به گزارش روابط عمومی سازمان مدیریت صنعتی، احمد بذلی، رئیس انجمن منابع انسانی و دبیر علمی بیستمین کنفرانس منابع انسانی در مراسم افتتاحیه کنفرانس با اشاره به اهداف آن اظهار کرد: بیستمین کنفرانس بین المللی توسعه منابع انسانی با هدف توانمندسازی حوزه منابع انسانی کشور از طریق انتقال دانش و تجربه برگزار می‌شود. تاکنون بیش از ۴۶ رویداد در این حوزه برگزار شده که نتایج قابل‌توجهی به همراه داشته است. تاکنون 1469 تجربه و 5464 مقاله دریافت و بیش از هزار مقاله و تجربه ارائه‌ شده است. همچنین بالغ بر ۳۵۸ هزار نفر ساعت آموزش در این کنفرانس‌ها انجام شده که نشان از اهمیت و گستردگی این برنامه‌ها دارد.

رئیس انجمن منابع انسانی ادامه داد: یکی از اهداف کلیدی کنفرانس، آشنایی و بهره‌گیری متولیان منابع انسانی با آخرین دستاوردهای ملی و بین‌المللی در این حوزه است. همچنین توسعه شبکه ارتباطی میان متخصصین منابع انسانی و ایجاد زمینه‌های شناسایی و معرفی برترین‌ها از جمله رسالت‌های این برنامه‌هاست. در سال‌های گذشته، این کنفرانس روندی مستمر در تعالی و رشد منابع انسانی کشور داشته و همواره بستری برای ارائه دیدگاه‌ها و رویکردهای سیاست‌گذاران و صاحب‌نظران بوده است.

وی افزود: ساختار اجرایی کنفرانس شامل شورای سیاست‌گذاری به ریاست آقای دکتر فرشاد مقیمی، معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل سازمان گسترش، رئیس کنفرانس آقای دکتر خرمی و دبیر کنفرانس است. اعضای شورای سیاست‌گذاری از معاونان منابع انسانی وزارتخانه‌ها، روسا و دبیران کمیسیون‌های مرتبط، معاون منابع انسانی شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و برخی صاحب‌نظران تشکیل شده‌اند.

دبیر علمی بیستمین کنفرانس منابع انسانی ادامه داد: مخاطبان اصلی کنفرانس، مدیران، متخصصین و دانشگاهیان حوزه منابع انسانی هستند. کمیته علمی با انتخاب موضوعات محوری، فراخوان مقالات را انجام داده و پس از ارزیابی دقیق، موضوعات نشست‌های تخصصی را تعیین کرده است. همچنین کارگروه نوآوری، موضوعات نوآورانه را پیگیری و تأیید نموده است. برنامه‌های اجرایی کنفرانس امسال با حضور چندین مقام سیاست‌گذار و سخنران کلیدی از جمله آقای دکتر ابراهیم شیخ، معاون محترم وزیر صمت، و دکتر خرمی برگزار شد. همچنین نمایندگانی مانند آقای دکتر محمود سریع القلم، دکتر فراستخواه و دکتر غفاری نیز در این برنامه حضور دارند.

وی خاطرنشان کرد: در این کنفرانس هشت نشست تخصصی برگزار می‌شود که محورهای آن شامل «مهاجرت سرمایه‌های انسانی»، «ناترازی سرمایه انسانی»، «راهبری اخلاقی»، «تنوع و شمول»، «چطور تیم منابع انسانی موفق بسازیم»، «مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های نوپا و استارت اپ ها»، «نقش تحول دیجیتال در فرآیند حضور اتباع خارجی در بازار کار ایران» و «نقش رهبری و فرهنگ در مدیریت استعداد» و «نقش کلیدی منابع انسانی در گذر از بحران» است. این پنل‌ها و نشست‌ها فرصتی بی‌نظیر برای تبادل دانش، ارائه راهکارهای نوین و ارتقاء سطح دانش و توانمندی‌های منابع انسانی در کشور فراهم می‌آورند تا بتوان در مسیر توسعه پایدار و مدیریتی اثربخش گام برداشت

نیازمند پروش رهبران نوآور برای شرایط دشوار هستیم

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در بیستمین کنفرانس بین المللی توسعه منابع انسانی افزود، در وضعیت‌های بحرانی و دشوار، نیاز به رهبری استراتژیست و کارآمد به شدت احساس می‌شود.

