صفحه اقتصاد –
آیا تا به حال به رنگ مدفوع خود دقت کرده اید؟ شاید این موضوع در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد، اما حقیقت این است که تغییرات در رنگ مدفوع می تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت دستگاه گوارش شما ارائه دهد. از مشکلات ساده ای مانند تغییر رژیم غذایی گرفته تا نشانه هایی از بیماری های گوارشی، هر رنگی پیام خاصی دارد. آگاهی از این تغییرات و تشخیص به موقع آنها می تواند به شما در پیشگیری و درمان مشکلات گوارشی کمک کند.
ما با بهره گیری از روش های نوین درمان لیزری، بیماری های نشیمنگاهی مانند هموروئید، فیستول و شقاق را بدون درد و خونریزی درمان می کنیم. پاکسازی روده و حفظ سلامت دستگاه گوارش، گامی اساسی در پیشگیری از بسیاری از مشکلات گوارشی است. در این مقاله، به بررسی کامل مدفوع رنگی پرداخته و علت های آن را بررسی می کنیم تا در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی، بتوانید تصمیمات درستی برای سلامت خود بگیرید
رنگ مدفوع نشانه چیست؟
رنگ مدفوع نشانه چه چیزی می تواند باشد؟ یکی از شاخصه های مهم در تشخیص سلامت دستگاه گوارش است. این تغییر رنگ می تواند به عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی، مصرف داروها، عفونت های گوارشی و حتی بیماری های جدی مانند مشکلات کبدی و خونریزی داخلی مرتبط باشند. برخی از این تغییرات موقتی و بی خطر هستند، اما برخی دیگر، مانند اسهال خونی یا مدفوع بی رنگ، می توانند هشداری برای مشکلات جدی تر باشند. به همین دلیل، آگاهی از معانی مختلف مدفوع رنگی و اقدام به موقع، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های گوارشی دارد.
در حالت طبیعی، مدفوع به رنگ قهوه ای است، اما تغییر رنگ مدفوع به سبز، زرد، سیاه یا قرمز می تواند نشان دهنده شرایط غیر طبیعی باشد. مثلا، مدفوع نارنجی ممکن است به دلیل مصرف زیاد غذاهای غنی از بتاکاروتن ایجاد شود، در حالی که مدفوع خاکستری می تواند نشانه مشکلات صفراوی باشد. گاهی نیز، ترکیب چندین عامل می تواند رنگ مدفوع را تغییر دهد، مانند کمبود آنزیم های گوارشی که منجر به مدفوع چرب و کم رنگ می شود. بنابراین، اگر رنگ مدفوع شما غیرعادی است و با علائمی مانند درد، تهوع یا کاهش اشتها همراه است، توصیه می شود برای معاینه دقیق تر به پزشک مراجعه کنید.
انواع مختلف رنگ مدفوع
رنگ مدفوع به عوامل مختلفی بستگی دارد، از مواد غذایی که مصرف می کنید گرفته تا سلامت دستگاه گوارشی شما. بعضی وقت ها این تغییرات کاملا عادی هستند، مثل وقتی سبزیجات سبز مدفوع را سبز می کنند یا که هویج رنگش را نارنجی می کند. اما گاهی هم این رنگ ها خبر از مشکلی جدی می دهند؛ مثلا مدفوع زرد و چرب ممکن است نشانه مشکل هضم چربی باشد یا رنگ سیاه گاهی از خونریزی معده حکایت می کند. شناخت انواع رنگ مدفوع به نوعی زبان دستگاه گوارشی شما محسوب می شود.
تغییر رنگ مدفوع همیشه نگران کننده نیست، ولی اگه غیرعادی باشد یا همراه با درد شکم و علائم دیگر بود، بهتراست دست به کار بشوید. مثلا مدفوع قرمز روشن می تواند از یک بواسیر ساده باشد یا حتی هشدار سرطان مقعدی. رنگ خاکستری و کم رنگ هم گاهی به مشکل کبد یا صفرا اشاره دارد.
