اقتصاد۲۴- دونالد ترامپ در نخستین سفر خارجی‌اش وارد عربستان‌سعودی شد و پس از آن قرار است عازم امارات و قطر شود. تور منطقه‌ای آقای رییس‌جمهوری درحالی کلید خورده که واشنگتن درگیر چالش‌های جدی با پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و رویکرد نظامی‌گرایانه اسراییل است؛ با این همه تمرکز اصلی ترامپ بر انعقاد قرارداد‌های اقتصادی و توسعه پروژه‌های شخصی در منطقه است. در همین راستا وبگاه آکسیوس به نقل از دو مقام کنونی و پیشین امریکایی و دو مقام عرب مدعی است که هدف ترامپ بازگشت به خانه با قرارداد‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی به ارزش یک تریلیون دلار است. این منابع تاکید کردند که سفر رییس‌جمهوری امریکا به عربستان، قطر و امارات تقریبا تماما حول محور مسائل مالی می‌چرخد.
یکی از مقامات عرب که نخواست نامش فاش شود در این باره به آکسیوس گفت: «دستور کار منطقه‌ای ترامپ فقط تجارت، تجارت و تجارت است، از همین‌رو مسائل ژئوپلیتیک در اولویت دوم قرار دارند.» درحالی که ترامپ به‌وضوح اعلام کرده خواهان عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسراییل است، او و مشاورانش می‌دانند که فعلا این موضوع با توجه به ادامه جنگ در غزه امکان‌پذیر نیست. همزمان خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار گزارشی مدعی شد که یکی از دلایل این انتخاب عربستان به عنوان ایستگاه نخست سفر‌های منطقه‌ای ترامپ، تعهد محمد بن سلمان به سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری در امریکا طی چهار سال آینده است. همزمان گفته می‌شود قرارداد‌هایی که در عربستان امضا خواهند شد، شامل دست‌کم ۱۰۰ میلیارد دلار فروش تجهیزات نظامی و همچنین قرارداد‌های بزرگ در حوزه انرژی و مواد معدنی خواهد بود.
در این میان انتظار می‌رود قطری‌ها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار با امریکایی‌ها قرارداد تعریف کنند. یکی از منابع مطلع در این باره مدعی است که این توافقات شامل یک قرارداد بزرگ فروش هواپیما‌های تجاری با شرکت بویینگ و همچنین یک قرارداد ۲ میلیارد دلاری برای خرید پهپاد‌هایMQ-۹ Reaper خواهد بود.
قطر همچنین در حال بررسی اهدای یک هواپیمای غول‌پیکر بویینگ ۷۴۷ به ترامپ است تا به‌طور موقت به عنوان «ایرفورس وان» مورد استفاده قرار گیرد. در این میان امارات نیز پیش‌تر در ماه مارس اعلام کرده بود که طی ۱۰ سال آینده ۱.۴ تریلیون دلار در امریکا سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
در همین راستا گروهی از ناظران با استناد به اخبار فوق مدعی‌اند، از منظر ترامپ خلیج‌فارس جغرافیایی است مملو از فرصت‌های بزرگ مالی. سازمان ترامپ دو هفته پیش از این سفر، یک قرارداد جدید در حوزه املاک لوکس در قطر را اعلام کرد و همچنین پروژه‌هایی در جده، دوبی و عمان در دست دارد. بسیاری از نزدیکان ترامپ نیز در منطقه خلیج‌فارس فعالیت‌های تجاری دارند. اگرچه مجموع ارقام اعلامی در سفر ترامپ ممکن است به یک تریلیون دلار برسد، اما مشخص نیست که آیا واقعا این حجم از سرمایه‌گذاری جدید به مرحله اجرا خواهد رسید یا خیر. همزمان به ادعای گروهی از تحلیلگران یکی از محور‌های اصلی این سفر، سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی و فناوری خواهد بود.
بیشتر بخوانید:ترامپ تحریم‌های سوریه را لغو کرد!
