جهان اقتصاد: در حالی که کشورهایی نظیر تاجیکستان، ازبکستان، مغولستان، اتریش و بسیاری کشورهای دیگر در حسرت یک متر ساحل برای توسعه تجارت خود از طریق دریا هستند، ایران با وجود دارا بودن سواحل جنوبی و شمالی در این عرصه به شدت کم کار بوده است.

برای مثال، بندرعباس، مهم ترین مرکز پشتیبانی فعالیت های دریایی کشور، با وجود جایگاه راهبردی خود، از کمبود امکانات رفاهی، آموزشی و درمانی رنج می برد.

ضعف زیرساخت های شهری، نبود امکانات مناسب برای زندگی و شرایط دشوار معیشتی باعث شده بسیاری از افراد بومی تمایلی به ماندن در این شهر نداشته باشند.

برای توسعه پایدار اقتصاد دریامحور، باید امتیازات ویژه ای به ساکنان مناطق ساحلی اختصاص یابد تا از مهاجرت جلوگیری شود و زمینه جذب نیروی انسانی متخصص فراهم آید.

از سوی دیگر عدم توسعه بنادر کوچک سبب شده تا در بزنگاه هایی که بنادر بزرگ دچار آسیب می شوند، یک سردرگمی در حوزه تجارت دریایی ایجاد شود.

روانبخش بهزادیان با اشاره به اینکه رونق بنادر کوچک موجب خواهد شد تجمع جمعیتی در طول سواحل کشور توزیع شود، اظهار کرد: علاوه بر این رونق بنادر کوچک عاملی خواهد بود تا با ایجاد اشتغال از مهاجرت سکنه این بنادر به شهرهای بزرگ جلوگیری بعمل می آید؛ بنابراین نقش ژئوپلتیک بنادر کوچک از این حیث قابل تأمل است.

وی با بیان اینکه امکان واگذاری بنادر کوچک به بخش خصوصی همواره مهیا بوده و خواهد بود، گفت: در حال حاضر بنادر فریدون کنار و آستارا در سواحل دریای خزر و بنادر دیلم، کنگان، گناوه و چوئبده در کرانه خلیج فارس به بخش خصوصی واگذار شده اند.

مدیرکل امور بندری سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به اینکه واگذاری بنادر کوچک به بخش خصوصی مستلزم سوددهی آنها است و بدون انجام سرمایه گذاری در در حوزه زیر ساخت و جذب شناور میسر نمی شود، خاطرنشان کرد: در بنادری که سازمان بنادر و دریانوردی سرمایه گذاری کرده است، اغلب واگذاری ها به صورت اجاره ای و راهبری بندر بوده و در بنادر دیگر که مستلزم سرمایه گذاری بخش خصوصی است، این واگذاری بصورت BOT و قراردادهای بلند مدت مدنظر قرار می گیرد.

معصومه صداقی، استاد دانشگاه با ارائه راهکاری در این رابطه می گوید: در طول دهه‌های پیشین با توجه به رشد و توسعه بنادر بزرگ در سطح کشور، بنادر کوچک نقش خود را در سطح منطقه‌ای و ملی از دست داده و به یک بندر محلی تبدیل شده‌اند. این درحالی‌ است که این بنادر با توجه به پتانسیل‌های خاص خود می‌توانند به‌عنوان جزئی از کل به سازمان بنادر و دریانوردی کشور در تحقق چشم‌اندازهای آن کمک نمایند. ایده شبکه‌سازی بنادر از ایده‌های نسبتا نوینی است که در سالهای اخیر مورد توجه کشورهای پیشرو در حمل و نقل دریایی قرار گرفته است. 

وی افزود: در رویکرد شبکه‌سازی، بنادر کوچک و بزرگ می‌توانند در قالب خوشه‌های عملکردی ایفای نقش نمایند. هر یک از بنادر به عنوان یک گره عملکردی در یک شبکه بزرگتر به عنوان جزیی از کل در راستای تحقق اهداف و چشم‌اندازهای کلان عمل می‌ کنند.

حسن زاده، مقام پیشین در سازمان بنادر در این رابطه می گوید: هرکدام از این بنادر می‌توانند به‌عنوان فرصت ایجاد اشتغال و اقتصادی برای محدوده جغرافیایی خودشان استفاده شوند. ولی قطعاً وقتی می‌گوییم تجارت، بخشی از آن با شناورهای کوچک انجام می‌شود که می‌توانند به بنادر کوچک تردد کنند و بخشی هم با شناور بزرگ است. باید انتظارمان را در حد معقول تعریف کنیم. قرار نیست این بنادر نقش بنادر اصلی و بزرگ را ایفا کنند. نقشی که برای آنها در نظر می‌گیریم بیش از اینکه نقش مقابله با تحریم باشد، ایجاد اشتغال، رونق محلی و ایجاد کسب‌وکار و کاهش هزینه‌های تمام‌شده تجارت است. ولی قطعاً می‌توانند سهم خوبی از تجارت دریایی کشور را به خودشان اختصاص دهند.