در ادامه مهمترین انواع مختلف رنگ مدفوع را بررسی می کنیم:
- مدفوع سبز: مصرف زیاد سبزیجات سبز مانند اسفناج یا کلم بروکلی می تواند باعث سبز شدن رنگ مدفوع شود. همچنین، عبور سریع غذا از روده ها، مانند موارد اسهال، ممکن است منجر به مدفوع سبز شود، زیرا صفرا زمان کافی برای تجزیه کامل ندارد.
- مدفوع سیاه: مصرف مکمل های آهن یا داروهای حاوی بیسموت مانند بیسموت ساب سالیسیلات می تواند مدفوع را سیاه کند. با این حال، مدفوع سیاه و چسبنده ممکن است نشانه خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی، مانند معده یا روده کوچک باشد، که نیاز به بررسی پزشکی دارد.
- مدفوع زرد: مدفوع زرد و چرب ممکن است نشان دهنده سوءجذب چربی ها باشد که می تواند به دلیل بیماری سلیاک، پانکراتیت مزمن یا سایر اختلالات گوارشی رخ دهد.
- مدفوع سفید یا خاکستری: این رنگ ممکن است به دلیل کمبود صفرا در دستگاه گوارش باشد که می تواند ناشی از انسداد مجاری صفراوی، سنگ کیسه صفرا یا مشکلات کبدی مانند هپاتیت باشد.
- مدفوع قرمز روشن: مصرف غذاهای حاوی رنگدانه های قرمز مانند چغندر یا گوجه فرنگی می تواند مدفوع را قرمز کند. با این حال، مدفوع قرمز روشن ممکن است نشانه خونریزی در بخش های پایینی دستگاه گوارش، مانند روده بزرگ یا راست روده، به دلیل هموروئید، شقاق مقعدی یا پولیپ های روده باشد.
- مدفوع نارنجی: مصرف زیاد غذاهای حاوی بتاکاروتن مانند هویج، کدو تنبل یا سیب زمینی شیرین می تواند باعث نارنجی شدن مدفوع شود. همچنین، برخی داروها مانند ریفامپین ممکن است این تغییر رنگ را ایجاد کنند.
- مدفوع آبی یا بنفش: مصرف غذاهای حاوی رنگ های مصنوعی آبی یا بنفش، یا میوه هایی مانند بلوبری می تواند مدفوع را به این رنگ ها تغییر دهد. این تغییر معمولا بی ضرر است و با تغییر رژیم غذایی برطرف می شود.
- مدفوع براق و چرب: این نوع مدفوع ممکن است نشان دهنده سوءجذب چربی ها باشد که می تواند به دلیل مشکلات پانکراس مانند پانکراتیت مزمن یا فیبروز کیستیک رخ دهد.
- مدفوع کف آلود: مدفوع کف آلود ممکن است به دلیل عفونت های روده ای، سندرم روده تحریک پذیر یا سوءجذب مواد مغذی باشد.
- مدفوع باریک و نازک: مدفوعی که به طور مداوم باریک و نازک است، ممکن است نشان دهنده انسداد یا تنگی در روده بزرگ باشد که می تواند به دلیل پولیپ ها، تومورها یا بیماری های التهابی روده رخ دهد.
مدفوع سبز نشانه چیست؟
مدفوع سبز زمانی در بدن شما ایجاد می شود که فرایند هضم غذا با مشکل روبرو شود. این اختلال اغلب به صفرا مربوط است، مایعی گوارشی که توسط کبد تولید می شود و در روده ها تجزیه می گردد. اگر فرایند هضم به دلایلی مانند سرعت بالا یا نوع مواد غذایی مصرف شده مختل شود، صفرا به طور کامل تجزیه نمی شود و مدفوع رنگ سبز پیدا می کند. مدفوعِ سبز در بسیاری از موارد طبیعی است، اما اگر طولانی شود یا با علائم دیگری همراه باشد، نیاز به معاینه پزشک دارد.
