به گزارش ایسنا، برآوردها حاکی از آن است که ظرفیت تجارت ایران و ترکیه بسیار بیشتر از ارقام فعلی است. بر اساس آمارها حجم تجارت ایران و ترکیه در سال ۲۰۲۴ حدود ۸ میلیارد دلار بوده و آمارها نشان می دهد که این رقم تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۲۵) تغییر محسوسی نسبت به سال گذشته نخواهد داشت. این در حالی است که تجار و فعالان اقتصادی دو کشور معتقدند که با رفع تحریم‌ها این عدد می تواند به حدود ۳۰ میلیارد دلار برسد.
مطابق آمارها در شروع دهه ۲۰۰۰ میلادی حجم تجارت دو کشور کمتر از یک میلیارد دلار بوده که این عدد در سال ۲۰۱۶ (یعنی در سال های اجرای برجام) به ۱۲ میلیارد دلار رسید اما پس از بازگشت تحریم‌ها، حجم تجارت دو کشور به حدود ۸ میلیارد دلار کاهش یافت. با این وجود ظرفیت ها برای رشد تجارت میان ایران و همسایه شمال غربی اش همچنان پا برجا است.
به اعتقاد فعالان اقتصادی همکاری‌های تجاری، از خط لوله گاز تا نمایشگاه‌های مشترک و قراردادهای جدید در انرژی و ترانزیت، پتانسیل بالایی برای توسعه دارند.
هزینه‌ها بالا رفته اما تجارت ایران و ترکیه برقرار است
مهرداد سعادت دهقان- رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه – در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد که تحریم‌های اخیر تأثیر محسوسی بر روند تجارت بخش خصوصی ایران با ترکیه نگذاشته است. او در این باره گفت: بعد از تحریم‌هایی که از آنها تحت عنوان «اسنپ بک» نام برده می‌شود، ما در عمل تغییر خاصی را احساس نکرده‌ایم. چه در تولید و چه در تجارت، روند قبلی ادامه دارد. نمی توان گفت تجارت ایران با ترکیه بهتر شده، اما تغییری هم نکرده است. من هیچ تغییر محسوسی را مشاهده نکرده‌ام.
او با بیان اینکه محدودیت‌های موجود پیش از این هم برقرار بوده، افزود: یک سری محدودیت‌ها همیشه وجود داشته، اما مسئله جدید یا آزار دهنده‌ای که مانع جدی ایجاد کند رخ نداده است. تجارت ما برقرار است و بخش خصوصی دو کشور اساسا مشکلی با یکدیگر ندارند و ما کار خودمان را انجام می‌دهیم.
رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه درباره میزان تجارت دو کشور در سال ۲۰۲۵ نیز توضیح داد: اینکه الان دقیقاً چه عددی ثبت شده باشد، خیلی شفاف نیست؛ چون بخش قابل توجهی از تجارت ما در جایی ثبت رسمی نمی‌شود. بنابراین هر رقمی گفته شود الزاماً دقیق نیست. واقعیتش این است که گفتن جزئیات هم به ضرر ما تمام می‌شود. اما در مجموع روند تجارت برقرار است.
او همچنین درباره مشکلات فعالان اقتصادی گفت: شرایط سخت است و هزینه‌ها بالا رفته، به خصوص هزینه ترانزیت افزایش داشته است. اما به دلیل منافع مشترک، تا این لحظه مشکل خاصی برای تجار ایجاد نشده و کارها پیش رفته است.
سعادت دهقان در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره چشم‌انداز ماه‌های آینده توضیح داد: اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، وضعیت همین مسیر را خواهد رفت. اما ما همیشه منتظر گشایش بوده‌ایم و همچنان امیدواریم و اگر گشایشی اتفاق بیفتد، بدون تعلل از آن استفاده خواهیم کرد و برای افزایش حجم تجارت با ترکیه معطل نخواهیم ماند.
