کود سه بیست یکی از کودهای ضروری برای گیاهان محسوب می‌شود. در واقع این کود مواد پر مصرف مورد نیاز گیاهان را در اختیارشان قرار می‌دهد. همه کسانی که به پرورش گل‌ها و گیاهان آپارتمانی و نگهداری از باغچه‌های کوچک در خانه‌هایشان مشغول هستند, از فواید و خواص کود سه بیست بسیار شنیده‌اند. در ادامه این مقاله به بررسی نقش این کود برای انواع گل‌ها و گیاهان پرداخته‌ایم.

کود سه بیست چیست؟

اهمیت استفاده از یک کود خوب و مناسب یکی از مهمترین موارد در نگهداری از گیاهان است. علاوه بر آن مهم است که به جای استفاده از کودهای مختلف که هر کدام ترکیبات خاصی دارند, از یکی از آن‌ها استفاده کرد. همچنین بعد از شناخت مواد مغذی داخل کود, باید دقت کرد که گیاه ما به چه موادی احتیاج دارد و آیا آن کود برای گلدان ما مناسب است یا خیر. یکی از انواع کودهای شیمیایی که مواد مغذی زیادی در خود جای داده است, کود سه بیست است.

علت شهرت این کود به کود کامل ۲۰-۲۰-۲۰, داشتن ۲۰ درصد فسفات, ۲۰ درصد پتاسیم و ۲۰ درصد ازت است. علاوه بر این در اکثر نمونه‌های این محصولات که شرکت های مختلف می‌سازند, موادی مانند منگنز, بورات, روی و آهن نیز وجود دارد. وجود این سه ماده و ترکیبات ثانویه آن باعث شده است خواص کود سه بیست بسیار زیاد باشد و از آن برای زمین های زراعی و کشاورزی, گلخانه‌ها و گلدان‌های گیاهان آپارتمانی استفاده شود.

انواع و مشخصات کود سه بیست

پس از این که دانستیم کود ۲۰۲۰۲۰ چیست بهتر است با انواع مختلف آن نیز آشنا شویم. این کودها به دو شکل مایع و پودری در بازار وجود دارند. اما باید بدانید در هر دو نوع خواص کود سه بیست یکسان است. تنها هنگام استفاده از کود ۲۰ ۲۰ ۲۰ پودری برای برخی گیاهان آپارتمانی باید آن را با میزان مشخصی از آب حل کرده و محلول آن را برای گلدانتان استفاده کنید. اما هنگام استفاده از کود ۲۰ ۲۰ ۲۰ مایع, به دلیل محلول بودن آن کار شما راحت تر است.

کود سه بیست چه رنگی است؟

برای برخی از افراد این سوال پیش می‌آید که کود سه بیست چه رنگی است. این محصولات در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند, بنابراین مشاهده رنگ آن‌ها روش خوبی برای شناختن تقلبی یا اصل بودن آن ها نیست و به دنبال رنگ خاصی از آن ها نباشید. به طور مثال رنگ کود سه بیست پودری بیشتر صورتی و سفید است. اما رنگ‌های دیگر نشانه تقلبی بودن آن‌ها نیست و خواص کود سه بیست به رنگ آن بستگی ندارد. کود سه بیست مایع نیز در اکثر اوقات سبز و بی‌رنگ است.

مزایا و خواص کود سه بیست برای گل‌ها و گیاهان آپارتمانی

همانطور که گفته شد ترکیب اصلی این کود از فسفات, پتاسیم و ازت است. وجود این سه عنصر نیز باعث بالا رفتن مزایا و خواص کود سه بیست و بالطبع بالا رفتن میزان محبوبیتشان شده است. در ادامه به ذکر چند نمونه از فواید کود سه بیست برای گل‌های آپارتمانی می‌پردازیم:

1. به دلیل فسفر موجود در این کود عملیات فتوسنتز را بیشتر کرده و باعث افزایش میزان رشد ریشه می‌شود.
2. وجود پتاسیم باعث رشد بیشتر گل‌های گیاهان و میوه‌های آن‌ها می‌شود.
3. ازت موجود در این کود باعث افزایش پروتوئین خاک شده و همین امر باعث رشد بیشتر برگ‌ها و ساقه‌ها می‌شود.
4. نیازهای زیادی از گیاه با استفاده از یک کود برآورده می‌شود.
5. میزان رشد پاجوش‌ها و جوانه‌های گیاه را افزایش می‌دهد.
6. کود سه بیست شوری کمتری نسبت به سایر کودها برای خاک گیاه به همراه دارد.

