در چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا، دو طرف به رغم اختلافات اساسی، مذاکرات را «دشوار اما مفید» توصیف کردند. با این حال، اختلافات بر سر موضوعاتی مانند دسترسی بازرسان، برنامه موشکی ایران و لغو تحریم‌ها همچنان باقی است.
به گزارش فرارو، « حشمت الله فلاحت پیشه »، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل شرایط موجود پرداخته است:
دور پنجم مذاکرات بسیار پیچیده تر خواهد بود
حشمت الله فلاحت پیشه به فرارو گفت: «طرفین مذاکره هنوز درباره این که چه نمی خواهند مذاکره می کنند و علت این که مذاکرات شطرنج وار ادامه پیدا می کند، این است که طرفین به شدت در حال پرهیز از این موضوع‌اند که گزینه ای به غیر از دیپلماسی در دستور کار آنان قرار گیرد. اولتیماتوم هایی که توسط ترامپ مطرح شد، مواضع و دیپلماسی که طرف ایرانی ارائه داد، باعث شد مذاکرات در شرایطی بسیار جدی قرار بگیرد. نمی شود گفت اکنون حد وسط وجود ندارد اما حد وسط بسیار کمرنگ شده است. طرفین به این نتیجه رسیده اند که اگر شکست مذاکرات را اعلام کنند، وارد یک فضای جنگ سرد جدی می شوند و در چنین فضایی بازیگرانی مثل اسرائیل بیشترین نقش را ایفا می کنند. »
وی افزود: «جریانات افراطی هم در ایران و هم در ایالات متحده، در تلاش‌اند گزینه امکان بازگشت به دیپلماسی را به هر شکلی که شده از بین ببرند. بنابراین، هرچند خطوط قرمز طرفین به شدت از هم دور است، اما در تلاش‌اند مذاکرات را برای رسیدن به یک راهکار میانه ادامه دهند. دور چهارم مذاکرات یک ویژگی مهم دیگر نیز داشت؛ طرف آمریکایی به هیچ وجه نمی خواست که این دور از مذاکرات را به عنوان شکست مذاکرات اعلام کند، چرا که دور چهارم درست پیش از سفر دونالد ترامپ به منطقه برگزار شد، بنابراین ترامپ تمایلی نداشت در شرایط پرنوسان به منطقه سفر کند. با این وجود، بعد از سفر ترامپ مشخص خواهد شد طرفین به چه شکلی خواهند توانست مذاکرات را ادامه دهند. طبیعی است که آمریکایی ها بعد از سفر ترامپ نیز همچنان مواضع خود را تکرار خواهند کرد. این مواضع شامل دستورکارهای جدید، محروم کردن ایران از حقوق NPT ( پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) و امثالهم است. طرف ایرانی نیز اگر با مواضع رسانه ای تند از سوی طرف آمریکایی رو به رو شود، مواضعی تندتر از گذشته مطرح خواهد کرد. به همین دلیل است که معتقدم مذاکرات دور پنجم، بسیار جدی تر باشد.»
عدم همسویی بین اسرائیل و آمریکا یک نشانه جدی است
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در ادامه گفت: «در شرایط کنونی، طرفین در تلاش‌اند دیپلماسی را به سمتی سوق دهند که به سمت جنگ نرود. ایران و آمریکا می دانند که هر توافقی شکل بگیرد، هزینه ای بسیار کمتر از جنگ دارد. ترامپ در دوراهی‌ای قرار دارد که یک راه آن ، سمت هزینه بر اسرائیل و راه دیگر، سمت سودآور کشورهای عربی است. سفر ترامپ و مواضع اخیر او نشان می دهد نمی خواهد تحت هر شرایطی برای اسرائیل هزینه کند، بنابراین آن چه بیش از هر تصمیمی برای او سودآور است، بیش از 1 تریلیون دلار، مناسبات اقتصادی است که مایل است طی دوران 4 ساله ریاست جمهوری خود با کشورهای عربی شکل دهد. اگر وی تمرکز خود را روی این بخش بگذارد، می توان انتظار داشت که به مرور زمان، محافظه کار تر خواهد شد.»
وی افزود:«ترامپ نیازمند یک ساز و کار امنیتی در منطقه خاورمیانه است که کشورهای عربی در کنار ایران، می توانند آن را شکل دهند. به همین دلیل است که ترامپ مایل است فلسطین نیز به سمت آتش بس حرکت کند و نتیجه چنین راهبردی، قطعا قربانی شدن نتانیاهو و تغییر دولت در اسرائیل است. نتیجه ای که از دل این تحلیل بیرون می آید این است که طی هفته های آینده یک بازیگر آشوب ساز به نام اسرائیل خواهیم داشت که سعی خواهد کرد از هر امکانی برای ایجاد آشوب در منطقه و شکل دهی شرایطی، خلاف نظر ترامپ عمل کند.»
فلاحت پیشه ادامه داد: «معتقدم سفر ترامپ به منطقه به طور مستقیم به مذاکرات ایران و آمریکا مرتبط نیست. بلکه در راستای سیاست های آمریکا در منطقه انجام می شود. ترامپ از معدود رئیس جمهوران آمریکا محسوب می شود که بدون توجه به اسرائیل به کشورهای عرب منطقه سفر می کند. دلیل هم مشخص است؛ ترامپ سیاست ها و اصلا وجود اسرائیل را هزینه بر می داند و سیاست های نتانیاهو را نیز هزینه ساز تلقی می کند و در نتیجه، نوعی عدم همراهی در یمن، فلسطین و آزادسازی اخیر یک گروگان آمریکایی را بین اسرائیل و آمریکا میبینیم. عدم همسویی بین اسرائیل و آمریکا یک نشانه جدی است.»
او اضافه کرد: «در موضوع هسته ای اگر قرار بر تقویت دیپلماسی باشد، یکی از زمینه های آن رسیدن به امنیت برای کشورهای عربی است. به نظر می رسد عرب ها هنوز به این نتیجه نرسیده اند که تغییرات دیپلماتیک جدی در ایران شکل گرفته است. حدود 10 سال پیش عوامل افراطی توسط بن سلمان در عربستان به حاشیه رانده شدند و طی یک سال اخیر نیز مشابه همان رفتار در ایران انجام شد و برخی عوامل افراطی که سیاست کشور را به سمت انحراف و چالش های منطقه ای می بردند و مانع از مذاکرات می شدند، کنار رانده شدند. بخش زیادی از اختلافاتی که در سالهای اخیر بین ایران و عربستان و ایران و کشورهای عرب منطقه شکل گرفت، ناشی از بازیگری افراطیون در دو طرف بود، اما اکنون افراطیون در ایران به شدت زیر سوال قرار دارند که بابت سالها هزینه سازی برای سیاست خارجی کشور پاسخگو شوند. درواقع جریان افراطی به شکل نرم از سیاست ایران کنار می روند و اگر کشورهای عربی اطمینان پیدا کنند که ایران از دوران چالشی فاصله گرفته است، می توان در منطقه شرایطی مبتنی بر ساز و کارهای جدید ایجاد کرد و در چنین شرایطی، ترامپ نیز به شکل دیگری عمل خواهد کرد. در نهایت اسرائیل در این وضعیت قربانی خواهد شد نه ایران.»
source