون ترکخوردگی در نمونههای مرغوب |
|
|
هسته |
کوچک و سبک |
|
|
طعم |
شیرین، طبیعی و بسیار خوشخوراک |
|
|
شیره |
کمتر از مضافتی – چسبندگی کمتر |
|
|
نوع خرما |
نیمهمرطوب (Semi-Fresh) |
|
|
ماندگاری |
بالا؛ مناسب حملونقل طولانی |
|
خرمای شاهانی
خرمای شاهانی یکی از مرغوبترین و پرطرفدارترین خرماهای جنوب ایران است که بهخصوص در استان فارس و شهرستان جهرم تولید میشود. این خرما در دسته مرطوب تا نیمهمرطوب قرار میگیرد و به دلیل طعم شیرین، بافت نرم، رنگ زیبا و ارزش غذایی بالا، مصرفکنندگان زیادی در داخل و خارج از کشور دارد.
خرمای شاهانی در مرحله رطب نیز بسیار محبوب است و بسیاری از مصرفکنندگان، شاهانی رطب را یکی از خوشطعمترین حالتهای آن میدانند.
ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای شاهانی
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
قهوهای روشن تا قهوهای کهربایی؛ در حالت رطب، زرد مایل به نارنجی |
|
بافت |
نرم، لطیف و رطوبتدار |
|
رطوبت |
متوسط تا بالا، بسته به زمان برداشت |
|
شکل |
کشیده، باریک و مخروطی |
|
اندازه |
متوسط تا درشت |
|
پوست |
نازک و چسبیده به گوشت |
|
هسته |
کوچک و جداشونده |
|
طعم |
بسیار شیرین، لطیف و خوشخوراک |
|
شیره |
متوسط تا زیاد (در نوع کاملاً رسیده) |
|
نوع خرما |
مرطوب / نیمهمرطوب (Fresh & Semi-Fresh) |
خرما عجوه
خرمای عجوه (Ajwa) یکی از معروفترین و ارزشمندترین خرماهای جهان است که خاستگاه اصلی آن مدینه در عربستان سعودی است. در فرهنگ اسلامی، عجوه جایگاه ویژهای دارد؛ بهطوریکه آن را خرمای پیامبر نیز مینامند و روایات زیادی درباره خواص درمانی آن ذکر شده است.
خرمای عجوه در گروه خرماهای نیمهخشک تا خشک قرار میگیرد و بهدلیل خواص درمانی، ارزش غذایی بالا، ظاهر منحصربهفرد و قیمت بالا، بیشتر برای بازارهای خاص و لوکس استفاده میشود.

ویژگیهای ظاهری و فیزیکی خرمای عجوه
|
ویژگی |
توضیحات |
|
رنگ |
مشکی – قهوهای بسیار تیره (گاهی مایل به بنفش) |
|
بافت |
نیمهخشک تا خشک |
|
طعم |
شیرین، کمی شبیه شیره انگور، با مزهای ملایم و خاص |
|
اندازه |
متوسط (معمولاً کوچکتر از پیارم) |
|
شکل |
بیضیها کوچک، ظاهری چروکشده و جذاب |
|
پوست |
چروک طبیعی اما کاملاً سالم |
|
هسته |
کوچک و سبک |
|
شیره |
بسیار کم |
|
نوع خرما |
نیمهخشک / خشک |
|
ماندگاری |
بسیار بالا |
بهترین نوع خرما در ایران کدام است؟
بهترین نوع خرما در ایران را نمیتوان به یک رقم محدود کرد، زیرا هر خرما بر اساس معیارهای مختلفی مانند طعم، بافت، صادرات، قیمت و ماندگاری ارزش خاص خود را دارد. به طور مثال:
- خرمای پیارم بهعنوان لوکسترین و باکیفیتترین خرمای صادراتی ایران شناخته میشود.
- خرمای مضافتی محبوبترین خرمای مصرفی و یکی از پرفروشترینها در داخل و خارج است.
- خرمای کبکاب بهترین گزینه اقتصادی برای خرید عمده و صنایع غذایی محسوب میشود.
- خرمای زاهدی ماندگارترین و مناسبترین خرمای خشک برای صادرات حجمی است.
- خرمای شاهانی نیز یکی از خوشطعمترین و نرمترین خرماهای تازهخوری ایران به شمار میرود.
بنابراین بهترین خرما از میان تنوع انواع خرمای ایرانی و جهانی بسته به نیاز و هدف انتخاب، میتواند متفاوت باشد.
لیست گرانترین انواع خرماها
گرانترین انواع خرماها معمولاً آنهایی هستند که تولید محدود، کیفیت ظاهری بالا، ماندگاری مناسب و طعم خاص دارند. بر اساس بازار ایران و جهان، گرانترین خرماها عبارتند از:
گرانترین خرماهای جهان
- خرمای عجوه – گرانترین خرمای جهان، خاستگاه: مدینه
- خرمای مجول – لوکس و درشت، خاستگاه: مراکش، آمریکا، اردن
- خرمای صفوی – مشکی و نیمهخشک، محصول عربستان
- خرمای انبار – بسیار درشت و کمیاب، خاستگاه: عربستان
- خرمای برهی – در حالت رطب (بسری) بسیار گران
گرانترین خرماهای ایران
- خرمای پیارم– گرانترین خرمای ایران، معروف به خرمای شکلاتی
- خرمای مضافتی ممتاز – نرم، مرطوب و صادراتی
- خرمای شاهانی لوکس – بهویژه در حالت رطب
- خرمای کبکاب درجهیک صادراتی – قیمت بالاتر در نسخه سوپر
- خرمای برحی ایرانی – کمیاب و در حالت زرد بسیار گران
خرید عمده انواع خرما
شرکت اسپاد تجارت آیریک بهعنوان یکی از بهترین مرکز خرید و فروش عمده خرما در ایران با اتکا به شبکه گسترده نخلستانها و واحدهای سورتینگ و بستهبندی حرفهای، امکان خرید عمده خرما را برای مشتریان داخلی و خارجی فراهم کرده است. این مجموعه انواع خرمای مضافتی، پیارم، کبکاب، خاصویی، زاهدی، شاهانی، کلوته و استعمران را بهصورت مستقیم و بدون واسطه از بهترین نخلستانهای کرمان، بوشهر، فارس، هرمزگان و خوزستان تهیه و عرضه میکند.
اسپاد تجارت آیریک با تاکید بر کیفیت پایدار، قیمت رقابتی، بستهبندی استاندارد و تحویل بهموقع توانسته به یکی از تامینکنندگان قابلاعتماد برای کارخانهها، صادرکنندگان، فروشگاهها و پخشکنندگان تبدیل شود. این مجموعه علاوهبر تامین نیاز بازار داخلی، در حوزه صادرات نیز فعال بوده و امکان ارسال خرما به کشورهایی مانند امارات، قطر، ترکیه، روسیه و عراق را فراهم کرده است.
source