زلنسکی سعی کرد یک تعادلی در این وضعیت به‌وجود آورد. او گفت اوکراین تا زمانی که روسیه به آتش‌بس پایبند باشد، به آن پایبند خواهد بود. اگر روسیه به جنگیدن ادامه دهد، اوکراین نیز چنین خواهد کرد. زلنسکی در یک پست در رسانه‌های اجتماعی گفت: «اگر روسیه اکنون ناگهان آماده شود تا واقعا در قالب سکوت کامل و بی‌قید و شرط وارد عمل شود، اوکراین نیز مطابق با آن عمل خواهد کرد که منعکس‌کننده اقدامات روسیه است. سکوت در پاسخ به سکوت، حملات دفاعی در پاسخ به حملات.» آژیرهای حمله هوایی در کی‌یف، پایتخت اوکراین، حدود ساعت ۵بعدازظهر به وقت محلی، اندکی پس از اعلام آتش‌بس توسط پوتین و یک ساعت قبل از شروع آن، به صدا درآمد. یک‌ساعت پس از شروع آتش‌بس، «آندری کووالنکو» یک مقام دفاعی اوکراین گفت که «روس‌ها مانند گذشته به شلیک در همه جهات ادامه می‌دهند. بیشتر از همه در شرق.»

بیش از دو ساعت بعد، زلنسکی گفت که حملات روسیه در چندین نقطه در امتداد جبهه ادامه دارد و آتش توپخانه روسیه فروکش نکرده است. کمی بعد، حدود ساعت ۱۰شب به وقت محلی، هشدار حمله هوایی دیگری در کی‌یف به صدا درآمد. زلنسکی در پاسخ اولیه خود به پیشنهاد آتش‌بس، آن را «تلاش بعدی پوتین برای بازی با جان مردم» خواند. وی افزود: «دفاع هوایی و جنگنده‌های اوکراین برای دفاع شروع به کار کردند.» وی با اشاره به پهپادهای روسی ادامه داد: «پرونده‌های روسی در آسمان ما، نگرش واقعی پوتین به عید پاک و جان مردم هستند.» «آندری سیبیها»، وزیر امور خارجه اوکراین عصر شنبه در ایکس نوشت که نمی‌توان به پوتین اعتماد کرد و اظهار کرد که روسیه می‌تواند پیشنهاد آتش‌بس ۳۰روزه را که ترامپ در ماه مارس پیشنهاد داده و اوکراین با آن موافقت کرده بود، امضا کند. او نوشت: «ما به اعمال نگاه خواهیم کرد، نه به حرف‌ها.»

زلنسکی افزود که اگر آتش‌بس کامل در تعطیلات عید پاک برقرار شود، اوکراین خواستار تمدید آن می‌شود. وی افزود که ۳۰ساعت برای «اقدامات اعتمادسازی واقعی» کافی نیست. او گفت: «۳۰روز می‌تواند به صلح فرصت بدهد.» روسیه پیش از این در ژانویه۲۰۲۳ آتش‌بس یک‌جانبه‌ای را برای «کریسمس ارتدکس شرقی» اعلام کرده بود. در آن زمان، زلنسکی این ایده را به‌عنوان ژست بدبینانه‌ای که به روسیه اجازه می‌دهد سربازان و تجهیزات را جابه‌جا کند، رد کرد. کرملین همچنین به سرعت تلاش کرد توجه واشنگتن را به اعلامیه پوتین معطوف کند. «کریل دیمیتریف» فرستاده پوتین که این ماه به واشنگتن سفر کرده بود، این خبر را در ایکس منتشر کرد و افزود: «یک قدم به صلح نزدیک‌تر» و سپس یک ایموجی کبوتر.

این اقدام پوتین یک‌روز پس از آن صورت گرفت که دولت ترامپ بی‌صبری خود را نسبت به عدم تمایل روسیه به موافقت با آتش‌بس ۳۰روزه آشکار کرد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه روز جمعه گفت که ایالات متحده می‌تواند «در عرض چند روز» تصمیم بگیرد که از تلاش برای پایان دادن به جنگ «دست بردارد». ترامپ سپس گفت که «اگر به هر دلیلی یکی از دو طرف کار را بسیار دشوار کند»، ایالات متحده می‌تواند تصمیم بگیرد که «بی‌خیال ‌شویم». عصر شنبه، در نشانه دیگری مبنی بر اینکه اوکراین و روسیه در تلاش برای نشان دادن حرکت مثبتی در جنگ هستند، بیشترین تعداد اسیران جنگی را در یک مبادله واحد از زمان آغاز تهاجم تمام عیار روسیه در فوریه۲۰۲۲ مبادله کردند. زلنسکی گفت که ۲۷۷سرباز اوکراینی به موقع برای عید پاک به خانه بازگشته‌اند. مقامات گفتند ۲۴۶سرباز روسی نیز به خانه فرستاده شدند.

