۱. صنایع کشور همواره از مشکلات مختلف مانند تخصیص و تأمین ارز، عدم‌ثبات قیمت مواد اولیه، قیمت‌گذاری دستوری و توقف ثبت سفارش گلایه دارند، اما طی سال‌های گذشته علاوه بر این مشکلات با مسائل دیگری از قبیل قطع برق، گاز و حتی آب نیز مواجه بوده‌اند. بر این اساس، ناترازی انرژی به یکی از معضلات سال‌های اخیر آنها تبدیل شده است و به رغم انتظاراتی که برای رفع آن وجود دارد، مشکل ناترازی انرژی در حال گسترش است و به گفته تولیدکنندگان، ادامه این روند تولید را به مخاطره می‌اندازد. متأسفانه صنعت ایران در بحبوحه این ناترازی‌ها همیشه اولین بخشی است که آسیب می‌بیند. ناترازی در آب، برق، گاز و حتی ناترازی در بانک‌های کشور همیشه ابتدا به صنایع ضربه می‌زند. انرژی پیشران و نیروی محرکه اقتصاد است و بی‌توجهی به مشکلات کنونی علاوه بر نارضایتی‌های اجتماعی، بحران‌های اقتصادی و تولیدی جدی به وجود خواهد آورد.

 2. به نظر می‌رسد موضوع ناترازی مصرف و تولید انرژی در ایران از مرحله مشکل، در حال تبدیل شدن به یک بحران شده است. با روند موجود ، احتمالا تا ۱۵سال آینده، ایران قادر خواهد بود تنها۳۰‌درصد انرژی موردنیاز به‌خصوص در بخش برق را در داخل تولید و تامین کند. در همه دنیا معنا و مفهوم افزایش مصرف انرژی این است که رشد قابل‌توجهی در تولید ناخالص داخلی رقم می‌خورد؛ ولی در ایران مثل خیلی از موضوعات این مورد برعکس است و رابطه مستقیم، مثبت و معناداری بین این دو موضوع نیست. در حالی که در سال‌های اخیر در تولید ناخالص داخلی رشد چندانی نداشتیم، اما مصرف برق حدود ۱۶۰‌درصد رشد کرده که عمده این مصرف برای استفاده سیستم سرمایشی در بخش خانگی بوده است. از طرفی شدت مصرف انرژی که به ازای هر واحد تولید محاسبه می‌شود، در ۱۰سال اخیر ۴۶درصد بیشتر از مقدار رشد اقتصادی بوده است. از نظر قیمتی هم، هرچند قیمت اسمی برق به عنوان حامل انرژی در طول سال‌های گذشته مرتبا افزایش پیدا کرده، اما اگر تورم را لحاظ و اعمال و تعدیل کنیم، می‌بینیم که قیمت واقعی برق در ایران نزولی بوده که این هم یک موضوع جدی است.

 3. دلایل ناترازی شدید انرژی درکاهش شدید سرمایه‌گذاری، اقتصاد دستوری و دولتی و سوءمدیریت‌ها است ، اما تحلیلگران حوزه انرژی ، ریشه اصلی ناترازی انرژی در کشور را به قرار گرفتن انحصار توزیع و نظام تنظیم‌گری بازار در دست نهادهای دولتی ارزیابی می کنند. این انحصار گری باعث شده تا سرمایه‌گذاری در حوزه تولید انواع انرژی برای سرمایه گذاران جذاب نباشد. این تحلیلگران راه حل ناترازی انرژی را ایجاد بازار رقابتی و نظام تنظیم‌گری مستقل عنوان می کنند . اگر نظام تنظیم‌گری در بازار انرژی اصلاح شود، مقوله احداث نیروگاه هم جذاب می‌شود. این جذابیت، سرمایه‌گذاران جدید را دعوت می‌کند و به دنبال آن مسئله ناترازی حل می‌شود.

 4. صنعت برق ایران هم مثل سایر بخش‌های اقتصاد ایران از اثرات و تبعات نامطلوب تحریم مستثنی نبود. اقتصاد صنعت برق ایران از سه‌جهت به‌شدت از تحریم‌ها آسیب دید. سخت گیری نسبت به دسترسی ایران به منابع حاصل از صادرات، دشواری واردات تجهیزات و مواد اولیه موردنیاز صنعت برق و لغو قرارداد‌های سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی که صنعت برق ایران با کشور‌های صاحب دانش داشت، از جمله این آسیب‌ها بود. در دهه ۸۰ خیلی از کشور‌ها مثل ارمنستان، ترکیه، نخجوان، پاکستان، ترکمنستان، جمهوری‌آذربایجان، عراق و افغانستان وارد‌کننده برق از ایران بودند. این کشور‌ها به دلیل تحریم رفته‌رفته واردات از ایران را کاهش دادند و حتی برخی از کشور‌ها واردات را صفر کردند . تحریم به‌طور قطع نقش اساسی در کاهش سرمایه‌گذاری، تکنولوژی جدید و دانش روزآمد برای تولید انرژی در ایران داشته است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته اگر تحریم‌ها سه تا پنج سال آینده به‌طور کامل رفع نشوند، تامین حداقلی گاز، برق، بنزین، گازوییل و حتی آب در ایران به یک کابوس تمام‌عیار برای دولت بدل می‌شود.

 5. نگرانی از ناترازی انرژی و تبعات آن در آینده، از کنشگران حوزه انرژی، به نمایندگان مجلس، دولتمردان و اکنون به توده‌های مردم رسیده است. نگرانی قابل تاملی که در نتیجه نوعی بی‌عملی ساختاری رخ داده است شوربختانه اثر ناترازی انرژی خود را در زندگی مردم نشان می‌دهد و در آینده در مطالبات آنها به شکل دیگری نمایش داده می‌شود و در نتیجه بی‌اعتمادی و نااطمینانی به ساخت سیاسی کشور از سوی مردمی که همیشه پشت سر سیاست‌های کلان نظام راه‌ رفته‌اند، می‌تواند پرخسارت و هزینه‌زا باشد.

6. به باور صاحب‌نظران برای رفع این چالش‌ها، نیاز به تعامل و همکاری همه نهادهای مسئول و همچنین جذب سرمایه‌گذاری خارجی داریم.

توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، ایجاد سبد و پرتفوی متنوع از انواع انرژی و اصلاح فرهنگ مصرف نیز به‌عنوان راهکارهای مؤثر برای کاهش ناترازی انرژی مطرح شده‌اند. در نهایت، ایجاد یک نقشه راه جامع برای مدیریت منابع انرژی می‌تواند به روشن شدن آینده صنعت کشور کمک کند. ایجاد یک نقشه راه جامع شامل بهینه‌سازی مصرف، توسعه منابع تجدیدپذیر و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند آینده صنعت کشور را روشن کند. تنها با همکاری تمامی نهادها و سازمان‌های مسئول می‌توان از پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناترازی انرژی جلوگیری کرده و شرایط را برای رشد پایدار فراهم کرد.