مدفوع سبز ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و در اکثر مواقع نشان دهنده مشکلی جدی نیست. این تغییر رنگ می تواند ناشی از مصرف غذاهای سبز مانند کلم بروکلی، مارچوبه و … باشد که رنگ سبز خود را به مدفوع منتقل می کنند. همچنین مصرف مکمل های آهن یا داروهای خاص نیز می تواند باعث تغییر رنگ به سبز شود.
علاوه بر این، در برخی موارد، به ویژه زمانیکه فرد دچار اسهال شدید شده باشد و مدفوع با سرعت در روده ها حرکت می کند و مدفوع رنگ غذا را به خود گرفته و دستگاه هاضمه فرصت تغییر رنگ را ندارد و یا اگر این حالت با علائمی مثل دل درد یا نفخ همراه باشد، ممکن است به مشکلات گوارشی مانند التهاب روده اشاره کند. در چنین شرایطی، پیشنهاد می کنیم به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با معاینه دقیق، وضعیت شما بررسی و درمان مناسب ارائه شود.
- مصرف سبزیجات: سبزیجات به علت وجود رنگ دانه کلروفیل می توانند رنگ مدفوع را سبز کنند. این تغییر رنگ معمولا بعد از یک وعده غذای حاوی سبزیجات دیده می شود. که خطرناک نیست.
- رنگ های خوراکی: مواردی مانند ژله، بستنی یا نوشیدنی های حاوی رنگ سبز، آبی یا بنفش که رنگ مصنوعی دارند نیز می توانند رنگ مدفوع را تغییر دهند. این مورد به طورکلی در کودکان شایعه است.
- اسهال: وقتی غذا سریع از روده ها رد می شود، صفرا که به طور طبیعی سبز است، فرصت قهوه ای شدن رو پیدا نمی کند. این مورد در اسهال ناشی از ویروس یا مسمومیت غذایی بسیار دیده می شود.
- آنتی بیوتیک ها: این داروها باکتری های مفید روده را تغییر می دهند و می توانند رنگ مدفوع را سبز کنند. معمولا بعد از قطع دارو این مورد رفع می شود.
- مکمل آهن: قرص های آهن رنگ مدفوع را به سبز تیره یا حتی سیاه تغییر می دهند، به این علت که بدن آهن اضافی را دفع می کند. هر چند که این مورد طبیعی است و جای نگرانی نیست.
- بیماری کرون: این التهاب مزمن روده می تواند هضم را مختل کند و صفرا را سریع تر از حد معمول عبور بدهد، که نتیجه این موضوع درد شکمی و مدفوع سبز است.
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): این اختلال باعث می شود روده ها نامنظم کار کنند و ممکن است بستر اسهال و مدفوع سبز را در بدن ایجاد کند.
- کولیت زخمی: التهاب روده بزرگ نیز رنگ مدفوع را تغییر می دهد و به رنگ سبز تیره نمایان می شود.
- عفونت ژیاردیا: این انگل که از آب آلوده منتشر می شود، مدفوع را سبز، شل و بدبو می کند. معمولا با نفخ و خستگی همراه است و نیاز به درمان دارد.
- مسمومیت غذایی: باکتری هایی مثل سالمونلا یا اشرشیا کلی می توانند روده را تحریک کنند و مدفوع را به رنگ سبز تغییر دهند، که اغلب با تب و تهوع همراه هستند.
علت مدفوع سبز تیره مایل به سیاه
رنگ مدفوع سبز تیره مایل به سیاه ممکن است به دلیل برخی مشکلات گوارشی یا خونریزی داخلی باشد. در صورتی که خون در دستگاه گوارش فوقانی باقی بماند، آن گاه ممکن است رنگ مدفوع به سبز تیره یا سیاه تغییر کند. خون در این ناحیه معمولا به تدریج در اثر اسید معده تغییر رنگ می دهد و به این ترتیب به مدفوع رنگ سیاه می دهد.