به گفته یکی از مقامات امریکایی، سم آلتمن، مدیرعامل «اوپن آل»، قرار است ترامپ را در این سفر همراهی کند. شرکت فوق در این خصوص اظهارنظری نکرده است. همچنین قرار است جمعی از رهبران حوزه فناوری روز سه‌شنبه در «فروم سرمایه‌گذاری عربستان-امریکا» در ریاض سخنرانی کنند. امارات متحده عربی و عربستان‌سعودی ازجمله کشور‌هایی هستند که به‌شدت در تلاش‌اند تا دسترسی به تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی ساخت امریکا را به دست آورند.
دولت ترامپ هفته گذشته قانونی را که در دوره بایدن برای محدودسازی دسترسی چین به تراشه‌های پیشرفته از طریق طرف‌های ثالث وضع شده بود، لغو کرد. براساس این قانون صادرات تراشه به اکثر کشور‌ها محدود می‌شود تا از دسترسی غیرمستقیم چین به این فناوری جلوگیری گردد. اکنون دولت ترامپ اعلام کرده که قانون جدیدی جایگزین آن خواهد شد، اما مشخص نیست که کشور‌های خلیج‌فارس مشمول محدودیت‌های جدید خواهند شد یا خیر. حال با لحاظ کردن این گزاره‌ها روزنامه اعتماد به بهانه آغاز تور منطقه‌ای دونالد ترامپ به خلیج‌فارس، تلاش کرده تا با بررسی مواضع رسانه‌های دنیا، ارزیابی تحلیلگران و ناظران بین‌المللی در باب سفر آقای ترامپ و اهداف و دستاورد‌های احتمالی‌اش را بررسی کند.
ژئوپلتیکال مانیتور: ترامپ با هدف جذب سرمایه پادشاهی‌ها به دنبال تحقق رویای «اول امریکا» است
سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه فراتر از یک تور نمادین، اقدامی تاکتیکی برای تحکیم قدرت در بحبوحه بحران‌های داخلی و رقابت‌های جهانی است. این سفر با هدف جذب سرمایه‌های کلان از عربستان، امارات و قطر، کنترل بازار انرژی، مدیریت پیامد‌های جنگ اوکراین و مهار نفوذ چین در منطقه طراحی شده است. کسب دستاورد‌های اقتصادی در اولویت‌های دونالد ترامپ قرار دارد تا با تکیه بر آن افکار عمومی داخلی را جلب نماید. رییس‌جمهوری امریکا به دنبال امضای توافقات میلیارد دلاری با ریاض، دوحه و ابوظبی است تا روایت «اول امریکا» را تقویت کند. عدم دعوت از عمان نیز پیام روشنی دارد: دسترسی به ترامپ منوط به همراهی اقتصادی با واشنگتن است. در حوزه انرژی، ترامپ تلاش خواهد کرد با عربستان برای کاهش بهای نفت به توافق برسد، هر چند ریاض برای تامین بودجه و تحقق پروژه‌های چشم‌انداز ۲۰۳۰ به قیمت‌های بالا نیاز دارد. در این راستا، معامله‌هایی حول محور تضمین‌های امنیتی و فروش تسلیحات محتمل است. یکی دیگر از اهداف ترامپ، استفاده از رویکرد دیپلماتیک عربستان برای میانجیگری در جنگ اوکراین است. ریاض پیش‌تر میزبان گفت‌و‌گو‌های غیررسمی امریکا و روسیه بوده و ترامپ می‌کوشد از این ظرفیت برای تحقق وعده خود مبنی بر پایان جنگ بهره‌برداری کند. مهار نفوذ چین نیز در دستور کار قرار دارد. ترامپ خواهان فاصله‌گیری شفاف کشور‌های حوزه خلیج‌فارس از پکن است، اما این فشار ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.
در این راستا، ارایه مشوق‌های اقتصادی و همکاری‌های فناورانه (مانند تسهیل صادرات تراشه‌های نیمه‌هادی به امارات) می‌تواند راهبردی‌تر باشد. در حوزه امنیتی، پیوستن عربستان به پیمان ابراهیم و طرح تاسیس پایگاه نظامی امریکا در جزیره تیران از محور‌های کلیدی خواهد بود؛ هر چند این اقدامات با مخالفت‌های داخلی و منطقه‌ای، ازجمله مصر و ایران، مواجهند. درنهایت، این سفر چهره جدیدی از دیپلماسی امریکا را به نمایش می‌گذارد؛ دیپلماسی‌ای که به جای تعهدات بلندمدت، بر معاملات سریع و نتایج ملموس متمرکز است. اما موفقیت این رویکرد در گرو توانایی ترامپ در برقراری توازن میان منافع کوتاه‌مدت واشنگتن و تحولات ژئوپلیتیک پیچیده خاورمیانه خواهد بود.
