اقتصاد۲۴- نزدیک به دو دهه است که نام‌گذاری شعار سال که از سوی رهبر انقلاب صورت می‌گیرد، رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفته است. از سال ۹۱ تا سال ۱۴۰۴، ۹ بار کلید واژه «تولید» در شعار سال تکرار شده است. رهبری در پیام نوروزی امسال نیز سال ۱۴۰۴ را سال «سرمایه گذاری برای تولید» نام نهادند.
آیت الله خامنه‌ای در این پیام و در خصوص سرمایه‌گذاری گفتند: «یکی از مسائل مهمّ اقتصاد در کشور سرمایه‌گذاری‌های تولیدی است. تولید آن وقتی جهش پیدا می‌کند که سرمایه‌گذاری انجام بگیرد. البتّه سرمایه‌گذاری عمدتاً از سوی مردم باید انجام بگیرد – و دولت شیوه‌های مختلفش را برنامه‌ریزی کند – لکن در آن جایی که مردم یا انگیزه‌ای ندارند یا توانایی سرمایه‌گذاری ندارند، دولت هم می‌تواند در این میدان وارد بشود؛ نه به‌عنوان رقابت با مردم، بلکه به‌عنوان جایگزین مردم؛ آنجایی که مردم نمی‌آیند، دولت وارد میدان بشود و سرمایه‌گذاری کند. به هر حال سرمایه‌گذاری تولید یکی از مسائل لازم برای اقتصاد کشور و برطرف کردن مشکل معیشت مردم است. اصلاح معیشت مردم برنامه‌ریزی می‌خواهد لکن این برنامه‌ریزی بدون مقدّماتی از این قبیل امکان‌پذیر نیست. بایستی حتماً هم دولت و هم مردم با عزم و انگیزه‌ی فراوان، سرمایه‌گذاری برای تولید را جدّی بگیرند و دنبال کنند. کار دولت، فراهم کردن زمینه‌ها است، برداشتن موانع تولید است؛ کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند.»
آنچه در این پیام تاکید شده این است که دولت باید شیوه‌های مختلفی را برای تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برنامه‌ریزی و به‌عنوان تسهیل‌کننده عمل کند و موانع موجود در مسیر سرمایه‌گذاری را از بین ببرد. اما تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» با چالش‌هایی مواجه است و نیازمند فراهم کردن شرایطی است.
مسعود دانشمند، فعال اقتصادی درباره چالش‌هایی که بر سر راه به نتیجه رسیدن شعار امسال وجود دارد به اقتصاد ۲۴ گفت: «وقتی از سرمایه‌گذاری صحبت می‌کنیم باید زیرساخت‌های آن مهیا باشد. زیرساخت‌های لازم عبارت است از اینکه بتوانیم برای سرمایه‌گذاری مواد اولیه لازم را خریداری کنیم، کالای تولید شده‌مان را به بازار داخلی یا خارجی بفروشیم، به جای انحصار، شرایط رقابتی در بازار وجود داشته باشد و قوانین و مقررات ما ثبات داشته باشند. درحالی که هیچکدام از این زیرساخت‌ها مهیا نیستند.»
وی با برشمردن جذابیت بازار‌های موازی برای سرمایه‌گذار، عنوان کرد: «هیچ فرد سرمایه‌داری در بخش تولید سرمایه‌گذاری نمی‌کند چراکه اگر در بازار ارز، طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کند سود بیشتری عایدش خواهد شد. براساس آمار‌هایی که خود دولت ارائه کرده است، سود سرمایه‌گذاری در بازار طلا و ارز ۷۰ تا ۱۰۰ درصد است؛ شما چه سرمایه‌گذاری می‌توانید انجام دهید که بدون مالیات ۷۰ درصد سود کنید؟»
عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل ایران ادامه داد: «در شرایطی که با خرید و فروش ملک، طلا و دلار در سال حداقل ۷۰ درصد سود می‌کنید، هیچ فردی به سمت کار تولیدی که هنوز زیرساخت‌هایش مهیا نیست، نظام بانکی با آن همکاری نمی‌کند، صادرات و واردات و نظام ارزی‌اش مشکل دارد، نمی‌رود. از این رو ما در ابتدا باید زیرساخت‌ها را فراهم کنیم و بعد به سرمایه‌دار بگوییم پولتان را به جای سرمایه‌گذاری در بازار ارز به واحد تولیدی منتقل کنید.»
دانشمند همچنین درباره عدم پرداخت تسهیلات بانک‌ها به سرمایه‌گذاران گفت: «نرخ سود سیستم بانکی از نرخ سود بازار کمتر است. به فرض اگر بتوانید از بانک یک میلیارد تومان وام با نرخ بهره ۳۰ درصد دریافت کنید، همان مبلغ را دلار بگیرید سر سال ۱۰۰ درصد سود می‌کنید. به بیانی ساده‌تر ۳۰ درصدش را به بانک می‌دهید و ۷۰ درصد را در جیب خود می‌گذارید؛ بنابراین پولی که در بانک‌ها می‌آید و به مردم تسهیلات می‌دهند، به بانک‌ها بازنمی‌گردد. در این شرایط کاسه بانک‌ها تهی شده و امکان ارائه تسهیلات به مردم را ندارند.»
بیشتر بخوانید: واکنش مثبت بازارها به خبر آغاز مذاکرات ایران و آمریکا/ در صورت توافق یا شکست مذاکرات، قیمت دلار چقدر می‌شود؟
این عضو اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه به فرض برای تولید هم سرمایه‌گذاری مطلوبی صورت گیرد، اما آیا مصرف‌کنندگان توان خرید را دارند؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «ما برای صادرات تولید می‌کنیم. برای رسیدن به تولید با هدف صادرات باید نظام بانکی داشته باشیم و نرخ ارز ثابت باشد، اما امکان اینکه ارز را به سیستم برگردانیم وجود ندارد. شما صادرات می‌کنید و پیمان ارزی می‌سپارید ولی به دلیل مشکلات سیستم بانکی، ارزتان را نمی‌توانید برگردانید و تبدیل به یک آدم بدهکار به نظام ارزی بانکی می‌شوید که بعد هم می‌توانند شما را به زندان بفرستند؛ بنابراین برای سرمایه‌دار منطقی نیست که در حوزه تولید سرمایه‌گذاری کند.»
وی درباره نقش دولت در تحقق شعار سال نیز بیان کرد: «دولت هیچ کاری نکند بهتر است چراکه هرکاری که انجام می‌دهد، گره‌ای به گره کار‌ها اضافه می‌کند. دولت باید سرمایه‌گذاری را به بخش خصوصی واگذار کند و کنار بنشیند، چون بخش خصوصی خودش می‌داند که باید چه کند.»
دانشمند همچنین با اشاره به لزوم رسیدن به توافق میان ایران و آمریکا، تاکید کرد: «ما نتیجه مذاکرات را باید در دلار چهارراه استانبول ببینیم. برای درست کردن زیرساخت‌هایی که بتوانیم سرمایه گذاری کنیم و تولید و اشتغال داشته باشیم، باید اول مسئله FATF را حل کنیم، با نظام بانکی جهانی آشتی کنیم و سایه سنگین تحریم‌ها را از روی سر ایران برداریم. برای برطرف کردن این موانع غیر از مذاکره راه دیگری نداریم.»
source