علاوه بر این، مصرف برخی داروها مانند مکمل های آهن و داروهایی مانند Pepto-Bismol می تواند باعث ایجاد رنگ سبز تیره یا سیاه در مدفوع شود. این داروها و مواد به دلیل ترکیبات خاصی که دارند، رنگ مدفوع را تغییر می دهند. همچنین، در برخی موارد اختلالات گوارشی نظیر زخم معده یا مشکلات دستگاه گوارش می تواند عامل تغییر رنگ مدفوع باشد.
اگر مدفوع سبز تیره یا مایل به سیاه همراه با علائمی چون درد شکم، ضعف یا سرگیجه باشد، این می تواند نشانه ای از مشکلات جدی تری مانند خونریزی داخلی، شقاق مقعدی یا حتی اختلالات گوارشی جدی تری باشد که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد. در این صورت، توصیه می شود برای ارزیابی دقیق تر به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، در صورت مشاهده این تغییر رنگ، مراجعه به مراکز درمانی معتبر و انجام آزمایشات لازم، مانند کلینیک پیکاطب، می تواند کمک زیادی به تشخیص سریع تر و درمان به موقع مشکلات گوارشی و خونریزی های داخلی کند.
مدفوع سیاه
مدفوع سیاه می تواند نشان دهنده مسائل مختلفی باشد که گاهی بی خطر و گاهی نشان دهنده مشکلات جدی در دستگاه گوارش است. در صورتی که مدفوع سیاه با بوی بد قوی و قیری شکل باشد، می تواند به دلیل خونریزی در بخش های بالای دستگاه گوارش مانند معده و دئودنوم باشد. خونریزی به علت زخم معده، گاستریت یا حتی سرطان دستگاه گوارش ممکن است موجب تغییر رنگ مدفوع به رنگ سیاه شود. این تغییر رنگ ناشی از تجزیه هموگلوبین خون در اثر واکنش با اسیدهای معده است که به آن “مِلِنا” گفته می شود.
از سوی دیگر، مصرف بعضی از مواد غذایی مانند زغال اخته، شیرین بیان سیاه و مکمل های آهن می تواند باعث تغییر رنگ مدفوع به سیاه شود که معمولا بی خطر است. همچنین، داروهایی مانند بیسموت نیز می توانند مدفوع را تیره کنند. با این حال، در صورت مشاهده مدفوع سیاه همراه با علائمی مانند درد شکم، استفراغ، ضعف یا سرگیجه، باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق و درمان مناسب تشخیص داده شود. در صورتی که مدفوع سیاه به علت خونریزی ناشی از بواسیر باشد، درمان بواسیر خونی توسط داروهای ضدالتهاب یا جراحی برای رفع عارضه مورد نیاز خواهد بود.
رنگ طبیعی مدفوع
رنگ طبیعی مدفوع معمولا قهوه ای است که به دلیل ترکیب مواد هضم شده و صفرا در روده بزرگ به وجود می آید. صفرا که توسط کبد تولید می شود، در روند هضم چربی ها و سایر مواد غذایی دخالت دارد. رنگ قهوه ای مدفوع معمولا به دلیل تبدیل بیلی روبین (یک ماده زرد رنگ که از تجزیه گلبول های قرمز در کبد حاصل می شود) به استرکوبیلین است که رنگ قهوه ای به مدفوع می دهد.
مدفوع طبیعی معمولا بدون علائم غیرعادی مانند درد شکم یا خونریزی است. این رنگ نشان دهنده عملکرد صحیح دستگاه گوارش و هضم غذا است. از جمله ویژگی های رنگ طبیعی مدفوع می توان به این موارد اشاره کرد:
- عملکرد نرمال دستگاه گوارش
- تجزیه صحیح مواد غذایی در روده بزرگ
- تولید صفرا توسط کبد
ویژگی های مدفوع طبیعی باید متعادل و مشخص باشد. به طور معمول، مدفوع سالم ویژگی هایی مانند:
- رنگ قهوه ای به دلیل وجود بیلی روبین
- قوام نرم و شکل پذیر
- بوی طبیعی
- تعداد دفعات اجابت مزاج بین یک تا سه بار در روز
در صورتی که مدفوع شما ویژگی های نرمال را داشته باشد، نیازی به نگرانی نیست. مدفوع طبیعی نشان دهنده عملکرد سالم دستگاه گوارش است، و هرگونه تغییر در رنگ، بو یا قوام آن باید مورد بررسی قرار گیرد تا از سلامت دستگاه گوارش اطمینان حاصل کنید.
