حذف صفر از اسکناسهای ملی ایران سالهاست که هر از گاهی به عنوان یک «اصلاح» اقتصادی روی میز سیاستگذاران ظاهر میشود در ظاهر این اقدام می تواند برای مدت کوتاهی در امور حسابداری و روان عمومی جامعه کارکرد داشته باشد اما واقعیت این است که چنین سیاستهایی بیشتر به یک آرایش صوری شباهت دارد تا یک درمان واقعی. سؤال اصلی این است؛ وقتی ریشه بیماری شناخته نشده یا عمداً نادیده گرفته می شود آیا حذف صفر می تواند نسخه درمان باشد!؟حذف صفر درمان نیست؛ تخفیف موقت درد است.
در نگاه اول ممکن است حذف صفر اقدامی ساده و فنی به نظر برسد اما در عمل تبعات گسترده ای دارد؛ از هزینه های چاپ اسکناس جدید و تغییر اسناد رسمی گرفته تا ایجاد سردرگمی عمومی در تطبیق با نظام پولی جدید مهمتر از همه تورم بیکاری و نابرابری بلافاصله پس از حذف صفر، بازتولید خواهند شد. یعنی اگر امروز چهار صفر حذف شود با ادامه همین روند چند سال بعد باز مجبور خواهیم شد صفرهای بیشتری حذف کنیم؛ این یعنی چرخه معیوبی از تکرار بدون حل مسأله.
ریشه ،مشکلات اقتصادی نیست، فلسفی است.
بسیاری از مشکلات اقتصادی امروز ایران نه تنها ریشه در ساختار اقتصادی ندارند بلکه از نگرشهای فکری فلسفی و ارزشی پوسیده و ضد توسعه نشات می گیرند. وقتی ساختارهای تصمیم سازی با نگاه ضد تولید ضد شفافیت و بی اعتقاد به بهره وری اداره می شوند طبیعی است که اقتصاد، رفاه و سرمایه گذاری در سراشیبی قرار گیرند.
یکی دیگر از اشتباهات ریشه دار در سیاستگذاری اقتصادی ایران تقلید کورکورانه از نسخه های وارداتی است از دهه ۱۳۶۰ به بعد برخی اقتصاددانان بازارگرا نسخه هایی را از کشورهای دیگر وارد کردند بدون آن که شرایط و زمینه های داخلی را در نظر بگیرند.
مثلاً افزایش قیمت کالاها برای کاهش یارانه ها بدون اصلاح سازوکار توزیع یا نظارت که فقط فشار را بر دوش مردم گذاشته و فقر را تعمیق کرده است همین نگاه حالا پشت حذف صفر هم نشسته است؛ تقلیدی ناقص از کشورهایی مثل ترکیه بدون توجه به اینکه آن کشورها ابتدا تورم را مهار کردند و بعد سراغ اصلاح واحد پولی رفتند.
تجربه «جراحی اقتصادی در دولتهای مختلف هاشمی، احمدی نژاد و (رئیسی) نشان میدهد که بدون در نظر گرفتن تاب آوری مردم و ساختارهای حمایتی هیچ جراحی موفقی رخ نمیدهد همه این جراحی ها فقط درد داشتند اما درمانی برای بیماری اقتصادی نبودند.
در مورد حذف صفر هم هیچگاه مقدمات و الزامات آن فراهم نشده است اما ابزار آن برای تحمیل فشار بیشتر به مردم آماده و در دسترس است.
source