به گزارش آوای اقتصاد بهنام لطفی، مدیر بازرسی صنعتی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران با اشاره به وضعیت فعلی بازرسی تجهیزات صنعتی در کشور گفت:روند کلی بازرسی‌ها در سال‌های اخیر، همچون گذشته ادامه دارد. همچنان درخواست‌های بازرسی از سوی کارفرمایان داخلی و بین‌المللی در زنجیره تأمین کالا و تجهیزات به ما ارسال می‌شود و این درخواست‌ها مطابق روال گذشته به بازرسان ما در سراسر کشور و حتی خارج از کشور ارجاع داده می‌شود.
وی افزود:نکته مهم آن است که استانداردهای فنی در حوزه تجهیزات صنعتی به‌صورت مداوم به‌روزرسانی می‌شوند. بنابراین، تولیدکنندگان ناگزیرند محصولات خود را با الزامات جدید تطبیق دهند. ما نیز در فرآیند بازرسی، همواره بر اساس استانداردهای بین‌المللی روز و تست پلن‌های مصوب با کارفرما عمل می‌کنیم.
چالش مهاجرت متخصصان و کاهش انگیزه در میان جوانان
لطفی یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازرسی صنعتی را کمبود نیروهای متخصص عنوان کرد و گفت:
سال‌هاست با پدیده مهاجرت مهندسان و کارشناسان مجرب مواجهیم. از طرفی، ورود نسل جدید مهندسان به حوزه بازرسی کاهش یافته است. تمایل جوانان به حوزه‌هایی نظیر فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر باعث شده جذابیت بازرسی صنعتی برای آن‌ها کمتر شود.
فشار مناقصه‌ها و آسیب به کیفیت خدمات
وی در ادامه تصریح کرد:یکی دیگر از چالش‌های جدی، ساختار قیمت‌گذاری در پروژه‌هایی است که از طریق مناقصه واگذار می‌شوند. در بسیاری از موارد، صرفاً کمترین قیمت پیشنهادشده مورد پذیرش قرار می‌گیرد، بدون توجه به کیفیت خدمات. این مسئله فشار مضاعفی بر شرکت‌های بازرسی وارد کرده و حاشیه سود آن‌ها را کاهش داده است.
همکاری نزدیک با سازمان ملی استاندارد
مدیر بازرسی صنعتی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران درباره تعامل با نهادهای قانون‌گذار اظهار داشت:ما همکاری نزدیکی با سازمان ملی استاندارد ایران داریم. کارشناسان ما در کمیته‌های تخصصی استانداردسازی حضور فعال دارند و تجربیات میدانی خود را در حوزه ساخت و بازرسی تجهیزات صنعتی به این کمیته‌ها منتقل می‌کنند. این تعامل، نقش مؤثری در به‌روزرسانی و ارتقای استانداردهای ملی ایفا می‌کند.
آمار بازرسی و نرخ عدم انطباق تجهیزات
لطفی با اشاره به آمار بازرسی‌ها در سال ۱۴۰۳ گفت:
در سال گذشته، تنها در واحد بازرسی صنعتی ما حدود ۱۸ هزار نفر-روز بازرسی انجام شد. این عدد صرفاً مربوط به حوزه تجهیزات صنعتی است و واحدهای دیگری نیز مانند بازرسی خودرو، خدمات و تجهیزات کالا تحت نظر معاونت‌های دیگر فعال هستند.
وی افزود:به‌طور متوسط، حدود ۲۰ درصد از اقلام مورد بازرسی در پروژه‌ها دارای عدم انطباق اولیه هستند. البته این به معنی رد کامل قطعه نیست، بلکه معمولاً پس از اصلاحات و بازرسی مجدد، بین ۹۵ تا ۹۷ درصد قطعات تأیید نهایی می‌شوند. تنها ۲ تا ۳ درصد ممکن است به‌طور کامل رد شوند.
ورود فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی به بازرسی صنعتی
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به نقش روزافزون فناوری‌های نوین در بازرسی اشاره کرد و گفت:ابزارهای تست، به‌ویژه در حوزه تست‌های غیرمخرب و تجهیزات اندازه‌گیری، پیشرفته‌تر شده‌اند. همچنین استفاده از نرم‌افزارهای تفسیر داده‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی در برخی از پتروشیمی‌ها از جمله پتروشیمی بوعلی آغاز شده است. این ابزارها حتی می‌توانند نشت گاز یا سیالات سمی را شناسایی کرده و هشدارهای ایمنی صادر کنند.
بازرسی، سرمایه‌گذاری است نه هزینه
لطفی در پایان تأکید کرد:در شرایط فعلی که کشور با ناترازی انرژی، فرسودگی تجهیزات و محدودیت منابع مواجه است، بازرسی دقیق یک ضرورت حیاتی است. متأسفانه برخی کارفرمایان، بازرسی را هزینه تلقی می‌کنند در حالی که این فرآیند در واقع یک سرمایه‌گذاری برای ارتقای کیفیت، ایمنی و کاهش ریسک‌های مالی و زمانی پروژه‌هاست.
وی همچنین با اشاره به پروژه‌های جاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر گفت:در حال حاضر در حوزه بازرسی نیروگاه‌های خورشیدی و بادی نیز فعالیت داریم و تلاش می‌کنیم با ارتقاء کیفیت این پروژه‌ها، سهم خود را در پایداری انرژی کشور ایفا کنیم.