قاسم خرمی، مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی در بیستمین کنفرانس بین المللی توسعه منابع انسانی، ضمن اشاره به اوضاع بوروکراسی در دو بخش دولتی و خصوصی کشور، سخنان خود را با این پرسش آغاز کرد که چرا با وجود استفاده از نیروهای تحصیل‌کرده، فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی و آخرین مدل‌ها و نظریه‌های مدیریتی، عملکرد سازمان‌ها در سطوح دولتی و خصوصی رضایت‌بخش نیست؟ چرا نظریه ها و الگوهای مدیریتی جواب نمی دهند و یا قابل اجرا نیستند؟ خرمی ادامه داد: این پرسش ساده اما عمیق می‌تواند از زوایای مختلف پاسخ داده شود و هدف ما در این کنفرانس ارائه پاسخ‌هایی از منظر نقش رهبری و فرهنگ در شرایط دشوار است.

وی با اشاره به منازعه نظری میان دو بحث اساسی استراتژی بقا و استراتژی توسعه گفت: صرف نظر از این بحث، امروزه ما با مجموعه‌ای از مسائل جدی نظیر مسائل زیست محیطی، بحران آب، فرونشست زمین، نرخ فزاینده فقر و نابرابری و تحریم ها و غیره مواجه هستیم که مفهوم شرایط دشوار را بیش از هر زمان دیگری برای ما روشن و آشکار کرده است. جنگ تحمیلی 12 روزه هم شرایط دشوار را دشوارتر کرده است.

نظریه های مدیریت در شرایط دشوار سازمانی

خرمی در ادامه به بررسی ناکارآمدی سازمان‌ها پرداخت و گفت: به راستی چرا در این شرایط سخت نظریه‌های مدیریتی پاسخگوی نیازهای سازمانی ما نیستند؟ واقعیت این است که نظریه‌های مدیریتی در کشور ما از دل شرایط سیاسی و اجتماعی بیرون نیامده‌اند و نسبتی با واقعیت های پیرامونی ندارند. در حالیکه تمام کسب و کارهای کشور مستقیما از حوزه سیاست متاثر می شوند اما در مباحث توسعه مدیریتی حرفی از سیاست در میان نیست. سال‌هاست که به دلایل مختلف دچار سیاست‌زدایی از توسعه شده‌ایم. در حالی که کشور ما یک کشور مبتنی بر اقتصاد سیاسی است و فضای کسب و کار ما بیش از هر چیز تحت تأثیر عوامل سیاسی و فرهنگی قرار دارد. تئوری‌های مدیریتی متأسفانه با حوزه سیاست ارتباطی ندارند به همین دلیل، مدل‌های سازمانی امروز ما به نوعی بر واقعیت ها تحمیل شده‌اند و از دل واقعیت های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی بیرون نیامده اند.

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با اشاره به اینکه الگوها و نظریه‌های مدیریتی امروز ما ساخته یا برساخته شرایط دشوار نیستندافزود: مدیریت در کشور ما نمونه‌ای منحصر به فردی است که در هیچ جای دنیا مشابه ندارد. واقعیت این است که الگوهای مدیریتی موجود نمی‌توانند در شرایط کنونی جامعه ما پاسخگو باشند. به همین دلیل لازم است توجه کنیم که چه نوع رهبری سازمانی می‌تواند در این شرایط دشوار نیازهای ما را پاسخ دهد. آیا رهبر به معنای تصمیم‌گیرنده می‌تواند در چنین شرایطی کارآمد باشد؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها باید به بررسی دقیق‌تری از رهبری و فرهنگ سازمانی در شرایط دشوار بپردازیم.

