سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) در سال ۱۴۰۴ تعرفه‌های جدید خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی را اعلام کرده است. این تعرفه‌ها با هدف حمایت از توسعه انرژی‌های پاک و ترغیب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای ورود به حوزه تولید برق خورشیدی تعیین شده‌اند.

بر اساس جدول منتشر شده، نرخ پایه خرید تضمینی برق بر حسب ظرفیت نیروگاه به شرح زیر است:

جزئیات تعرفه‌های جدید

براساس قرارداد اعلام‌شده توسط ساتبا، نرخ‌های خرید تضمینی برای نیروگاه‌های خورشیدی در سال ۱۴۰۴ به‌صورت پلکانی و بر اساس ظرفیت نیروگاه تعیین شده‌اند. به‌طور کلی، هرچه ظرفیت نیروگاه کمتر باشد، نرخ خرید تضمینی بالاتر خواهد بود. این سیاست با هدف حمایت بیشتر از سرمایه‌گذاران خرد و توسعه نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس اتخاذ شده است.

برای مثال:

• نیروگاه‌های خورشیدی خانگی (تا ۲۰ کیلووات): دارای بالاترین نرخ خرید تضمینی به ازای هر کیلووات‌ساعت تولید شده هستند.
• نیروگاه‌های خورشیدی متوسط (بین 200 تا 1 مگاوات): نرخ نسبتاً پایین‌تری نسبت به بخش خانگی دارند.
• نیروگاه‌های بزرگ (بیش از ۱ تا 10 مگاوات) : با نرخ‌های پایین‌تر اما دارای مشوق‌هایی از جمله امکان انعقاد قراردادهای بلندمدت بهره‌مند هستند.

مدت زمان قرارداد

مدت زمان خرید تضمینی برق، مطابق با قرارداد، به مدت ۲۰ سال تعیین شده است که یک دوره نسبتاً بلندمدت محسوب می‌شود. این موضوع می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داده و جذابیت اقتصادی پروژه‌ها را برای سرمایه‌گذاران افزایش دهد.

نرخ تعدیل سالانه

یکی از نکات قابل توجه در این تعرفه‌ها، وجود مکانیسم تعدیل نرخ است. نرخ پایه در سال اول تعیین شده و در سال‌های بعدی با استفاده از شاخص‌های رسمی تورم، نرخ تعدیل یافته‌ای اعمال می‌شود تا اثرات افزایش هزینه‌ها بر درآمد سرمایه‌گذاران جبران گردد.

تأثیرات احتمالی

با اجرای تعرفه‌های جدید خرید تضمینی برق برای نیروگاه‌های خورشیدی در سال ۱۴۰۴، می‌توان انتظار داشت که این سیاست تحول‌آفرین آثار قابل توجهی در ابعاد اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی کشور برجای بگذارد. برخی از مهم‌ترین این تأثیرات عبارت‌اند از:

1. افزایش شتاب در احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی در سراسر کشور

با توجه به جذابیت نرخ‌های جدید به‌ویژه برای نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس، پیش‌بینی می‌شود تعداد پروژه‌های خورشیدی در مناطق مختلف، به‌ویژه در نواحی مستعد و آفتابی کشور مانند استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، یزد، هرمزگان و خراسان جنوبی، رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد. همچنین، مناطق محروم و کمتر برخوردار که از ظرفیت تابش مناسبی برخوردارند، می‌توانند از طریق توسعه نیروگاه‌های کوچک و خانگی، به منبعی پایدار از درآمد و اشتغال‌زایی محلی دست یابند.

2. افزایش علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به ورود در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر

ثبات نسبی قراردادهای بلندمدت ۲۰ ساله همراه با نرخ‌های تعدیل‌شونده، سبب افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به بازدهی سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهد شد. به‌ویژه، سرمایه‌گذاران خارجی که همواره به دنبال تضمین بازگشت سرمایه و کاهش ریسک‌های ارزی و حقوقی هستند، اکنون انگیزه بیشتری برای مشارکت در پروژه‌های خورشیدی ایران خواهند داشت. در کنار آن، شرکت‌های داخلی فعال در حوزه پیمانکاری، تجهیزات و خدمات نیز فرصت‌های بیشتری برای توسعه فعالیت‌های خود خواهند یافت.

3. کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و حرکت در مسیر توسعه پایدار زیست‌محیطی

با افزایش ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی در کشور، مصرف سوخت‌های فسیلی برای تولید برق کاهش یافته و به دنبال آن، میزان انتشار گازهای آلاینده و گازهای گلخانه‌ای نیز به‌طور قابل‌توجهی کم خواهد شد. این مسئله به تحقق تعهدات بین‌المللی ایران در زمینه محیط زیست، از جمله توافق‌نامه پاریس، کمک کرده و همچنین نقش مثبتی در بهبود کیفیت هوا و سلامت عمومی شهروندان خواهد داشت. در بلندمدت، این تغییر رویکرد می‌تواند جایگاه ایران را به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در منطقه در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تثبیت کند.

به‌طور کلی، اگر اجرای این تعرفه‌ها با برنامه‌ریزی دقیق، نظارت مؤثر و حمایت مالی و فنی همراه باشد، کشور می‌تواند به نقطه عطفی در مسیر گذار به اقتصاد سبز و پایدار دست یابد.

نتیجه‌گیری نهایی

اعلام تعرفه‌های جدید خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی برای سال ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه عطفی در سیاست‌گذاری انرژی کشور دانست؛ چرا که این تعرفه‌ها نه‌تنها از منظر ساختار مالی و اقتصادی دارای جذابیت هستند، بلکه به عنوان ابزاری مطمئن برای تحریک سرمایه‌گذاری، به‌ویژه در بخش خصوصی، طراحی شده‌اند. نرخ‌های متنوع و پله‌ای که بر اساس ظرفیت نیروگاه‌ها تنظیم شده‌اند، انعطاف‌پذیری لازم را برای حضور گسترده فعالان در سطوح مختلف نیروگاه‌های کوچک خانگی تا پروژه‌های مگاواتی فراهم می‌آورند.

با تضمین خرید برق به مدت ۲۰ سال و لحاظ تعدیل‌های سالانه متناسب با نرخ تورم، این تعرفه‌ها به شکل مؤثری ریسک‌های اقتصادی و نوسانات بازار را کاهش می‌دهند؛ موضوعی که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، حائز اهمیت فراوان است. این چارچوب تضمین‌شده موجب افزایش اطمینان خاطر فعالان اقتصادی، تسهیل تأمین مالی از بانک‌ها و نهادهای اعتباری، و در نهایت رونق‌بخشی به اکوسیستم انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد شد.

از سوی دیگر، توسعه گسترده نیروگاه‌های خورشیدی پیامدهای مثبت زیست‌محیطی و اجتماعی بی‌شماری در پی دارد. کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانه‌ای، بهبود کیفیت هوا، ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار در مناطق محروم و دسترسی عادلانه‌تر به منابع انرژی، تنها بخشی از دستاوردهای این مسیر تحول‌آفرین هستند.

بر همین اساس، به کلیه ذی‌نفعان حوزه انرژی اعم از فعالان بخش خصوصی، سازمان‌های دولتی، شهرداری‌ها، تعاونی‌ها و حتی خانوارها توصیه می‌شود از این فرصت استراتژیک بهره‌برداری کرده و با سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های خورشیدی، هم در سودآوری اقتصادی مشارکت داشته باشند و هم نقش مؤثری در تحقق اهداف کلان کشور در حوزه توسعه پایدار و انرژی پاک ایفا کنند.

آدرس رونوشت آدرس رونوشت شد