به گزارش آوای اقتصاد، به نقل از خبرنگار فرهنگی ایرنا، هشتصدوهفتادودومین شب از شب‌های بخارا شامگاه جمعه (۱۷ مرداد) در فرهنگسرای نیاوران با نام «شب یاد سایه» به یادبود سومین سالروز درگذشت امیرهوشنگ ابتهاج، (۶ اسفند ۱۳۰۶ تا ۱۹ مرداد ۱۴۰۱) شاعر غزلسرا، برگزار شد. این برنامه با نمایش فیلم مستند درباره سایه به کارگردانی سیف‌اله صمدیان، آغاز شد، سپس زیبا اشراقی، نویسنده پژوهشگر حوزه ادبیات و همسر قیصر امین‌پور سخنرانی کرد.

اشراقی با بیان این که امشب جای خالی سایه حس می‌شود، اظهار داشت: جای سایه در همه لحظه‌های بعد از او در دل عاشقان و در جمع عاشقانش همیشه خالی خواهد بود.

وی با اشاره به سختی های روزهای زندان برای آلما و سایه و خانواده آنان گفت: سایه، خانه ارغوان و تمام وسایل سالیان خانواده خود را به حراج گذاشت دوستان، سمسارها و اقوام آمدند و خریدند و بردند و او توانست تا ۵ سال بعد این آپارتمان نقلی را بخرد.

اشراقی ادامه داد: سایه قلب بزرگ‌تری هم داشت که ایران بود، او برای ایران ۳۰ سال دیگر دوام آورد. بیش از ۳۰ بار رفت و آمد، تک و تنها، گاهی هم با آلما، اما هیچگاه مهاجرت نکرد و ایران تنها را در تنهایی خود بدون همسر و با دوری و دلتنگی آلما و فرزندان، رها نکرد.

این پژوهشگر گفت: هر بار که از یلدا سوال می‌کنم و صحبت‌های یلدا را از لحظه‌های سختی و تنهایی و این اواخر بیماری و دردهای بی دوای احتضار می‌شنوم دلم برای بزرگانی که غم‌هایشان نیز مثل خودشان بزرگ با حتی بزرگتر و بیشمارتر بود می‌گیرد؛ اما همین تحمل‌ها و تاب و تب‌ها بزرگشان کرده بود. باید آثار سایه را دوباره بخوانیم، دوباره بشناسیم و دوباره عاشقش شویم اما این بار در روایت شیرین و جزئی و صمیمی و صریح یلدای او.

وی در پایان یکی از غزل‌های هوشنگ ابتهاج خواند و در ادامه آوازهایی با غزلیات ابتهاج برای حاضران پخش شد.

سایه را با ویژگی‌های عادی‌اش بشناسیم

یلدا ابتهاج، فرزند امیرهوشنگ ابتهاج با انتشار فیلم‌هایی که از پدرش به یادگار مانده است درباره بخش‌هایی از این تصاویر سخن گفت.

وی درباره آخرین دیدار سایه با محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار گفت: رابطه سایه و شهریار رابطه رمزآلودی است که هنوز به نظر من کسی به آن نزدیک نشده است. همیشه در مورد این دو شاعر جداگانه صحبت شده ولی من به واسطه دوران کودکی و زمانی که شاهد آن بودم و زمانی تعریف‌های پدرم را شنیدم، می دانستم که دو انسان در زندگی پدر من حضور داشتند که نمی توانست عواطفش را نسبت به آنها کنترل کند و آن دو برایش بسیار مهم بودند یکی استاد شهریار و دیگری مادربزرگم.

یلدا ابتهاج همزمان با حضور محمدرضا شفیعی کدکنی ادیب و استاد زبان و ادبیات فارسی، فیلمی از همراهی این پژوهشگر و سایه را پخش کرد و گفت: متاسفانه من خودم مادربزرگم را ندیدم ولی روایت‌ها را از فرزند او شنیدم.

فرزند سایه اظهار داشت: ما به اندازه کافی درباره سایه شنیدیم و شعرهایش را خوانده‌ایم و جایگاه ویژه او در تاریخ ادبیات ایران را می‌دانیم اما کمتر خود سایه را می‌شناسیم و شاید از نزدیک با ویژگی‌هایش آشنا نشده باشیم، من دلم می‌خواست در این شب با ویژگی‌های شخصی‌تری به یاد سایه باشیم.