رهبری مؤثر در شرایط بحرانی

مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی با تاکید بر اینکه در وضعیت‌های بحرانی و دشوار، نیاز به رهبری استراتژیست و کارآمد به شدت احساس می‌شود ادامه داد: چنین رهبرانی باید آنتروپورونر واقعی باشند تا بتوانند فرمول‌ها را تغییر دهند و تعاریف نوینی را برای شکوفایی سازمانی ارائه دهند و سازمان را اصلاح و به سمت کارآمدی هدایت کنند، شرایط اضطراری بخشی از واقعیت روزمره ماست و رهبری سازمان در این شرایط باید شبکه‌ساز و تیم‌ساز باشد. رهبری که معطل‌ساز و حامی‌پرور باشد، برای شرایط اضطراری مناسب نیست و در واقع برای هیچ شرایطی نمی‌تواند کارآمد باشد. رهبری تیم‌ساز باید جایگزین رهبری باندباز شود و به دنبال تصمیم‌های بدیل و بدیع باشد.

خرمی نقش فرهنگ سازمانی را بسیار تاثیرگذار دانست و گفت:. تنها یک رهبر شایسته در شرایط بحران، می‌تواند در یک نظام بروکراسی سالم و حرفه‌ای نقش مؤثری ایفا کند. اگر مبنای یک بروکراسی غیرحرفه‌ای باشد، حتی بهترین رهبران نیز ممکن است دچار یأس یا انزوا و دفع شوند و ما نمونه‌های زیادی از این وضعیت داریم.

از آن سوی، مدیران بی‌کفایت نیز با دستکاری‌های نادرست، در نظم حاکم می توانند سازمان را به سمت ویرانی سوق دهند. متأسفانه، میل به آشوب و ویرانی در فرهنگ و سازمان‌های ما به یک گرایش دائمی تبدیل شده است که باید با دانش و فرهنگ کنترل شود.

خرمی افزود:برای عبور از این شرایط دشوار، اصلاح سازمان ضروری است. ماکس وبر، که مطالعات عمیقی درباره بروکراسی انجام داده، به نتایج تراژیک و غمباری درباره سرنوشت افراد در قفس آهنین بروکراسی دست یافته است. ریمون آرون نیز بعد از ترجمه و بررسی آثار وبر به این نتیجه رسید که تنها رهبران کاریزماتیک می‌توانند این قفس آهنین را تغییر دهند و انعطاف را به سازمان بازگردانند. هرچند رهبران کاریزماتیک لزوماً مناسب توسعه نیستند و تنها جریان‌های بیرونی می‌توانند تحول ایجاد کنند.

پرورش رهبران نوآور در شرایط بحرانی

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در ادامه سخنان خود گفت: دربروکراسی کشور ما، از آن قفس آهنین حرفه‌ای و تخصص‌محور خبری نیست اما ساختار قفس برای محصور کردن ایده ها و آدم ها و نابودی منافع جمعی سازمان موجود است. در چنین شرایطی، پرورش و انتخاب رهبران سازمانی نوآور می‌تواند تغییرات تعیین‌کننده‌ای در استراتژی‌های سازمانی ایجاد کند. به همین دلیل، در شرایط دشوار کنونی، باید به دنبال شناسایی و تربیت مدیران ارشد باشیم که قادر به تبدیل تصمیم‌گیری در شرایط عادی به رهبری در بحران باشند. این رهبران باید توانایی تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی را داشته باشند. برای این منظور، شناسایی، پرورش و آموزش این افراد ضروری است. در جامعه استعدادهای بی‌نظیری داریم که متأسفانه در گرد و غبار تغییرات سیاسی کشور پنهان مانده‌اند و هنوز هم بسیاری از آن‌ها ناشناخته هستند.

