گام بعدی؛ تصویب در مجلس
دیگر فعالان و کارشناسان این حوزه نیز از مغفول ماندن این حوزه نوپا می‌گویند و معتقدند که عدم چارچوب‌بندی تخلفات و وظایف پلتفرم‌ها هرج و مرجی را به وجود آورده است که چیزی به‌جز تنظیم‌گری و تعیین قانون نمی‌تواند آبی بر آتش آن بریزد. علی حکیم جوادی، رئیس شورای مرکزی سازمان نصر کشور در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «تهیه این پیش‌نویس برای این حوزه را می‌توان قدمی مثبت دانست؛ زیرا سال‌ها مغفول مانده است و اکنون مشکلات متعددی در زمینه تنظیم‌گری وجود دارد. بنابراین کاری که معاونت حقوقی انجام داده قابل تحسین است و ساختار آن الگوبرداری از چند کشور خارجی است. بحث‌های محتوایی همیشه با ابهام همراه بوده و ارائه خدمات آنلاین به کودکان و مراقبت از آنها باعث نگرانی بوده است.
همچنین موضوعات بسیاری از این دست مشاهده می‌شود و بسیاری از مشکلات سکوها به دلیل عدم وجود این قوانین است. این پیش‌نویس همچنین به انواع سکوهای مختلف پرداخته است و در هر فصل هر کدام آنها و حقوق و تکالیف مربوط به سکوهای برخط و محتوا را مورد بررسی قرار داده و سعی کرده است وارد مسوولیت سکوهای برخط شود. در این بین به تدوین مسوولیت سکوها در مقابل عیب و نقصی که بر یک محصول می‌توان وارد کرد نیز توجه شده است و الزامات خاصی که این سکوها باید داشته باشند و مسوولیت ناشی از نقض داده‌های شخصی نیز مشاهده می‌شود.» حکیم‌جوادی همچنین پیش‌بینی می‌کند که تصویب و اجرای این لایحه در مجلس حدود ۸ تا ۱۰ ماه به درازا بکشد.
حدود مسوولیت پلتفرم‌ها
در این بین برخی از کارشناسان رسالت اصلی تدوین این لایحه را مربوط به مسوولیت پلتفرم‌ها می‌دانند و معتقدند نجات سکوهای آنلاین از سردرگمی، از میزان تخلفات در این حوزه نیز می‌کاهد. روح‌الله رهبرپور، رئیس کمیسیون مقررات انجمن تجارت الکترونیک، در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «پلتفرم‌های داخلی در بحث شناسایی مسوولیت پلتفرم‌ها و جزئیات آن مشکلاتی داشتند که به دستگاه اجرایی قوه‌قضائیه برده می‌شد. اکنون در قوانین داخلی کشور قانون‌گذار مسوولیتی برای پلتفرم‌ها قائل نیست، اما در عمل به این دلیل در بسیاری موارد کاربران پلتفرم را محکوم می‌کنند. این موضوع تا اندازه‌ای فراگیر شده است که اشخاص حقوقی فعال در این حوزه به فکر افتاده‌اند به قانون‌گذار کمک کنند تا صدای بخش خصوصی شنیده و وظایف سکوها تعیین شود. قرار است معاونت حقوقی دولت بیشتر روی این پیش‌نویس کار کند. البته اکنون این پیش‌نویس مشکلاتی هم دارد و ما نظراتی هم در این باره ارائه داده‌ایم که امید داریم این نظرات روی قانون نهایی که قرار است اعمال شود تاثیرگذار باشد.»
رهبرپور بخشی از این پیش‌نویس را با تکیه بر مطالعات تطبیقی می‌داند و در این مورد توضیح می‌دهد: «در بخشی از این پیش‌نویس مطالعات تطبیقی روی بسیاری از کشورها انجام شده است. در این مطالعات مشخص است در اتحادیه اروپا مسوولیت مطلق برای سکوها در نظر گرفته شده است، اما ما در این پیش‌نویس در برخی موارد از اتحادیه اروپا هم پیشی گرفته‌ایم و حدود مسوولیتی که برای پلتفرم در نظر گرفته شده فراتر از قوانین کشورهایی مانند آمریکا است. ما نظر خود را در این باره به تدوین‌کننده‌های پیش‌نویس اعلام کردیم و انتظار داریم تاثیر آن را در لایحه نهایی ببینیم. به نظر می‌رسد نحوه ورود به حوزه مسوولیت این پلتفرم‌ها بیش از حد معمول در نظر گرفته شده و بهتر است کمی بندهای آن تعدیل شود. تکنولوژی هر روز در حال تغییر و تحول است و ممکن است تا تصویب لایحه این پیش‌نویس بسیاری از موضوعات در نظر گرفته شده قابلیت مطرح شدن را نداشته باشد.»
رئیس کمیسیون مقررات انجمن تجارت الکترونیک همچنین دیگر چالش جدی در این حوزه را تعدد رگولاتوری عنوان می‌کند و در این باره می‌گوید: «در مساله تعدد نهادهای رگولاتور نیز مشکلاتی داریم. هر نهادی ادعای تنظیم‌گری در این حوزه را دارد و با وجود اینکه سیاستگذاری به شورای عالی فضای مجازی سپرده شده است، اما در حوزه‌های مختلف هر وزارتخانه و سازمانی ادعای تنظیم‌گری دارد. ما یا باید به وحدت رگولاتوری برسیم، یا اگر قرار بر این تعدد است باید وظایف هر نهاد مشخص شود.»
در این بین برخی از فعالان دیگر از ورود این لایحه به مجلس و امکان تغییر ماهیت آن سخن می‌گویند. زهرا محسن‌پور، یک کارشناس رگولاتوری در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «آغاز چنین فرآیندی را می‌توان مثبت دانست، اما نگران این هستیم که این پیش‌نویس هنگامی که وارد مجلس شود چه اتفاقی برای آن می‌افتد؛ زیرا اغلب کارهای کارشناسی وقتی وارد مجلس می‌شود، ماده‌ای به آن می‌افزایند که طرح را زیر سوال می‌برد یا قانونی تصویب می‌شود که با اصل اولیه تفاوت دارد.» با این همه، اما کارشناسان و فعالان کسبوکارهای آنلاین اعتقاد دارند در صورتی که قوانینی متناسب برای کسبوکارهای آنلاین تدوین نشود، در آینده و با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی مشکلات بیشتری نیز گریبان‌گیر مردم و صاحبان پلتفرم‌ها خواهد شد و به اختلافات در این حوزه دامن خواهد زد.
source