مدفوع زرد نشانه چیست؟
زمانی که رنگ مدفوع از قهوه ای طبیعی به طیف مدفوع زرد تغییر پیدا می کند، می تواند نشانه ای از تغییرات و اختلالات در عملکرد سیستم گوارش باشد. به طور معمول، رنگ قهوه ای مدفوع به دلیل وجود رنگدانه های صفراوی است که در فرآیند هضم چربی ها نقش دارند. وقتی مدفوع زرد می شود، اغلب به این معناست که چربی به درستی در روده کوچک هضم و جذب نشده و مقدار زیادی چربی در مدفوع باقی مانده است.
این وضعیت که به آن استئاتوره نیز گفته می شود، می تواند ناشی از مشکلات مختلفی در اندام های گوارشی از جمله پانکراس، کبد، کیسه صفرا و یا روده باشد که هر کدام در فرآیند هضم و جذب چربی ها نقشی کلیدی ایفا می کنند. در نتیجه، مشاهده مدفوع رنگی زرد می تواند اولین زنگ هشدار برای بررسی دقیق تر عملکرد دستگاه گوارش و شناسایی علت زمینه ای این تغییر رنگ باشد.
اما مدفوع زرد نشانه چیست دقیقا؟ این تغییر رنگ می تواند با نشانه های دیگری همراه باشد که به تشخیص بهتر علت آن کمک می کنند. برخی از این نشانه ها عبارتند از:
- اسهال: یکی از علائم رایج که ممکن است با مدفوع زرد همراه باشد. در این حالت، روده ها به دلیل التهاب یا عفونت ها قادر به جذب صحیح مواد غذایی نیستند و این می تواند منجر به اسهال شود. اسهال می تواند به دلیل عفونت های باکتریایی، ویروسی یا مشکلات پانکراس رخ دهد.
- نفخ و درد شکم: بسیاری از افراد هنگام مشاهده مدفوع زرد ممکن است دچار نفخ و احساس فشار در ناحیه شکم شوند. این علائم می توانند نشان دهنده مشکلاتی در هضم مواد غذایی و عدم جذب چربی ها باشند.
- کاهش وزن غیرقابل توضیح: در صورتی که بدن نتواند به درستی مواد مغذی را جذب کند، ممکن است فرد به طور غیرقابل توضیحی وزن از دست بدهد. این علامت معمولا در بیماری هایی مانند سلیاک یا مشکلات پانکراس مشاهده می شود.
- مدفوع چرب و بدبو: یکی از ویژگی های بارز مدفوع زرد، چرب و بدبو بودن آن است. این نوع مدفوع به دلیل سوء جذب چربی ها به وجود می آید و معمولا از علائم اختلال در عملکرد پانکراس است.
- تب و تهوع: تب ممکن است به ویژه در موارد عفونت های روده ای مانند ژیاردیازیس همراه با مدفوع زرد مشاهده شود. تهوع و تب می توانند نشان دهنده التهاب در روده ها یا سایر بخش های دستگاه گوارش باشند.
- مدفوع شل و آبکی: مدفوع زرد ممکن است به صورت شل و آبکی دفع شود که نشان دهنده مشکلات گوارشی مانند عفونت یا سوء جذب چربی است. این نوع مدفوع می تواند منجر به کم آبی بدن شود.
- زردی پوست و چشم ها: زردی پوست و چشم ها (یرقان) می تواند ناشی از مشکلات کبدی یا صفراوی باشد. در این موارد، صفرا به طور مناسب از کبد به روده ها منتقل نمی شود و باعث تغییر رنگ مدفوع به زرد می شود.