گاردین: عربستان، ترامپ را برای اصلاح روابط با ایران و سوریه و تشکیل کشور فلسطین تحت فشار قرار می‌دهد
سفر دونالد ترامپ به عربستان، امارات و قطر، درحالی که رییس‌جمهوری تلاش دارد تا خود را موفق نشان دهد، در واقع نشانه‌ای از شکست سیاست‌های بی‌ثبات و خودمحور امریکا در خاورمیانه است. ترامپ به شکلی بی‌سابقه به کشور‌های خلیج‌فارس وابسته شده و برای تحقق اهداف اقتصادی و ژئوپلیتیکی‌اش به حمایت‌شان نیازمند است. اما این حمایت بی‌هزینه نیست. رهبران خلیج‌فارس ازجمله محمد بن سلمان، با قدرت چانه‌زنی بالا، ترامپ را تحت فشار قرار خواهند داد تا سیاست‌های امریکا در قبال فلسطین، سوریه و ایران را اصلاح کند. عربستان‌سعودی تاکید کرده که عادی‌سازی روابط با اسراییل بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین ممکن نیست. در همین حال، اختلافات میان واشنگتن و تل‌آویو نیز عمیق‌تر شده است. اسراییل به دنبال اشغال نظامی طولانی‌مدت غزه و تشدید اقدامات نظامی در لبنان و سوریه است، درحالی که ترامپ به واسطه لابی موفق کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس، به تدریج در مواضع خود تغییراتی اعمال کرده است؛ ازجمله توقف حملات هوایی علیه یمن و اعلام مذاکره با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور. کشور‌های عربی خلیج‌فارس، با حمایت ترکیه، خواهان تعامل با دولت موقت سوریه به ریاست احمد الشرع هستند. با این حال، ترامپ برخلاف اروپا، از لغو تحریم‌های دوران اسد خودداری کرده است. در بعد اقتصادی، کاهش قیمت نفت، جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان و توافقات تسلیحاتی از اولویت‌های ترامپ است. عربستان‌سعودی طرحی ۶۰۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد امریکا پیشنهاد داده است. قرارداد‌های امنیتی و اقتصادی، ازجمله توافقات تسلیحاتی ۱۰۰ میلیارد دلاری با ریاض و همکاری‌های تجاری با قطر، انگیزه‌های شخصی ترامپ را نیز تقویت می‌کنند.
نیویورک تایمز: ترامپ به دنبال تقویت برند اقتصادی‌اش در خلیج‌فارس است
سفر دوم دونالد ترامپ به خلیج‌فارس، برخلاف روسای جمهور پیشین امریکا محوریت کاملا اقتصادی و تجاری دارد. ترامپ با تمرکز بر امضای قرارداد‌هایی در حوزه هواپیما، انرژی هسته‌ای، هوش مصنوعی و تسلیحات، به دنبال نمایش موفقیت‌های مالی خود است و ارزش این توافقات را بیش از یک تریلیون دلار برآورد کرده است. درحالی که در دوره بایدن، فروش فناوری هسته‌ای به عربستان با عادی‌سازی روابط با اسراییل گره خورده بود، ترامپ این مذاکرات را صرفا با هدف تحقق انعقاد توافق‌ها و معامله‌های اقتصادی پیش می‌برد. از منظر ترامپ، منافع مالی خانواده‌اش در منطقه اهمیت بالایی دارد. از قرارداد‌های ملکی در عربستان، دوبی و عمان گرفته تا پروژه‌های گلف با حمایت مالی صندوق ثروت ملی عربستان، همه در راستای تقویت برند ترامپ هستند. قطری‌ها نیز با ارایه یک هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری برای جایگزینی ایرفورس وان، نشان داده‌اند که به دنبال جلب‌توجه ترامپ هستند؛ اقدامی که پیامد‌های اخلاقی و قانونی متعددی را به دنبال دارد. همزمان، رهبران خلیج‌فارس روابط خود را با رقبای امریکا مانند چین، روسیه و ایران تعمیق کرده‌اند. با این حال، امریکا همچنان شریک کلیدی دفاعی این کشور‌ها باقی مانده است.