دلیل اعلام این آتش‌بس ناگهانی چیست؟

«نیک پاتون والش» در گزارشی در سی‌ان‌ان نوشت که «زمان‌بندی، اختصار، ماهیت ناگهانی و یک‌جانبه همه اینها. اگر متحدان اوکراین به مدرکی برای بدبینی شدید مسکو درباره صلح نیاز داشتند، اعلام آتش‌بس فوری برای عید پاک دقیقا همین بدبینی را فراهم کرد.» برای طرفداران روسیه، این اعلام پوتین مانند تاییدی برای ترامپ به نظر می‌رسید؛ اما این اعلام ناگهانی آتش‌بس، چنان پر از نقص‌های عملی است که احتمالا پوتین به سادگی از آن برای حمایت از تصور نادرست خود مبنی بر اینکه کی‌یف نمی‌خواهد جنگش متوقف شود، استفاده خواهد کرد. برای نیروهای اوکراینی، توقف ناگهانی و فوری جنگ به دستور پوتین، یک کابوس لجستیکی خواهد بود. برخی از مواضع خط مقدم ممکن است در بحبوحه درگیری‌های شدید هنگام صدور این دستور باشند و توقف چنین آتش‌بسی احتمالا به روزها آمادگی نیاز دارد.

اطلاعات نادرست، سربازان را درباره اجرای آتش‌بس، نحوه گزارش یا واکنش به تخلفات و حتی اقدامات لازم پس از پایان آن، گیج خواهد کرد. ممکن است این لحظه، نشانه نادری باشد از اینکه هر دو طرف می‌توانند برای مدت کوتاهی خشونت را متوقف کنند. اما به احتمال زیاد، هر دو از سردرگمی و تلفات برای نشان دادن این امر استفاده خواهند کرد که نمی‌توان به حریف اعتماد کرد. آتش‌بس ۳۰روزه جاری که محدود به زیرساخت‌های انرژی است، در شرایط هرج و مرج کامل ایجاد شد. کاخ سفید اعلام کرد که «انرژی و زیرساخت‌ها» تحت پوشش قرار گرفته‌اند؛ کرملین اعلام کرد که حملات به «زیرساخت‌های انرژی» را متوقف کرده‌ و اوکراین اعلام کرد که آتش‌بس یک هفته دیرتر از کرملین آغاز شده است. مسکو در ژانویه۲۰۲۳ اعلامیه یک‌جانبه مشابهی صادر کرد و خواستار یک صلح یک‌روزه شد تا مسیحیان ارتدوکس بتوانند کریسمس را جشن بگیرند؛ اقدامی که کی‌یف و رهبران غربی در آن زمان آن را به‌عنوان یک توقف استراتژیک برای اهداف نظامی رد کردند.

یک آتش‌بس واقعی مستلزم مذاکره با حریف و آماده‌سازی برای اجرای آن است. به نظر می‌رسد این عجله ناگهانی کاملا برای جلب رضایت کاخ سفید و نشانه‌ای از تمایل روسیه به توقف جنگ طراحی شده است. این احتمالا به تفسیر ترامپ از این درگیری (که گاهی اوقات به طرفداری از مسکو روی می‌آورد) دامن خواهد زد. همچنین ممکن است برای اوکراین پیچیدگی‌هایی ایجاد کند، آن هم زمانی که آنها به ناچار به نقض آنچه واشنگتن ممکن است آن را یک «حسن نیت» از سوی مسکو بداند، متهم شوند. در نهایت، این توقف کوتاه، احتمالا نظری، احتمالا لفظی و کاملا یک‌جانبه در یک جنگ سه‌ساله، شاید در ماه‌های آینده بیشتر از آنکه از دیپلماسی حمایت کند، به نقش آن آسیب خواهد رساند.