اقتصاد۲۴- جمیله‌سادات علم‌الهدی، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر در حوزه تعلیم و تربیت اسلامیست. او فرزند سید احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و همسر سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور مرحوم ایران است. جمیله علم‌الهدی به واسطه دیدگاه‌ها و مواضع جنجالی خود در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و آموزشی، بار‌ها مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفته است. در این مقاله، به پیشینه زندگی، فعالیت‌های حرفه‌ای، نظرات و واکنش‌ها به اظهارات او پرداخته خواهد شد.

جمیله علم‌الهدی کیست؟

جمیله علم‌الهدی، بزرگ‌ترین دختر سید احمد علم‌الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی و امام‌جمعه مشهد، در سال ۱۳۴۴ در مشهد به دنیا آمد. او در ۱۸ سالگی و در سال ۱۳۶۲ با سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، ازدواج کرد. جمیله علم‌الهدی تحصیلات خود را در رشته علوم تربیتی تا مقطع دکتری در دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد و هم‌اکنون به‌عنوان عضو هیئت علمی این دانشگاه به فعالیت می‌پردازد.

زندگی شخصی او تحت تأثیر ارتباط نزدیکش با فضای مذهبی و فرهنگی قرار دارد که نقش مهمی در شکل‌گیری دیدگاه‌ها و فعالیت‌هایش ایفا کرده است. پیوند خانوادگی او با چهره‌های سیاسی و مذهبی کشور نیز باعث شده نام او بیش‌تر در کانون توجه قرار گیرد.

سوابق جمیله علم الهدی

جمیله علم‌الهدی در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی پژوهش‌هایی در زمینه‌های گوناگون انجام داده و تعدادی کتاب در این موضوعات نوشته است. آثار او بیش‌تر بر موضوعاتی همچون تربیت دینی، جایگاه زنان در جامعه اسلامی و شیوه‌های آموزش در چهارچوب اصول اسلامی متمرکز است. این کتب بیش‌تر به بررسی روش‌های مختلف تدریس و چگونگی تطبیق آموزش با نیازهای جامعه پرداخته‌اند.

علم‌الهدی به‌عنوان استاد دانشگاه در رشته علوم تربیتی، در تدریس و راهنمایی پژوهش‌گران جوان نیز فعالیت کرده است.همچنین جمیله علم‌الهدی در همایش‌ها و نشست‌های علمی داخلی و بین‌المللی شرکت کرده و نظرات خود را درباره لزوم اصلاحات در نظام آموزشی اسلامی مطرح کرده است. این مشارکت‌ها بیش‌تر برای تبادل‌نظر با سایر پژوهشگران و استادان بوده و هدف او ارائه پیشنهادهایی برای بهبود نظام آموزشی در ایران و سایر کشورهایی است که به آموزه‌های اسلامی پایبند هستند.

این فعالیت‌ها سبب شده که او در میان کسانی که در زمینه آموزش اسلامی پژوهش می‌کنند، شناخته شود، اگرچه نظرات و دیدگاه‌هایش گاهی با نقدهایی از سوی برخی محافل علمی روبه‌رو شده است.

مواضع و اظهارنظرهای جمیلع علم الهدی

جمیله علم‌الهدی به‌دلیل دیدگاه‌ها و اظهارنظرهایش در مسائل مختلف، گاهی سبب جلب توجه رسانه‌ها و افکار عمومی شده است. یکی از مهم‌ترین باورهای او این است که خانواده به‌عنوان اساس جامعه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد و نقش زنان در تربیت نسل‌های آینده نقشی اساسی و تعیین‌کننده است. در این راستا، او همواره بر لزوم بازگشت به اصول و ارزش‌های اسلامی در سبک زندگی، نهاد خانواده  و نظام آموزشی تأکید کرده است.

علم‌الهدی به‌ویژه در نقد سبک زندگی مدرن و تأثیرات منفی فرهنگ غربی بر جامعه ایرانی، نظرات تند و گاه جنجالی داشته است. او در اظهارات خود ضمن هشدار در مورد آنچه «تهاجم فرهنگی» خوانده، آسیب هایی را از این جهت متوجه خانواده ایرانی دانسته است. او بارها خواستار بازنگری اساسی در نظام آموزشی کشور بر اساس ارزش‌های دینی شود، تا به گفته او، آسیب‌هایی که از این تغییرات به جامعه وارد می‌شود، کاهش یابد.

