بحران کمبود برق و آب در کشور، یکی از چالش‌های جدی و پیچیده اقتصاد ایران است که نیازمند تدابیر فوری و راهبردی است. نقش دولت در این میان باید به عنوان رگلاتور و ایجادکننده بستر مناسب برای فعالیت‌های تولیدی باشد، اما در شرایط فعلی این نقش معکوس شده و موانع و محدودیت‌هایی که دولت ایجاد کرده، مانع از ایفای نقش مؤثر بخش خصوصی در رفع این بحران شده است.

یکی از نقاط ضعف اساسی در این حوزه، عدم هماهنگی و حمایت کافی از سوی دولت است که مانع از مشارکت فعال بخش خصوصی در تولید و تامین انرژی می‌شود. بخش خصوصی با وجود داشتن سرمایه، نیروگاه‌ها و ظرفیت‌های لازم، به دلیل سیاست‌های موجود و محدودیت‌های حاکم، در وضعیت زیان‌دهی قرار دارد و فرصت‌های بالقوه‌ای که می‌تواند برای بهبود وضعیت انرژی و آب کشور ایجاد کند، مغفول مانده است.

فرهنگ‌سازی در زمینه صرفه‌جویی در مصرف انرژی و آب از جمله موضوعاتی است که به شدت نیازمند توجه است. تجربه موفق فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از کمربند ایمنی نشان می‌دهد که با اراده و حکمرانی صحیح، می‌توان رفتار مصرف‌کنندگان را تغییر داد و این مهم برای انرژی و منابع آبی نیز صدق می‌کند. دولت باید با وضع قوانین و مقررات مناسب، زمینه لازم برای ایجاد این فرهنگ را فراهم آورد.

تشویق مردم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه نصب پنل‌های خورشیدی روی بام منازل، یکی دیگر از راهکارهای مؤثر است که در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان اولویت قرار گرفته است، اما متأسفانه در کشور ما به جای حمایت، با محدودیت و تنبیه مواجه می‌شود.

یکی از پیشنهادات مهم برای حل بحران، واگذاری تامین برق بخش صنعت به بخش خصوصی است، به طوری که دولت تنها مسئولیت تامین برق خانگی، مساجد و روستاها را بر عهده گیرد. این اقدام می‌تواند نه تنها مشکلات ناترازی برق را کاهش دهد، بلکه منجر به درآمدزایی قابل توجهی برای دولت نیز خواهد شد.

با وجود سرانه مصرف پایین برق در کشور، شدت مصرف بسیار بالا و اتلاف انرژی ناشی از استفاده ناکارآمد از تجهیزات و فناوری‌های قدیمی، یکی از دلایل اصلی این بحران است. تا زمانی که صنایع و مصرف‌کنندگان تمایلی به بهینه‌سازی مصرف انرژی نداشته باشند، حل مشکل به صورت پایدار امکان‌پذیر نخواهد بود.

همچنین، تغییر الگوی کشت در بخش کشاورزی و مدیریت بهینه منابع آب، از اقدامات ضروری در مدیریت بحران آب کشور است که نیازمند تصمیم‌گیری‌های جدی و حمایت‌های قوی از سوی دولت است.

با توجه به وجود منابع گازی قابل استخراج و ظرفیت‌های نیروگاهی، حل ناترازی برق و گاز، مسئله‌ای پیچیده نیست و با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌توان آن را برطرف کرد. همچنین در هنگام اعمال قطعی برق باید به میزان ارزش افزوده تولیدی واحدهای صنعتی توجه شود تا اثرات منفی آن به حداقل برسد؛ امری که با فناوری‌های موجود و بدون نیاز به راهکارهای پیچیده مانند هوش مصنوعی قابل اجراست.

در مجموع، عبور از بحران انرژی و آب در کشور منوط به تغییر نقش دولت، حمایت و مشارکت فعال بخش خصوصی، فرهنگ‌سازی موثر و به‌کارگیری فناوری‌های نوین است. تنها با همکاری تمامی ذینفعان می‌توان این چالش بزرگ را به فرصت تبدیل کرد و مسیر توسعه پایدار اقتصادی را هموار ساخت.