تحریم‌ها هرگز تجارت ایران و ترکیه را متوقف نکرده است
همچنین رضا کامی- کارشناس مسائل ایران و ترکیه و رئیس پیشین اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه – در گفت‌وگو با ایسنا تأکید کرد: روابط تجاری دو کشورحتی در دوران اوج تحریم‌ها هیچ گاه متوقف نشده و همواره مسیر خود را ادامه داده است.
او گفت: اگر به سال ۲۰۱۴ نگاه کنید، حجم تجارت ایران و ترکیه در اوج تحریم‌ها به ۲۲ میلیارد دلار رسید. بنابراین، هرچند تحریم‌ها بر روابط اقتصادی کشورها اثر می‌گذارند، اما واقعیت این است که روابط ایران و ترکیه هیچ گاه به طور جدی تحت الشعاع تحریم‌ها یا مسائل سیاسی قرار نگرفته است.
کامی با اشاره به سابقه طولانی روابط اقتصادی دو کشور افزود: این روابط مربوط به سال‌های اخیر یا قرن جدید نیست؛ ایران و ترکیه صدها سال است که روابط تجاری دارند. در مقاطع مختلف، تجارت بالا و پایین داشته، اما هیچ گاه قطع نشده است. ارتباطات مرزی میان دو کشور همیشه فعال بوده و همین موضوع اجازه نمی‌دهد جریان تجارت متوقف شود.
وی درباره روند تجارت در سال ۱۴۰۴ و ۲۰۲۵ میلادی نسبت به سال‌های گذشته توضیح داد: در پنج ـ شش سال اخیر تجارت ایران و ترکیه معمولا حدود ۱۰ میلیارد دلار نوسان داشته و در سال جاری هم متأسفانه زیر ۱۰ میلیارد بوده است. در این چند سال اخیر مجموع تجارت دو کشور ۷ تا ۹ میلیارد دلار ثبت شده است. البته این کاهش دلایل خاصی دارد؛ برای مثال، مبادلات ما با ترکیه در حوزه فلزات رنگی کم شده است.
او با اشاره به برنامه ریزی‌های انجام شده برای توسعه روابط اقتصادی گفت: هدف گذاری برای رسیدن به ۳۰ میلیارد دلار تجارت هیچ وقت محقق نشد. البته در برخی سال‌ها حتی از ۲۲ میلیارد دلار نیز عبور کردیم، اما برخی اقدامات در حوزه بانکی و عوامل تحریمی، اثر منفی گذاشت و روند را کند کرد.
رئیس پیشین اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه با بیان اینکه مقایسه روند تجارت امروز با دو دهه قبل اهمیت دارد، اظهار کرد: در سال ۲۰۰۲ حجم تجارت ایران و ترکیه کمتر از یک میلیارد دلار بود. بنابراین در مجموع، روابط تجاری دو کشور رشد قابل توجهی داشته است. طبیعی است که این روابط دچار نوسان شود، اما تحریم‌ها آن گونه که تصور می‌شود قادر نیستند روند تجارت ایران و ترکیه را قطع یا مختل کنند.
کامی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به گمانه زنی‌ها درباره احتمال مذاکرات جدید ایران با غرب یا آمریکا اشاره کرد و گفت: مذاکرات به طور مستقیم روابط تجاری ایران و ترکیه را دگرگون نمی‌کند، اما می‌تواند اثر مثبت بگذارد، چون اگر روابط سیاسی آرام شود و فشارها کاهش یابد، انتقالات مالی و روابط بانکی سریع تر و راحت تر انجام می‌شود. این موضوع حتما به بهبود روند تجارت کمک خواهد کرد.
جمع بندی
برآورد فعالان اقتصادی ایران و ترکیه حاکی از آن است که در شرایط فعلی و حتی با وجود تحریم ها، تجارت میان ایران و ترکیه با چند سال اخیر تفاوت چندانی نخواهد داشت و عددی بین ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار برای دو کشور کاملا در دسترس است. با این وجود در صورت به وجود آمدن فرصت های جدید و گشایش های سیاسی در عرصه بین المللی امکان رشد تبادلات تجاری و همکاری های اقتصادی میان دو کشور در آینده نه چندان دور وجود خواهد داشت.
انتهای پیام