اظهارات او در مورد نقش زنان در خانواده و جامعه نیز همواره محل بحث بوده است. علم‌الهدی بر این باور است که زنان باید به‌طور هم‌زمان به ایفای نقش‌های اجتماعی خود پرداخته و در عین حال به مسئولیت‌های خانوادگی‌شان توجه کافی داشته باشند. این دیدگاه‌ها از سوی برخی به‌عنوان تلاشی برای حفظ ارزش‌های اسلامی و اجتماعی ستایش می‌شود، اما در مقابل، از سوی دیگران مورد انتقاد قرار گرفته است، چرا که به‌نظر می‌رسد این مواضع می‌تواند محدودکننده آزادی‌های اجتماعی و حقوق فردی زنان باشد.

ادعا‌های عجیب جمیله علم الهدی درباره فساد و بمب هسته‌ای

جمیله علم‌الهدی: آن چیزی که می‌ترسیدیم با بمب‌های هسته‌ای اتفاق بیفتد به وسیله فساد و فحشا در حال رخ دادن است.

گفت‌و‌گو با فایننشال تایمز و مواضع بین‌المللی جمیله علم الهدی

جمیله علم‌الهدی در گفت‌و‌گو با روزنامه فایننشال تایمز درباره جامعه ایران و مسائل بین‌المللی اظهار داشت: «من یک معلم هستم و بر نظریه‌های فلسفی تمرکز دارم. من مدت زیادی است که این کار را انجام می‌دهم، اما اکنون به نظر می‌رسد که به طور اتفاقی یک پلتفرم دارم و فعالیت‌هایم قابل مشاهده است.»

وی که پیش از سقوط هواپیمای رییسی، همسرش، نامه‌ای خطاب به همسران سران کشور‌های اروپایی نوشته بود؛ در آن خواستار حمایت و فشار آن‌ها برای پایان دادن به جنگ غزه شده بود، در ادامه تاکید کرد که او نیز همچون سایر زوج‌ها تاکنون هیچ کاری را بدون مشورت با همسرش انجام نداده است.

جمیله علم‌الهدی در پاسخ به این پرسش که «آیا ایران باید قانون حجاب را حفظ کند؟» گفت که مشکل در آیین مد و مصرف‌گراییست، نه پوشش اسلامی. وی تاکید کرد که حجاب نباید به عنوان اسلحه‌ای برای کسانی که می‌خواهند دشمنی خود را با جمهوری اسلامی نشان دهند، استفاده شود.

او تصریح کرد: «فلسفه حجاب این است؛ زنان باید جامعه را به سوی تعالی هدایت کنند. جمهوری اسلامی از مسیری حمایت می‌کند که هر چیزی را که منجر به اغوا می‌شود، محدود می‌کند و از هر چیزی که به رشد جامعه کمک می‌کند، حمایت می‌کند.»

علم‌الهدی با اشاره به حوادث سال ۱۴۰۱ در ایران تاکید کرد که این اغتشاشات از خارج از کشور رهبری می‌شده است و افزود: «کسانی که به خیابان‌ها آمدند با گوشی‌های هوشمندشان آمدند، در حالی‌که [از جای دیگر]هدایت می‌شدند که کجا بروند و چه کسی را بزنند.»

همسر ابراهیم رییسی همچنین درباره رویکرد خانواده‌اش به تحصیل و فعالیت‌های اجتماعی او خاطر نشان کرد: «این یک فرض اشتباه است که فکر کنیم روحانیون با تحصیل دختران خود مخالف هستند.» وی در عین حال افزود: «برای کسانی که سبک زندگی غربی را پذیرفته‌اند یا آرزوی آن را دارند، بهای استقلال آن‌ها تنزل بخشیدن به زنانگی‌شان به یکی از جذابیت‌های سطحی بوده است.»

او تاکید کرد که زنده نگه داشتن ارزش‌های سنتی، مانند زندگی اخلاقی، یک ضرورت است، چراکه به‌ویژه جهان در یک «پیچ تاریخی» قرار داشته است.

جمیله علم‌الهدی تصریح کرد: «فقدان اخلاق منجر به نابودی محیط زیست، فرهنگ، تمدن و بشریت خواهد شد. فساد اخلاقی و فسق می‌تواند نسل بشر را زودتر از بمب اتم نابود کند.»