بیشتر بخوانید:تصاویر داغ از لحظه ورود ترامپ به ریاض
محمد بن سلمان، انتخاب دوباره عربستان به عنوان مقصد نخستین سفر خارجی ترامپ را تاییدی بر جایگاه جهانی رو به رشد کشورش می‌داند. ترامپ نیز از استقبال مجلل در این کشور‌ها رضایت کامل دارد. درنهایت، سفر ترامپ به خلیج‌فارس بیشتر نمایش قدرت معامله‌گری شخصی و خانوادگی اوست تا تحقق یک راهبرد کلان دیپلماتیک. رابطه ترامپ با رهبران خلیج‌فارس براساس منطق «معامله» شکل گرفته است، نه اصولی، چون دموکراسی یا حقوق بشر.
بلومبرگ: ترامپ به دنبال دور کردن پادشاهی‌های خلیج‌فارس از چین است
همزمان با آغاز نخستین سفر خارجی دونالد ترامپ به خلیج‌فارس، عربستان سعودی و امارات متحده عربی متعهد شده‌اند طی یک دهه آینده تا ۲ تریلیون دلار در اقتصاد امریکا سرمایه‌گذاری کنند. این رویکرد کاملا با طبیعت معامله‌محور ترامپ همخوانی دارد و نشانه‌ای از تغییر رویکرد این کشور‌ها در قبال واشنگتن است. یکی از گام‌های مهم در این مسیر، ایجاد فرآیند‌های سریع‌تر برای غربالگری سرمایه‌گذاری‌های خارجی در امریکا است. دولت ترامپ امیدوار است با این اقدام، مسیر را برای ورود سرمایه‌های صندوق‌های ثروت ملی امارات، عربستان و قطر هموار کند؛ صندوق‌هایی که در دوران بایدن به دلیل نزدیکی به چین با محدودیت‌های نظارتی مواجه بودند. در حوزه فناوری نیز ترامپ به دنبال رفع محدودیت‌های صادرات تراشه‌های نیمه‌هادی به امارات است. وعده سرمایه‌گذاری ۱.۴ تریلیون دلاری امارات در این زمینه موجب تسریع مذاکرات برای کاهش این محدودیت‌ها شده است. از منظر امنیتی، امریکا اخیرا قرارداد فروش تسلیحات ۳.۵ میلیارد دلاری به عربستان را تصویب کرده و احتمالا توافقات مشابهی با سایر کشور‌های منطقه در راه است. این همکاری‌ها بخشی از تلاش امریکا برای تقویت محور امنیتی با کشور‌های خلیج‌فارس در برابر تهدیدات منطقه‌ای است.
در بعد اقتصادی، امارات با اقتصادی متنوع‌تر و مازاد بودجه، نقش پررنگ‌تری در سرمایه‌گذاری در امریکا ایفا می‌کند. شرکت سرمایه‌گذاری XRG، با هدف دو برابر کردن وسعت خود، به عنوان بازوی جدید امارات در حوزه انرژی و ادغام و تملیک، وارد میدان شده است. در مقابل، عربستان با چالش‌های مالی ناشی از هزینه‌های سنگین داخلی مواجه است، اما نقش حیاتی در کنترل قیمت نفت و کمک به اهداف ترامپ برای کاهش قیمت سوخت دارد. در حوزه بازار‌های مالی، روند عرضه اولیه سهام در منطقه با قدرت ادامه دارد. شرکت‌هایی مانند «فلای نس» و اپراتور‌های بیمارستانی عربستان با استقبال گسترده سرمایه‌گذاران مواجه شده‌اند. در امارات نیز لیست کردن دارایی‌های ملکی دوبی در بورس محلی به دنبال رونق بازار مسکن در دستور کار قرار دارد.
منبع: روزنامه اعتماد
source