پروش 1000 مدیر سکوی پرش اقتصاد ملی است

خرمی به لزوم تربیت مدیران اشاره کرد و افزود: طبق بررسی‌های مجمع جهانی اقتصاد، در ۱۰ سال آینده، حدود ۸۵ میلیون مدیر حرفه‌ای در تراز جهان مورد نیاز خواهد بود. این مدیران باید نوآور باشند و بتوانند مسیرهای درست را ترسیم کنند. نسخه ایرانی این نیاز در وزارت صمت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و سازمان مدیریت صنعتی طرح ملی شناسایی و تربیت 1000مدیر حرفه ای از حوزه صنعت و اقتصاد برای اداره کسب و کارها در شرایط دشوار است. این طرح زیر نظر وزیر صنعت، معدن و تجارت در حال اجراست و نتایج آن اعلام خواهد شد.

ضرورت استفاده از استراتژی منابع انسانی چابک در شرایط مبهم اقتصادی

ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت در بیستمین کنفرانس بین المللی توسعه منابع انسانی به اولویت‌های راهبردی منابع انسانی و وضعیت پیچیده و متغیر فضای اقتصادی و کسب‌وکار کشور اشاره کرد.

ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت از دیگر سخنران بیستمین کنفرانس بین المللی توسعه منابع انسانی به اولویت‌های راهبردی منابع انسانی و وضعیت پیچیده و متغیر فضای اقتصادی و کسب‌وکار کشور اشاره کرد و گفت: شرایط فعلی بسیار مبهم و پر از پدیده‌های نامعلوم است که ضریب تأثیر آنها بر کسب‌وکارها و اولویت‌های تجاری مکرراً تغییر می‌کند.

معاون صنایع عمومی وزارت صمت افزود: ما با نوسانات شدید اقتصادی و استرس گسترده‌ای در سطح جامعه و محیط کسب‌وکار مواجهیم. بازیگران متعددی در این فضا حضور دارند که نقش‌های متنوع و پیچیده‌ای ایفا می‌کنند و این عوامل، شرایط را هر روز مبهم‌تر می‌کنند. در چنین شرایطی، به تعبیر صاحب‌نظران علوم سیاسی باید با وضعیت مبهم فعلی به‌گونه‌ای مواجه شویم که بتوانیم تأثیرات آن را مدیریت کنیم.

معاون صنایع عمومی وزارت صنعت معدن و تجارت ادامه داد: در این شرایط پر ابهام توصیه اصلی به رهبران حوزه منابع انسانی، استفاده از استراتژی چابک (Agile) است. هدف این استراتژی، ایجاد منابع انسانی کارآمد و با عملکرد بالا در شرایطی است که مدام در حال تغییر و تحول است. ویژگی‌های کلیدی چنین منابعی شامل مشتری‌مداری، انطباق‌پذیری با تغییرات، پاسخگویی سریع و انعطاف‌پذیر بودن است، به‌ویژه تمرکز بر نیازهای مشتریان داخلی. این استراتژی پاسخی قابل‌اعتماد به شرایط اقتصادی و کسب‌وکاری مبهم امروز است که در آن پرهیز از پیروی کورکورانه از قوانین و مقررات سخت و ثابت، اهمیت یافته است. نگاه ما در منابع انسانی باید بیشتر متوجه ارزش‌آفرینی و نتایج واقعی باشد تا پایبندی صرف به فرآیندها و برنامه‌های از پیش تعیین‌شده.

شیخ افزود: به جای اتخاذ رویکردهای سنتی و دپارتمانی سلسله‌مراتبی، تمرکز باید بر تقویت همکاری و مشارکت تیمی باشد، و به‌جای کنترل‌گری، باید به توانمندسازی افراد اهمیت داده شود. همچنین به‌جای تلاش برای ایجاد سیستمی کامل و عملیات کمالگرا، باید ساختاری پویا و سازگار با نیازهای متغیر کسب‌وکار ایجاد شود.

 شیخ درباره تکامل منابع انسانی در شرایط مبهم و ناپایدار اقتصادی تأکید کرد: در رویکردهای چابک (Agile)، باید با اقدام سریع وارد عمل شویم، بازخورد بگیریم و اصلاح‌های لازم را انجام دهیم تا به‌تدریج به تکامل برسیم. وی افزود، مفهوم استراتژی چابک یعنی متوجه شدن محیط، درک ابهامات، ایجاد استراتژی مناسب و اجرای رویکردهای چابک به‌صورت مستمر و پویا.

