احمد بیاتی، عکاس مستند و فیلم‌بردار تهرانی، سال‌هاست که با ثبت لحظات واقعی، روایتگر صحنه‌هایی است که شاید در هیاهوی روزمره کمتر دیده شوند. از مستندنگاری اجتماعی گرفته تا ثبت مراسم‌های ملی و مذهبی، او همیشه با نگاهی دقیق و بی‌طرفانه سوژه‌هایش را انتخاب کرده است. اما این روزها، چالش‌هایی فراتر از لنز دوربینش دارد ، از حذف ناگهانی عکس‌هایش در اینستاگرام گرفته تا بی‌توجهی برخی مسئولان به نقش عکاسان مستقل.

در این گفت‌وگوی جنجالی، با احمد بیاتی درباره مسیر هنری‌اش، مشکلاتی که با آن روبه‌رو بوده و البته سانسور غیرمنتظره آثارش در فضای مجازی صحبت می‌کنیم.

از دوربین آنالوگ تا مستندسازی حرفه‌ای؛ راهی که آسان نبود

بیاتی که متولد مهرماه ۱۳۶۷ در تهران است، از نوجوانی شیفته دنیای تصویر شد. اولین دوربینش یک PRAKTICA MTL5 آنالوگ بود که با آن عکاسی را از طبیعت و لحظات خانوادگی آغاز کرد. اما آنچه او را از یک علاقه‌مند ساده به عکاسی به یک مستندساز حرفه‌ای تبدیل کرد، دلبستگی‌اش به روایت حقیقت بود.

“از ۱۴ سالگی با عکاسی آشنا شدم. اما نقطه عطف کارم از سال ۱۳۹۰ بود، زمانی که با دنیای فیلم‌برداری و مستندسازی آشنا شدم و فهمیدم که تصویر فقط یک قاب زیبا نیست، بلکه قدرتی دارد که می‌تواند واقعیت را آشکار کند.”

او برای تقویت مهارت‌هایش، در دوره‌های مختلف عکاسی شرکت کرد، از جمله کلاس‌های خانه عکاسان جوان و باشگاه عکاسان جوان، و از اساتید مطرحی چون محسن راستانی و محمد غفوری بهره برد.

عکاسی مستند؛ روایت بی‌پرده از زندگی واقعی

بیاتی همیشه به دنبال ثبت لحظاتی بوده که روایتگر واقعیت جامعه‌اند، حتی اگر تلخ یا چالش‌برانگیز باشند. او می‌گوید:
“عکاسی برای من فقط یک شغل نیست. من دنبال ثبت چیزهایی هستم که شاید رسانه‌های رسمی به آن‌ها نپردازند. مستندنگاری یعنی نشان دادن آنچه واقعاً اتفاق می‌افتد، بدون تحریف یا سانسور.”

او در طول سال‌های فعالیتش، در چندین نمایشگاه عکاسی شرکت کرده و برخی از آن‌ها را نیز خودش برگزار کرده است. نمایشگاه “رخ”یکی از موفق‌ترین نمایشگاه‌هایش بود که توانست نگاه‌های بسیاری را به سمت خود جلب کند. آخرین نمایشگاه او “نگاه نو” در گالری لیلیت، تجربه‌ای تازه از روایت‌های تصویری او بود.

حذف ناگهانی عکس‌های مستند از اینستاگرام؛ چرا؟

اما یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که احمد بیاتی در این سال‌ها با آن روبه‌رو شده، سانسور آثارش در فضای مجازی بوده است. او چندی پیش متوجه شد که اینستاگرام بدون هیچ هشدار یا توضیحی تعدادی از عکس‌های مستند او را حذف کرده است.

“یکی از عکس‌هایی که حذف شد، تصویری از یک مراسم تشییع شهید بود. نه صحنه خشنی داشت، نه نقض قوانین بود، اما حذف شد! هیچ توضیحی هم ندادند. انگار که بخواهند بخش‌هایی از واقعیت را پاک کنند.”

این اتفاق واکنش‌های زیادی را در بین جامعه هنری و عکاسان مستقل برانگیخت. برخی آن را سیاست‌های تبعیض‌آمیز اینستاگرام در قبال روایت‌های مستند دانستند و برخی دیگر این موضوع را به عدم کنترل کافی بر الگوریتم‌های حذف محتوا نسبت دادند.

“مسئله فقط حذف چند عکس نیست، مسئله این است که چه چیزهایی حذف می‌شود و چه چیزهایی نه! این‌که اجازه ندهند برخی تصاویر دیده شوند، یعنی نوعی سانسور پنهان در جریان است.”

چالش‌های عکاسان مستقل؛ بی‌توجهی مسئولان، نبود حمایت مالی

علاوه بر مشکلاتی که در فضای مجازی تجربه کرده، احمد بیاتی از بی‌توجهی مسئولان به عکاسان مستقل نیز گلایه دارد. او بیش از ۸ سال است که بدون هیچ‌گونه حمایت مالی، در مراسم‌ها و رویدادهای مهم حاضر شده و با عشق و تعهد به مستندسازی پرداخته است.

“همیشه گفته‌اند که هنر باید حمایت شود، اما وقتی پای عمل می‌رسد، عکاسان مستقل را فراموش می‌کنند. خیلی‌ها فکر می‌کنند عکاسی فقط فشار دادن دکمه شاتر است، اما نمی‌دانند که پشت هر عکس، ساعت‌ها تلاش، برنامه‌ریزی و حتی خطر وجود دارد.”

با این حال، بیاتی از مسیرش پشیمان نیست. او همچنان با همان شور و اشتیاق اولیه، به مستندنگاری ادامه می‌دهد و امید دارد که روزی نگاه به عکاسی مستقل تغییر کند.

فعالیت‌های بین‌المللی؛ معرفی آثار در مسابقات جهانی

علی‌رغم تمام چالش‌ها، احمد بیاتی توانسته است آثارش را در سطح بین‌المللی معرفی کند. او در مسابقات معتبر 35awards شرکت کرده و عضو چندین جشنواره و کلوپ بین‌المللی عکاسی شده است.

“فضای مجازی در کنار تمام مشکلاتش، به من کمک کرد که عکس‌هایم را به خارج از ایران معرفی کنم. امروز بسیاری از آثارم در مسابقات بین‌المللی دیده می‌شود و این، برایم ارزشمند است.”

عکاسی؛ ابزاری برای بیان احساسات و اعتراض

احمد بیاتی معتقد است که عکاسی فقط یک هنر یا حرفه نیست، بلکه ابزاری برای بیان احساسات، اعتراض و روایت حقیقت است. او می‌گوید:

“عکاسی برای من نوعی آرامش است، اما در عین حال، یک مسئولیت هم هست. نمی‌توانم به‌سادگی از کنار اتفاقات بگذرم. بعضی وقت‌ها که ایده‌ای دارم یا حتی وقتی ناراحت هستم، دوربینم را برمی‌دارم و عکاسی می‌کنم. این برای من یک روش بیان است.”

حرف آخر…

“من هرچه دارم از برکت دعای مادرم و خون شهدا است. بیش از هشت سال است که بدون دریافت هیچ حقوقی، در مراسم‌های مختلف با دوربینم حاضر بوده‌ام. از تمام کسانی که در این مسیر حمایتم کردند، به‌ویژه سید مسعود میرزایی که یکی از بزرگ‌ترین مشوقانم بود، سپاسگزارم. امیدوارم که روزی توجه بیشتری به هنر عکاسی و عکاسان مستقل شود.”