یلدا ابتهاج ادامه داد: آیندگان به اندازه کافی از حضور او در ادبیات و تاثیر سایه در غزل معاصر ما خواهند گفت زیرا ارزش شعر او مشخص است و حتی در آینده بیشتر او گفته خواهد شد اما می‌خواهم بخش‌های معمولی زندگی ایشان هم دیده شود.

در ادامه فیلمی از جمع دوستان نزدیک سایه در تولد ۸۰ سالگی این شاعر منتشر شد.

پس از صحبت‌های یلدا ابتهاج، علی دهباشی سردبیر مجله بخارا یک جلد «حافظ به سعی سایه» را به مهدی ابراهیمی از دوستان هوشنگ ابتهاج تقدیم کرد.

در این مراسم، محمدرضا شفیعی کدکنی ادیب و استاد زبان و ادبیات فارسی، نیکنام حسینی‌پور رئیس مرکز روابط عمومی وزارت ارشاد و جمعی از استادان ادبیات فارسی، هنرمندان، پژوهشگران حضور داشتند.

امیر هوشنگ ابتهاج روز یکشنبه ۶ اسفند ۱۳۰۶ شمسی در رشت متولد شد. پدرش «آقاخان ابتهاج» از پزشکان سرشناس و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود.

پدربزرگ او یعنی «ابراهیم ابتهاج الملک» گرگانی و مادربزرگش اهل رشت بود.

منزل شخصی سایه در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده‌است. دلیل این نام‌گذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفته‌است.

او هم مانند دیگران شاعران معاصر نیما همچون شهریار در ابتدا سعی کرد تا راه نیما را دنبال کند؛ اما پس از مدتی راه خود را از شعر نیمایی جدا کرد و تنها به سرودن غزل پرداخت.

دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران در سال ۱۳۲۵ اولین دفتر شعر خود را با نام نخستین نغمه‌ها منتشرکرد که سبکی کلاسیک دارد.

از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ شمسی سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران (پس از کناره‌گیری داوود پیرنیا) و پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود.

از مهم‌ترین آثار او تصحیح غزل‌های حافظ با عنوان «حافظ به سعی سایه» است که نخستین بار در سال ۱۳۷۲ به‌چاپ رسید او سال‌های زیادی را صرف پژوهش و حافظ‌شناسی کرده که این کتاب حاصل تلاش بی وقفه و عشق او به لسان‌الغیب غزلسرای بزرگ بوده است که در مقدمه آن را به همسرش پیشکش کرده‌است.

«سراب» اولین مجموعه شعر اوست که با مضامین شعر جدید سرود شده است. گرچه قالب شعرش همان چهارپاره است اما با مضامینی از جنس غزل و بیان احساسات و عواطف شخصی، واقعی و طبیعی بوده است.

مجموعه شعر بعدی‌اش با نام «سیاه‌مشق»، با وجود اینکه پس از «سراب» منتشر شد، شعرهای سایه را در سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۹ در خود جای داده است. در این مجموعه، سایه تعدادی از غزل‌های خود را منتشر کرد و مهارت اعجاب‌انگیز خود را در سرودن غزل نشان داد. تا جایی که گروهی از منتقدین تعدادی از غزل‌های او در این مجموعه را از بهترین غزل‌های دوران معاصر به شمار می‌آورند.

«بانگ نی»، «تاسیان»، «آینه در آینه»، «پیر پیرنیان اندیش»، «یادگار خون سرو» و «راهی و آهی» از دیگر آثار این شاعر صاحب نام است.

دهم مهر ماه ۱۳۹۵ بیست و سومین جایزه ادبی و تاریخی محمود افشار یزدی در باغ موقوفات افشار به انتخاب اعضای هیئت گزینش جایزه این بنیاد به هوشنگ ابتهاج اهدا شد. ۱۲ مهر ۱۳۹۷ در مراسم پایانی ششمین جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح، نشان عالی هنر برای صلح به ابتهاج و سه هنرمند دیگر اهدا شد.

بامداد ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ بود که یلدا ابتهاج در صفحه شخصی اینستاگرام خود با اعلام درگذشت پدرش نوشت: «سایه ما با هفت هزار سالگان سر به سر شد.»

این استاد برجسته اواخر تیر به دلیل نارسایی کلیوی در بیمارستانی در شهر کلن آلمان بستری و تحت درمان بود و ۱۹ مرداد در سن ۹۴ سالگی در همان شهر درگذشت.