به گزارش اکوایران، داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در بهار امسال، سرعت رشد هزینه‌های ساخت مسکن در شهر تهران نسبت به زمستان سال قبل افزایش یافته است. به عبارت دیگر، تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی تهران در بهار ۱۴۰۳ نسبت به فصل قبل افزایش یافته است.

این شاخص نشان می‌دهد که قیمت انواع مصالح ساختمانی در طول یک فصل چند درصد نسبت به فصل قبل تغییر کرده است. از میان تمام گروه‌های مصالح ساختمانی، بالاترین تورم فصلی نزدیک به ۳۹ درصد و مربوط به «گروه خدمات» بود. پس از آن نیز «گروه سیمان، بتن، شن و ماسه» قرار گرفته است. در مقابل، تورم فصلی «گروه آهن‌آلات، میلگرد و پروفیل درب و پنجره و نرده» با کاهش قیمت روبه‌رو بوده‌اند.

نیم‌نگاهی به روند قیمت‌سازهای مسکن در تهران

دهه ۹۰ و جهش‌های پی در پی در قیمت مصالح ساختمانی

هزینه ساخت مسکن از عوامل متعددی تاثیر می‌گیرد، اما بدون شک یکی از اثرگذارترین عوامل، قیمت مصالح ساختمانی (از سیمان و بلوک آجری گرفته تا هزینه کارگری) است. به عبارت دیگر، هر گاه هزینه مواد اولیه و مصالح ساختمانی افزایش یابد، باعث بالا رفتن هزینه تولید مسکن شده که در نهایت روی قیمت مسکن نیز اثر می‌گذارد.

داده‌های مرکز آمار از تورم فصلی این نهاده‌های ساختمانی نشان می‌دهد که در چند برهه زمانی، شوک‌های قیمتی شدیدی به بازار این محصولات وارد شده است. نیمه اول دهه ۹۰، بالاترین تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی ۱۲.۵ درصد بود که مربوط به تابستان سال ۱۳۹۱ می‌‌شود. در آن سال‌ تحریم‌های شورای امنیت و غرب علیه پرونده هسته‌ای ایران شروع شده بود و مدام در حال شدیدتر شدن بود. برای مثال، در همین سال بانک مرکزی و برخی شرکت‌های کشتی‌رانی نفتی تحریم شدند و ایران برای نخستین بار با چالش جدی تحریم‌ها با این وسعت روبه‌رو شد.

همین مسائل سبب شد تا نرخ ارز افزایش یابد و تاثیر خود را روی گران‌شدن برخی نهاده‌های ساختمانی بگذارد. طبق آمارهای بانک مرکزی، در پاییز سال ۹۰ هر دلار تقریبا برابر با یک هزار و ۳۱۳ تومان بود. در حالی که این نرخ در پاییز ۹۱ به حدود ۳ هزار و ۷۱ تومان رسید. بنابراین به نظر می‌رسد جهشی که در تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی در تابستان آن سال رخ داد، متاثر از نوسانات نرخ ارز به سبب تحریم‌ها بود.

در نیمه اول دهه ۹۰ به جز تحریم‌ها موارد دیگری هم به تحریک این شاخص دامن زده بود. برای مثال، در اردیبهشت سال ۹۲، قیمت سیمان فله به طور رسمی بین ۱۴ تا ۲۱ درصد افزایش یافت. با وجود این نوسانات، در نیمه اول دهه ۹۰ بالاترین تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد ۱۲.۵ درصد بود. این در حالی است که بالاترین سطح این شاخص در نیمه دوم این دهه تا ۳۰ درصد نیز افزایش یافته است.

اولین شوک شدید در نیمه دوم دهه ۹۰ به واسطه خروج آمریکا از برجام رخ می‌دهد. در تابستان سال ۹۷ و به تبع این اتفاق تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی از ۱۲ درصد در فصل قبل به بالای ۲۵ درصد در تابستان جهش می‌کند. در پی تشدید تحریم‌های نفتی ایران در سال ۹۸ نیز، نوسانات ارزی دوباره به بازارهای ایران بازگشت. در تابستان سال ۹۹ نرخ ارز از حدود ۱۲ هزار تومان در سال ۹۸ به بالای ۲۲ هزار تومان در سال ۹۹ رسید و به تبع آن قیمت میلگرد و آهن‌الات نیز افزایش یافت. این اتفاق باعث شد تا تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی این بار سقف جدیدی در محدوده ۳۰.۳ درصدی ثبت کند.

ردپای قطعی برق در تورم مصالح سال ۱۴۰۱

به نظر می‌رسد که از دهه جدید، در کنار جهش‌های ارزی عامل دیگری باعث افزایش قیمت مصالح ساختمانی شده است. برای مثال، در بهار سال ۱۴۰۱ قیمت سیمان به دلیل قطعی مکرر برق معادن سیمان افزایش یافت. دستمزد کارگران نیز در آن سال بیش از ۴۰ درصد بالا رفت و همین باعث افزایش تورم خدمات در حوزه نهاده‌های ساختمانی شد. مجموع این عوامل سبب شد تا در بهار آن سال تورم فصلی این نهاده‌ها ۲۶ درصد برآورد شود.

البته در فصل بعد نه‌تنها قیمت مصالح ساختمانی بالا نرفت، بلکه نسبت به بهار ۳ درصد نیز کاهش یافت، اما دوباره با نوساناتی به محدوده بالای ۲۰ درصد بازگشت. آخرین آمارهایی که تا پیش از سال جدید منتشر شده بود نشان می‌دهد که روند تورم نهاده‌های ساختمانی در سه فصل ابتدایی سال ۱۴۰۲ نزولی بود و تا ۰.۳ درصد نیز در زمستان آن سال کاهش یافته است. در حالی که انتظار می‌رفت این روند نزولی به دلیل ثبات بازار ارز ادامه‌دار باشد، این نرخ در بهار ۱۴۰۳ به ۱۲.۷ درصد افزایش یافت.

تکرار سناریوی افزایش دستمزد کارگران و تورم خدمات ساختمانی

طبق تازه‌ترین گزارش مرکز آمار، تورم فصلی نهاده‌های ساختمانی در بهار ۱۴۰۳ به سطح ۱۲.۷ درصد رسید که بالاتر از ۲ فصل گذشته است. این رخداد نشان می‌دهد که قیمت مصالح ساختمانی با سرعت بالاتری نسبت به گذشته در حال افزایش است.

البته بررسی روند طولانی‌مدت این شاخص حاکی از آن است که اغلب در فصل بهار به دلیل اعمال افزایش دستمزد کارگران، این شاخص رو به افزایش می‌گذارد. از میان اجزای این شاخص، بالاترین تورم فصلی ۳۸.۹ درصد بود که مربوط به گروه خدمات است. در این گروه، هزینه دستمزد کارگران نیز لحاظ می‌شود و به نظر می‌رسد متاثر از افزایش حداقل ۲۰ درصدی حقوق کارگران در بهار امسال باشد.

پس از آن، گروه «شن، بتن و ماسه» قرار گرفته که تورم فصلی آن به ۲۲.۲ درصد رسیده است. در جایگاه سوم نیز گروه «شیرآلات بهداشتی» جای دارد که تورم فصلی آن ۱۴.۴ درصد برآورد شده است.

در مقابل، کمترین سطح این نرخ تنها ۱.۴ درصد بود که مربوط به گروه «شیشه» است. قیمت «گروه آهن‌الات، میلگرد، پروفیل درب و پنجره و نرده» نسبت به زمستان کاهش یافته و تورم فصلی آن به منفی ۵.۳ درصد رسیده است.