بار هزینه‌های جنگ بر دوش اقتصاد روسیه

اکنون در ساختار سیاستگذاری روسیه کشمکشی در جریان است. بانک مرکزی، که مملو از اقتصاددانان سنت گراست، به شدت در تلاش است تا تورم را کاهش دهد. این نهاد روز گذشته نرخ بهره خود را روی ۲۱ درصد حفظ کرد که بالاترین سطح آن از دهه ۲۰۰۰ محسوب می‌شود. بانک مرکزی مقررات اعتباری را نیز سخت‌تر کرده است. اما نزدیکان ولادیمیر پوتین نظرات دیگری دارند. بودجه گسترده نظامی بسیار بالاتر از برنام‌ ریزی‌ها افزایش یافته است و اکنون حدود ۷ درصد تولید ناخالص داخلی است. دولت مبالغ هنگفتی را خرج می‌کند، از جمله پرداخت پاداش‌های جذب نیرو به سربازان و غرامت به خانواده‌هایی که عزیزانشان در جنگ کشته می‌شوند. دولت، بخش خصوصی را نیز برای تامین مالی نیروهای مسلح تحت فشار قرار داده است؛ اقدامی که به نوعی محرک اقتصادی محسوب می‌شود.

آیا نرخ تورم بالا می‌رود؟

اما سوال این است که آیا این تورم می‌تواند ادامه داشته باشد؟ براساس تحلیل اکونومیست، در یک بازار نوظهور سه مشکل می‌تواند در این شرایط بروز کند. برخی اوقات افزایش تورم می‌تواند بازپرداخت بدهی خارجی را دشوار کند چراکه ارزش پول کاهش یافته است. ولی روسیه مازاد چشمگیری در حساب جاری خود دارد و ذخیره خوبی از دارایی‌های خالص خارجی انباشته است، بنابراین چنین سناریویی بعید به‌نظر می‌رسد. از سوی دیگر، افزایش تورم می‌تواند نرخ بهره را افزایش دهد، که هزینه پرداخت بدهی دولت را افزایش می‌دهد. گرچه نرخ بهره روسیه افزایش یافته است، اما بدهی دولت پایین است و هزینه‌های بازپرداخت بدهی همچنان قابل مدیریت است.

مردم راضی می‌مانند؟

سومین مشکل بالقوه اما سیاسی است. مردم، که از اثر تورم بر کیفیت زندگی خود خسته هستند خواستار تغییر می‌شوند. باوجود افزایش چشمگیر تورم، به‌نظر می‌رسد مردم روسیه، حداقل درحال حاضر، از شرایط اقتصادی راضی هستند. درآمد خانوارها در سال گذشته پس از تعدیل با تورم، ۱۰ درصد افزایش یافته است، و پرداخت‌های دولتی و دستمزدها به‌طور کامل افزایش هزینه‌های زندگی را پوشش می‌دهد. به گفته مرکز لوادا، که یک نظرسنجی مستقل است، اعتماد مصرف کننده به بالاترین حد خود نزدیک شده است، در حالی‌که شکایت از تورم بالاتر از میانگین بلندمدت نیست. تحلیل اکونومیست از داده‌های رسمی نشان می‌دهد که مصرف خانوارهای روس حداقل شش درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته است.

اما اینکه آیا این اعتماد می‌تواند ادامه پیدا کند مساله دیگری است. ممکن است در نهایت تحمل مردم تمام شود و شروع به شکایت از افزایش قیمت‌ها کنند. در همین حال، احتمال مذاکرات صلح که از سوی دونالد ترامپ مطرح شده است می‌تواند چالش اقتصادی جدیدی را ایجاد کند. روسیه کالاها و خدمات زیادی را تولید می‌کند که اقتصاد در زمان صلح به آنها نیازی ندارد. بنابراین تطبیق یافتن با پایان جنگ می‌تواند روندی دشوار برای آن باشد. هر اتفاقی برای تورم بیفتد، تا زمانی که غرب تحریم‌ها را لغو نکند، چشم انداز بلندمدت روسیه تیره است.