- دفع سخت و ناراحت کننده: اگر مدفوع زرد همراه با مشکلات در دفع، مانند احساس فشار زیاد یا ناراحتی باشد، این ممکن است نشان دهنده اختلالات هضمی باشد که نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
- باد شکم و آروغ زدن بیش از حد: هنگامی که بدن نتواند به درستی غذا را هضم کند، ممکن است گاز زیادی تولید شود که باعث ایجاد آروغ و نفخ در معده می شود. این مشکل معمولا در اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک و پانکراس دیده می شود.
در حالی که گاهی اوقات رنگ مدفوع به دلیل تغییرات ساده ای مانند رژیم غذایی ممکن است ایجاد شود، اگر مدفوع زرد به صورت مداوم مشاهده شود، به خصوص اگر با علائم ذکر شده همراه باشد، نباید نادیده گرفته شود.
در نهایت مدفوع زرد می تواند نشانه ای از مشکلات جدی تر مانند اختلالات پانکراس، بیماری سلیاک، عفونت های روده ای یا مشکلات کبدی و صفراوی باشد. بنابراین، توصیه می شود در صورت مشاهده مدفوع رنگی زرد که بیش از چند روز طول بکشد یا با علائم بالا همراه است، حتما به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص و درمان مناسب آغاز شود.
کدام رنگ مدفوع خطرناک است؟
به طور معمول، رنگ مدفوع سالم در طیف قهوه ای قرار می گیرد، اما تغییرات در مدفوع رنگی می تواند اطلاعات مهمی درباره سلامت دستگاه گوارش ارائه دهد. در حالی که بسیاری از تغییرات رنگ مدفوع بی ضرر هستند و ناشی از رژیم غذایی می باشند، برخی رنگ ها می توانند نشانه هایی از مشکلات جدی باشند که نیازمند توجه پزشکی فوری هستند. به طور خاص، سه رنگ مدفوع به عنوان رنگ های هشدار دهنده شناخته می شوند: قرمز روشن، سیاه قیری و سفید یا کم رنگ.
برای تشخیص بهتر و اقدام مناسب در صورت مشاهده مدفوع رنگی غیرطبیعی، شناخت دقیق تر ویژگی های هر رنگ خطرناک و علائم همراه آن ضروری است. جدول زیر به شما کمک می کند تا با جزئیات بیشتری با این رنگ های هشدار دهنده آشنا شوید و در صورت لزوم، به موقع به پزشک مراجعه کنید.
توجه: تفسیر رنگ مدفوع و مدفوع رنگی خطرناک همیشه باید توسط پزشک انجام شود، به همین دلیل در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرطبیعی و نگران کننده در رنگ مدفوع، به ویژه اگر با علائم بالا همراه باشد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
| رنگ مدفوع خطرناک | علل | علائم | اقدام پیشنهادی |
|---|---|---|---|
| مدفوع قرمز روشن | هموروئید، شقاق مقعد، بیماری التهابی روده مانند کولیت زخمی یا بیماری کرون در بخش‌های پایین روده، پولیپ روده بزرگ، دیورتیکولوز روده بزرگ، عفونت‌های روده، سرطان روده بزرگ یا مقعد . در کودکان: آلرژی به پروتئین شیر گاو، شقاق مقعدی. | درد مقعدی، خارش، سوزش، احساس دفع ناقص،ضعف، سرگیجه، تپش قلب. | مراجعه فوری به پزشک. |
| مدفوع سیاه و قیری | زخم معده، زخم دوازدهه، گاستریت، ازوفاژیت، واریس مری، فتق هیاتال، مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن، سرطان معده یا مری . | ضعف، سرگیجه، سبکی سر، تنگی نفس، خستگی شدید، رنگ پریدگی، درد شکم، تهوع، استفراغ، علائم کم خونی | اورژانس پزشکی. |
| مدفوع سفید، خاکستری یا بی‌رنگ (رنگ گچ) | انسداد مجاری صفراوی، هپاتیت، سیروز کبدی، کلستاز، کانسر پانکراس، داروهای خاص. در نوزادان: آترزی مجاری صفراوی | زردی پوست و چشم‌ها، ادرار تیره، خارش پوست، درد شکم، تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، خستگی، مدفوع چرب و بدبو | مراجعه به پزشک در اسرع وقت. |
شکل مدفوع خطرناک
همانند رنگ مدفوع که گویای مشکلات گوارشی ما است شکل مدفوع هم خطرات خود را دارد و می توانند از وضعیت گوارشی ما شرح حال دهد به طور ایده آل مدفوع سالم باید نرم، استوانه ای و شبیه به خمیر دندان باشد و به راحتی دفع شود. از جمله اشکال غیرطبیعی که می توانند نگران کننده باشند، مدفوع باریک و روبان مانند است که گاهی نشانه بیماری انسداد در روده بزرگ، از جمله پولیپ ها یا حتی سرطان روده تلقی می شود.
