اقتصاد۲۴ ـ شیوا سپهری: در سال‌های اخیر، روند افزایشی قیمت اجاره و خرید مسکن، به یکی از چالش‌های اصلی خانواده‌های مستاجر در ایران تبدیل شده است. تورم افسارگسیخته، کاهش قدرت خرید، و محدودیت دسترسی به منابع مالی، موجب شده تا بخش بزرگی از جامعه با دغدغه تأمین مسکن یا پرداخت اجاره ماهانه روبه‌رو شوند. در چنین شرایطی، دولت برای حمایت از مستاجران، اقدام به تدوین سیاست‌هایی کرده که یکی از مهم‌ترین آنها، اعطای وام ودیعه مسکن است؛ تسهیلاتی که به‌طور مستقیم برای کاهش فشار مالی اجاره‌نشینی در نظر گرفته شده است.

وام ودیعه مسکن، نوعی کمک‌هزینه بانکی است که به مستاجران پرداخت می‌شود تا بخشی از ودیعه (رهن) یا اجاره ماهانه مسکن را تأمین کنند. در سال ۱۴۰۴، این وام به‌صورت هدفمندتر از سال‌های گذشته و با توجه به موقعیت جغرافیایی، وضعیت تاهل و میزان درآمد خانوار، به متقاضیان تعلق می‌گیرد. این سیاست، در قالب دو بسته پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی ارائه شده است که یکی شامل وام قرض‌الحسنه ویژه افراد تحت پوشش نهاد‌های حمایتی و دیگری تسهیلات عادی با نرخ سود مصوب بانک مرکزی است.

مبلغ وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۴

مهم‌ترین پرسش برای متقاضیان این تسهیلات، میزان مبلغ وام در سال جاری است. سقف تسهیلات بر اساس محل سکونت و شرایط متقاضی متغیر است. بیشترین مبلغ وام به افراد تحت پوشش نهاد‌های حمایتی مانند کمیته امداد و سازمان بهزیستی تعلق می‌گیرد که تا ۴۰۰ میلیون تومان و به صورت قرض‌الحسنه با بازپرداخت ۵ ساله در اختیار آنان قرار می‌گیرد. مبلغ اقساط ماهانه برای این گروه ۷ میلیون و ۳۶۶ هزار تومان و کل سود پرداختی نیز حدود ۴۱ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان برآورد شده است.

برای ساکنین تهران، سقف تسهیلات برابر ۲۷۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این وام با نرخ سود ۲۳ درصد و بازپرداخت پنج ساله پرداخت می‌شود. اقساط ماهانه این وام حدود ۷ میلیون و ۷۵۲ هزار تومان و کل سود پرداختی بیش از ۱۹۰ میلیون تومان خواهد بود.

در مراکز استان‌ها، سقف تسهیلات ۲۱۰ میلیون تومان است. با همان نرخ سود ۲۳ درصد و بازپرداخت ۵ ساله، اقساط ماهانه آن به ۵ میلیون و ۹۱۹ هزار تومان می‌رسد. سود کل پرداختی نیز حدود ۱۴۵ میلیون تومان است.

برای ساکنین سایر شهرستان‌ها، رقم وام به ۱۴۰ میلیون تومان می‌رسد. مبلغ اقساط ماهانه در این حالت حدود ۳ میلیون و ۹۴۶ هزار تومان و کل سود پرداختی نزدیک به ۹۶ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان است.

در نهایت، ساکنان روستا‌ها می‌توانند از وام ودیعه مسکن با سقف ۵۵ میلیون تومان استفاده کنند. با همان نرخ سود ۲۳ درصد و بازپرداخت پنج‌ساله، اقساط ماهانه در این رده یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان و کل سود پرداختی حدود ۳۸ میلیون تومان است.

بیشتر بخوانید: میانگین اجاره بها در تهران با احتساب وام ودیعه بیش از ۴۰ میلیون تومان است/ وضعیت آشفته مسکن، فروپاشی طبقه متوسط را در پی خواهد داشت

شرایط دریافت وام ودیعه مسکن

علاوه بر مبلغ وام، آشنایی با شرایط دریافت آن نیز برای متقاضیان ضروری است. سه شرط اصلی برای دریافت این تسهیلات وجود دارد:

وضعیت تاهل یا سرپرست خانوار بودن

فقط افراد متاهل یا سرپرستان خانوار می‌توانند متقاضی این وام باشند. البته دو استثناء وجود دارد: زنان مجرد بالای ۳۵ سال که به‌طور مستقل زندگی می‌کنند و مردان مجرد بالای ۴۵ سال که پیش‌تر سرپرست خانواده بوده‌اند یا اکنون تحت تکفل کسی نیستند.

داشتن اجاره‌نامه رسمی

اجاره‌نامه باید در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده، در سامانه املاک و اسکان ثبت شده و کد رهگیری داشته باشد. همچنین، تاریخ شروع اجاره‌نامه باید از اول فروردین ۱۴۰۴ به بعد باشد.

فاقد مالکیت بودن

متقاضی و همسر وی نباید مالک خانه یا زمین مسکونی باشند. این موضوع از طریق استعلام از سامانه سمات بانک مرکزی بررسی می‌شود. اگر مشخص شود فرد دارای ملک است، نه‌تنها وام به او تعلق نمی‌گیرد، بلکه در صورت دریافت وام با اطلاعات نادرست، موظف به بازپرداخت فوری و جبران خسارت خواهد بود.

جزئیات بسته‌های حمایتی

بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، دو بسته وام ودیعه مسکن برای سال ۱۴۰۴ طراحی شده است:

بسته اول: به ارزش ۲۰ هزار میلیارد تومان، ویژه اقشار تحت پوشش نهاد‌های حمایتی. این وام با سود صفر درصد یا همان وام قرض‌الحسنه است و سقف آن برای هر متقاضی ۴۰۰ میلیون تومان است.

بسته دوم: به ارزش ۲۰۰ هزار میلیارد تومان (۲۰۰ همت)، شامل وام‌های معمولی ودیعه مسکن با نرخ سود مصوب بانک مرکزی (۲۳ درصد) است که به سایر متقاضیان تعلق می‌گیرد.

این طرح‌ها با هدف کاهش فشار اجاره‌نشینی، کمک به ثبات سکونت خانوار‌های آسیب‌پذیر، و ایجاد تحرک اقتصادی در بازار مسکن اجرا می‌شوند. در کنار سیاست‌های دیگر مسکن، این وام می‌تواند گامی مؤثر برای کاهش بار مالی خانواده‌های مستأجر باشد، البته در صورتی که دسترسی به آن با سهولت بیشتری همراه شود.