اقتصاد۲۴- بازار طلا و سکه در ایران همواره یکی از مهم‌ترین بخش‌های سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول بوده است. در این میان، سکه طلا به عنوان یکی از رایج‌ترین ابزار‌های سرمایه‌گذاری مورد توجه مردم قرار دارد. اما همه سکه‌ها یکسان نیستند و هر کدام ویژگی‌ها و مشخصات خاص خود را دارند که شناخت این تفاوت‌ها می‌تواند به خریداران و سرمایه‌گذاران کمک کند تا انتخاب بهتری داشته باشند. تفاوت در وزن، عیار، طرح و حتی سال ضرب باعث می‌شود که انواع سکه طلا در بازار ارزش‌های متفاوتی پیدا کنند.

سکه بهار آزادی و جایگاه آن در بازار

یکی از پرطرفدارترین انواع سکه در ایران، سکه بهار آزادی است. این سکه برای نخستین بار در سال ۱۳۵۸ و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضرب شد و به همین دلیل به این نام شهرت پیدا کرد. سکه بهار آزادی در دو طرح مختلف به بازار عرضه شده است؛ طرح قدیم که تصویر امام خمینی در آن نبود و طرح جدید یا همان تصویر امام خمینی که از سال ۱۳۷۰ به بعد ضرب می‌شود. هر دو نوع این سکه‌ها دارای وزن و عیار مشخصی هستند و در بازار با قیمت‌های متفاوتی نسبت به طلا معامله می‌شوند.

سکه تمام بهار آزادی و ویژگی‌های آن

سکه تمام بهار آزادی یکی از رایج‌ترین و پرتقاضاترین انواع سکه طلا در بازار ایران است. این سکه دارای وزن ۸٫۱۳۳ گرم و عیار ۲۲ است که معادل ۹۰۲ در هزار طلا خالص دارد. سکه تمام بهار آزادی معمولاً برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت خرید و فروش می‌شود و به دلیل نقدشوندگی بالا و اعتبار گسترده در بازار، محبوبیت زیادی میان سرمایه‌گذاران دارد. علاوه بر این، قیمت این نوع سکه به طور مستقیم با قیمت جهانی طلا و نرخ ارز در ایران ارتباط دارد.

نیم‌سکه بهار آزادی و تفاوت با سکه تمام

نیم‌سکه بهار آزادی یکی دیگر از انواع سکه‌های طلاست که وزن آن نصف سکه تمام یعنی حدود ۴٫۰۶۶ گرم است. این سکه بیشتر برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که می‌خواهند با سرمایه کمتر وارد بازار طلا شوند. نیم‌سکه به دلیل وزن و قیمت پایین‌تر، معمولاً بیشتر در میان عموم مردم برای خرید و فروش‌های کوچک و پس‌انداز‌های کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته قیمت نیم‌سکه نیز همانند سکه تمام تحت تأثیر قیمت جهانی طلا و نرخ ارز است.

بیشتر بخوانید: با پول کم چه طلایی بخریم؟

ربع‌سکه بهار آزادی و ویژگی‌های آن

ربع‌سکه بهار آزادی از دیگر انواع سکه‌های طلا در ایران است که وزن آن تنها ۲٫۰۳۳ گرم است. این سکه به دلیل قیمت پایین‌تر، در مقایسه با نیم‌سکه و سکه تمام، برای افرادی مناسب است که بودجه محدودی برای خرید طلا دارند یا می‌خواهند به تدریج سرمایه‌گذاری خود را در بازار طلا آغاز کنند. ربع‌سکه‌ها همچنین به دلیل قیمت مناسب، گاهی اوقات برای هدیه دادن نیز خریداری می‌شوند.

سکه گرمی و نقش آن در بازار

در سال‌های اخیر، سکه‌های گرمی نیز به بازار عرضه شده‌اند که وزن آنها تنها یک گرم است. این سکه‌ها به دلیل قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به سایر انواع سکه، بیشتر برای هدایای کوچک یا سرمایه‌گذاری‌های بسیار محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند. هرچند نقدشوندگی و تقاضای آنها نسبت به سکه‌های بزرگ‌تر کمتر است، اما همچنان بخشی از معاملات بازار طلا را به خود اختصاص داده‌اند.

سکه پارسیان و تفاوت آن با سکه بهار آزادی

سکه پارسیان یکی دیگر از انواع سکه‌های موجود در بازار است که توسط بخش خصوصی تولید می‌شود و معمولاً عیار ۱۸ دارند، در حالی که سکه‌های بهار آزادی دارای عیار ۲۲ هستند. این سکه‌ها بیشتر به عنوان طلا‌های تزئینی یا برای هدیه دادن خرید و فروش می‌شوند و ارزش ذاتی آنها معمولاً کمتر از سکه‌های رسمی بانک مرکزی است. به همین دلیل، در بازار سرمایه‌گذاری، سکه پارسیان همان جایگاه سکه بهار آزادی را ندارد.

تفاوت در سال ضرب سکه‌ها

یکی از عواملی که باعث تفاوت در قیمت سکه‌ها می‌شود، سال ضرب آنهاست. سکه‌هایی که در سال‌های قدیمی‌تر ضرب شده‌اند، گاهی به دلیل کمیاب بودن یا ارزش تاریخی، قیمتی بالاتر از سکه‌های جدیدتر پیدا می‌کنند. به همین دلیل، برخی سرمایه‌گذاران به جای توجه صرف به قیمت طلا، به سال ضرب سکه‌ها نیز دقت می‌کنند. این موضوع در سکه‌های طرح قدیم و طرح جدید بهار آزادی بیشتر دیده می‌شود.

نقش بانک مرکزی در عرضه سکه‌های طلا

در ایران، ضرب و عرضه رسمی سکه‌های طلا بر عهده بانک مرکزی است. این نهاد، بر اساس سیاست‌های پولی و اقتصادی کشور، تعداد و نوع سکه‌هایی را که وارد بازار می‌شوند تعیین می‌کند. در دوره‌هایی که تقاضا برای سکه طلا بالا می‌رود، بانک مرکزی با عرضه سکه به بازار تلاش می‌کند قیمت‌ها را کنترل کند. به همین دلیل، میزان عرضه سکه از سوی این نهاد می‌تواند تأثیر مستقیمی بر قیمت و در دسترس بودن سکه‌ها داشته باشد.

عوامل مؤثر بر قیمت انواع سکه طلا

قیمت سکه‌های طلا تنها به وزن و عیار آنها وابسته نیست، بلکه عوامل متعددی در تعیین قیمت نهایی نقش دارند. نرخ جهانی طلا، نرخ ارز در داخل کشور، وضعیت اقتصادی و سیاسی، و حتی میزان عرضه و تقاضا در بازار می‌توانند قیمت انواع سکه را تحت تأثیر قرار دهند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران پیش از خرید سکه، معمولاً این عوامل را به دقت بررسی می‌کنند تا بتوانند تصمیم بهتری بگیرند.