همچنین، مدفوع خیلی سفت و تکه تکه یا برعکس، مدفوع آبکی و شل که به طور مداوم تکرار شوند، می توانند هشداری برای یبوست مزمن یا اسهال و مشکلات جذب مواد غذایی باشند. تغییر ناگهانی و پایدار در شکل مدفوع ، به ویژه اگر با علائمی مانند درد شکم، خونریزی، کاهش وزن یا تغییر در عادات دفع مدفوع همراه باشد، نیازمند بررسی پزشکی است و نباید نادیده گرفته شود.
علت روشن شدن رنگ مدفوع
روشن شدن رنگ مدفوع یا تغییر آن به سمت رنگ های روشن تر مانند زرد روشن، نارنجی کم رنگ یا حتی خاکستری، می تواند دلایل متعددی داشته باشد که بیشتر آن ها به مشکلات گوارشی و کبدی مرتبط هستند. یکی از مهم ترین علت روشن شدن رنگ مدفوع، کاهش یا اختلال در تولید و ترشح صفرا است.
صفرا، مایعی است که توسط کبد تولید شده و نقش اساسی در هضم چربی ها و دادن رنگ قهوه ای به مدفوع دارد. مشکلاتی مانند انسداد مجاری صفراوی به دلیل سنگ کیسه صفرا، تومورها یا التهابات، بیماری های کبدی مانند هپاتیت و سیروز و همچنین مشکلات پانکراس همگی می توانند منجر به روشن شدن رنگ مدفوع شوند.
نکته پزشکی: بعضی از موارد غذایی، مکمل ها و دارو ها می توانند به طور موقتی رنگ مدفوع را روشن کنند. اگر تا یک هفته این مشکل حل نشد حتما با پزشک معالج مشورت کنید.
استرس و رنگ مدفوع
اگرچه استرس به طور مستقیم بر رنگ مدفوع تاثیر قابل توجهی ندارد، اما فشار عصبی و اضطراب می توانند به طور غیرمستقیم روی مدفوع، از جمله رنگ آن اثر بگذارند. استرس شدید و مزمن می تواند سیستم گوارش را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و منجر به تغییر در سرعت هضم غذا و حرکات روده شود و صفرا به طور کامل تجزیه نشده یا به میزان کافی در روده باقی نماند، که این امر ممکن است به نوبه خود باعث روشن تر شدن رنگ مدفوع یا تغییر آن به سمت رنگ های مایل به زرد یا سبز شود.
به علاوه، استرس می تواند باعث تسریع حرکات روده و اسهال شود که در این حالت نیز، به دلیل کمبود زمان برای تجزیه کامل صفرا، ممکن است مدفوع رنگ به خود بگیرد. بنابراین، در حالی که رنگ مدفوع به تنهایی شاخص مستقیمی برای سنجش میزان استرس نیست، تغییرات مداوم در رنگ و قوام مدفوع در دوره های پراسترس را نباید نادیده گرفت و در صورت تداوم یا همراهی با سایر علائم گوارشی، معاینه پزشکی توصیه می شود.