شیخ به نمونه‌هایی از این رویکرد از جمله پر کردن سریع موقعیت‌های کلیدی سازمانی وقتی نیروی مهمی به دلیل استرس‌ها یا شرایط بحرانی محیط کار را ترک می‌کند اشاره کرد.

 شیخ در ادامه گفت: یادگیری باید سریع، عملی و مبتنی بر اقدامات واقعی (Action) باشد، نه با دوره‌های آموزشی طولانی و صرفا آکادمیک؛ زیرا در شرایط مبهم، تغییر و تداوم تنها با رویکردهای چابک و یادگیری مستمر ممکن است. باید سلسله‌مراتب خشک سازمانی را کنار گذاشت و گروه‌های خودگردان و شبکه‌ای را جایگزین کرد، چراکه این تیم‌ها می‌توانند انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با بحران‌ها و تغییرات داشته باشند و حتی در صورت آسیب دیدن بعضی بخش‌ها، کل سازمان را بازیابی کنند.

شیخ توصیه کرد که مدیران به‌جای درگیر شدن با تعاریف ذهنی و مباحث نظری درباره سیاست‌ها، تاکتیک‌ها و راهبردها، تمرکز خود را بر سناریوبندی دقیق براساس آینده‌های محتمل برای کسب‌وکار معطوف کنند و برای هر سناریو پلن مشخصی طراحی کنند تا در مواجهه با تغییرات، واکنش سریع و هدفمند داشته باشند.

استقرار نیروی کار چابک و چند مهارتی؛ راهکار پایداری کسب‌وکار در شرایط بحرانی

شیخ استقرار نیروی کار چابک و چندمهارتی را لازمه شرایط کنونی کسب‌و کارها دانست و گفت: استقرار نیروی کار چابک به معنای وجود نیروی کاری چندمهارتی است که قادر باشد وظایف مختلف را به‌صورت همزمان و باکیفیت انجام دهد. نیروی کاری چابک دارای ویژگی‌هایی همچون انعطاف‌پذیری، سرعت عمل و برخورداری از شخصیت مناسب برای موقعیت‌های مختلف است تا بتواند به‌سرعت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهد. در این رویکرد، باید به ظرفیت‌های موجود توجه ویژه‌ای داشت و مشخص کرد کارکنان فعلی چه وظایفی دارند که در شرایط بحرانی اگر حضور نداشته باشند، چه جایگزین‌هایی می‌توان برای آنها در نظر گرفت. تجربه کرونا نشان داد که استفاده از روش‌های کاری مانند دورکاری تا چه حد می‌تواند به پایداری و توسعه کسب‌وکار کمک کند، اما متأسفانه پس از پایان بحران کرونا این روش به فراموشی سپرده شد و فرصتی ارزشمند از دست رفت. اکنون اهمیت دارد که ظرفیت‌های کاری پاره‌وقت، دورکاری و انعطاف‌پذیری بیشتر به رسمیت شناخته و توسعه یابد.

معاون صنایع عمومی وزارت صمت ادامه داد: یکی دیگر از شروط مهم در این رویکرد، تقویت بخش متغیر حقوق و سهیم کردن کارکنان در سود شرکت است. این ایده که سال‌ها با مقاومت مدیران ارشد مواجه بوده حالا زمان آن رسیده که جدی گرفته شود. کارکنانی که در شرایط دشوار ارزش افزایی کرده‌اند، حق دارند سهمی از سود خلق شده داشته باشند.

شیخ در پایان با جمع‌بندی از مباحث کلیدی گفته شده تاکید کرد: امروز تلاش کردم پیام مهمی را منتقل کنم؛ اینکه در شرایط مبهم و نامطمئن فعلی، هیچ‌کس نمی‌داند مسیر آینده چگونه خواهد بود. بنابراین، باید با انعطاف و تمرکز بر ارزش‌آفرینی پیش برویم و آماده تغییرات سریع باشیم.