نقش در دولت پزشکیان

با آغاز دولت پزشکیان، جمیله علم‌الهدی به‌عنوان مشاور عالی در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی منصوب شد. این انتصاب واکنش‌های متفاوتی در محافل سیاسی و رسانه‌ای به‌دنبال داشت. طرفداران او بر این باورند که حضور علم‌الهدی در این سمت می‌تواند فرصتی باشد برای تقویت و توسعه سیاست‌های آموزشی که بر اساس اصول و ارزش‌های اسلامی شکل گرفته است. از نظر آن‌ها، علم‌الهدی با توجه به تجربیات و دیدگاه‌هایش، قادر است تغییراتی مثبت در سیستم آموزشی کشور ایجاد کند.

در مقابل، منتقدان این انتصاب را به دلیل دیدگاه‌های ایدئولوژیک و سنتی او مورد انتقاد قرار داده‌اند. به نظر آنان، تمرکز بر این دیدگاه‌ها ممکن است به مانعی برای به‌روزرسانی و تطبیق سیستم آموزشی با نیازهای روز جامعه تبدیل شود. آن‌ها این انتصاب را نشانه‌ای از گسترش تأثیر دیدگاه‌های مذهبی و سنتی در سیاست‌های آموزشی می‌دانند.

برخی تحلیل‌گران نیز معتقدند که علم‌الهدی ممکن است با ارایه طرح‌های عملیاتی در حوزه آموزش، بتواند تغییرات مثبتی در این زمینه ایجاد کند. با این حال، چالش اصلی او در این مسیر، جلب نظر منتقدان و ارائه راه‌کارهاییست که هم‌راستا با نیازهای جامعه امروز و تحولات جهانی در زمینه تعلیم و تربیت باشد.

سِمَت تازه جمیله علم الهدی در بنیاد شهید رئیسی

بیشتر بخوانید: عایشه الدبس، نخستین زن دولت جدید سوریه کیست؟

افشاگری‌ها و حواشی

در سال‌های اخیر، جمیله علم‌الهدی همواره در کانون توجه رسانه‌ها قرار داشته است. یکی از افشاگری‌های جنجالی مربوط به سعید محمد، یکی از چهره‌های سیاسی نزدیک به دولت رئیسی، بود که از دخالت جمیله علم‌الهدی در عزل و نصب‌های دولتی سخن گفت. او در این افشاگری اشاره کرد که برای دیدن رئیسی باید ابتدا او را توجیه می‌کردند و برخی از مسئولین مانند حسین شمسیان را تحت فشار جمیله علم‌الهدی به کار گرفته است. این افشاگری‌ها بحث‌های زیادی را درباره تأثیر‌گذاری خانوادگی در سیاست‌گذاری‌های اجرایی برانگیخت.

غیبت در مراسم تنفیذ مسعود پزشکیان

جمیله علم‌الهدی در مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان غایب بود که این غیبت به موضوعی رسانه‌ای تبدیل شد. برخی تحلیلگران این غیبت را به تنش‌های سیاسی و توافق‌نداشتن‌های پشت پرده نسبت دادند.

واکنش‌ها و نقدها

مواضع و اظهارات جمیله علم‌الهدی همواره موجب واکنش‌های گوناگونی شده است. گروهی از حامیان او معتقدند که نظرات او برای حفظ هویت اسلامی و فرهنگی جامعه قرار دارد. به نظر این افراد، علم‌الهدی با ارائه دیدگاه‌هایش در برابر چالش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه می‌ایستد و سعی دارد مسیر اصلاحات فرهنگی را بر اساس اصول و ارزش‌های اسلامی هدایت کند. این افراد حضور او را در عرصه‌های مختلف فرهنگی و آموزشی به‌عنوان یک ضرورت برای جامعه اسلامی ایران می‌دانند.

در مقابل، منتقدان او را به داشتن دیدگاه‌های محدود و غیرواقعی متهم می‌کنند. به گفته این گروه، تأکید زیاد او بر نقش‌های سنتی زنان می‌تواند به محدود کردن فرصت‌های اجتماعی و حرفه‌ای زنان و همچنین بازدارندگی پیشرفت‌های آنان در جامعه مدرن منجر شود. برای مثال، اظهارات او درباره تأثیرات منفی اشتغال زنان بر بنیان خانواده، واکنش‌های گسترده‌ای را در فضای مجازی و رسانه‌ها برانگیخته است. منتقدان این دیدگاه‌ها را فراتر از اصول اسلامی دانسته و به این نکته اشاره دارند که جامعه امروزی نیازمند تحولی در نگرش‌ها به زنان و جایگاه آن‌ها در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی است.