رنگ مدفوع در کبد چرب
اگرچه رنگ مدفوع به طور مستقیم یک معیار در تشخیص کبد چرب نیست، اما تغییرات خاصی در رنگ و ظاهر مدفوع می تواند به طور غیرمستقیم نشان دهنده مشکلات کبدی از جمله کبد چرب باشد. بیماری کبد چرب به تجمع بیش از حد چربی در سلول های کبد گفته می شود و در مراحل پیشرفته تر، می تواند بر عملکرد طبیعی کبد و از جمله تولید و ترشح صفرا تأثیر بگذارد.
از آنجایی که صفرا نقش کلیدی در هضم چربی ها و رنگ دادن به مدفوع دارد، اختلال در تولید یا جریان صفرا به دلیل کبد چرب می تواند منجر به تغییر رنگ مدفوع شود. به طور مشخص، در برخی موارد، افراد مبتلا به کبد چرب ممکن است متوجه روشن شدن رنگ مدفوع خود شوند. این مدفوع ممکن است به رنگ زرد روشن، خاکستری کم رنگ یا حتی گِلی به نظر برسد، که نشان دهنده کاهش میزان صفرا در مدفوع است
رنگ مدفوع نوزاد
رنگ مدفوع نوزاد در روزهای اول تولد می تواند بسیار متنوع باشد و طیف رنگی گسترده ای از سیاه، زرد و سبز را شامل شود که هر کدام می تواند طبیعی یا نشانه ای از وضعیت خاصی باشد. در روزهای اول تولد، مدفوع نوزاد معمولا سیاه و قیر مانند است که به آن مکونیوم می گویند. این مدفوع غلیظ، بقایای مواد بلعیده شده توسط نوزاد در رحم است و دفع آن نشان دهنده عملکرد صحیح دستگاه گوارش نوزاد است.
به تدریج و با شروع تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک، رنگ مدفوع نوزاد تغییر می کند. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، معمولا مدفوع زرد خردلی، شل و کمی دانه دار دارند. در مقابل، رنگ مدفوع نوزاد تغذیه شده با شیر خشک ممکن است زرد مایل به قهوه ای و قوام کمی سفت تر داشته باشد. مدفوع سبز نیز در نوزادان شایع است و می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی مادر، نوع شیر خشک باشد
نکته پزشکی: در بیشتر موارد، مدفوع رنگی نوزاد در طیف زرد، سبز و قهوه ای طبیعی تلقی می شود، اما مشاهده رنگ های خاص مانند قرمز (خون در مدفوع)، سفید گچی یا سیاه قیری (بعد از دوره مکونیوم) نیازمند توجه فوری پزشکی است.
رنگ مدفوع نوزاد هنگام دندان درآوردن
دندان درآوردن نوزاد مستقیما رنگ مدفوع را تغییر نمی دهد، اما شرایط این دوره می تواند به طور غیرمستقیم منجر به تغییرات جزئی در رنگ و قوام مدفوع نوزاد شود که معمولا موقتی و بی خطر هستند. افزایش بزاق ممکن است باعث شل تر شدن مدفوع و عبور سریع تر آن از روده ها شود که در نتیجه، فرصت کافی برای تجزیه کامل صفرا وجود نداشته و رنگ مدفوع نوزاد کمی سبزتر به نظر برسد.
همچنین، اگر نوزاد در این دوره به دلیل تحریک لثه ها و کاهش اشتها، کمتر شیر بخورد یا رژیم غذایی اش تغییر کند و نیز با میکروب ها تماس مستقیم داشته باشد همه ی این موارد نیز می توانند بر رنگ و قوام مدفوع اثر بگذارند. با این حال، در صورت نگرانی یا مشاهده علائم غیرعادی دیگر، مشورت با پزشک اطفال توصیه می شود.
source