کود سه بیست برای چه گلهایی مناسب است؟

حال که با ماهیت کود سه بیست آشنا شدید و خواص مختلف آن را نیز خواندید و از آن جایی که برخی از کودها برای بعضی از گیاهان نامناسب و بلا استفاده هستند, بهتر است اطلاعات کامل تری در مورد این محصول کسب کنیم و بدانیم برای چه گیاهانی از آن استفاده کنیم.

این نوع کود حاوی مقادیر مناسبی از نیتروژن, فسفر و پتاسیم بوده که بهترین ترکیب برای تقویت رشد گیاهان است. این کود باعث افزایش تولید محصول, بهبود کیفیت برداشت و افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات می‌شود. این کود یکی از محصولاتی است که برای تمامی گیاهان, گل‌ها و حتی درختان مورد استفاده است. هر کدام از گیاهان نیز به دلیل نیازهای مختلفشان به خواص مختلف کود سه بیست احتیاج دارند.

برای آنکه به‌صورت دقیق بدانید که کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب می‌باشد, به شرح آن‌ها می‌پردازیم.

• گیاهان آپارتمانی:
  از کود سه بیست برای کوددهی به گیاهان آپارتمانی که داخل گلدان کاشته می‌شوند, به‌کرات استفاده می‌کنند. این گونه‌ها شامل رزها و انواع گیاهان تزیینی می‌باشند. البته در این حالت بهره‌گیری از کود مایع سه بیست به دلیل آزادسازی سریع ترکیبات, نفوذ خوب به داخل خاک و تأثیرات آنی رواج دارد.
• گیاهان درکشت هیدروپونیک:
  کود سه بیست برای تمامی گیاهان در کشت هیدروپونیک نیز به‌جز گیاهچه‌های بسیار جوان مناسب است. ریشه‌های بسیار ظریف و حساس گیاهان جوان اجازه استفاده از این کود را بدان‌ها نمی‌دهد. ولی در صورت رشد کامل گیاه و قوت گیری ریشه‌ها بهترین کود برای کشت هیدروپونیک, سه بیست محسوب می‌شود.
• گیاهان با برگ‌های زرد:
  به‌منظور توضیح کامل, در خصوص گلهایی که کود سه بیست برای آنها مناسب می‌باشد باید گفت برای رفع مشکل زردی برگ‌ها گزینه‌ای بهتر از کود سه بیست وجود ندارد. چرا که نیتروژن متناسب موجود در این کود بهترین عامل در رفع زردی برگ‌ها است. کود سه بیست دارای میزان قابل‌توجهی نیتروژن بوده که کمبود این عنصر در گیاه را رفع خواهد کرد.
• گیاهان با مشکل عدم جوانه‌زنی:
  با رفع تمام نیازها اعم از نور, آبیاری و خاک مناسب, بازهم برخی از گیاهان جوانه‌زنی را به تاخیر انداخته یا کاملا متوقف می‌سازند. به‌منظور تقویت این فرآیند, بهترین کار تزریق فسفر به خاک گیاه در قالب افزودن کود سه بیست می‌باشد. با اعمال فسفر از دیگر عوارض مانند ضعف گیاه نیز پیشگیری خواهید کرد.
• گیاهان با معضل کاهش اندازه برگ:
  بهبود رشد نامناسب یا توقف رشد نیز با مصرف کود سه بیست قابل‌ حل است. این کود میزان پتاسیم خاک را تامین و به بهبود رشد برگ‌های گیاه کمک خواهد کرد. بزرگی برگ برای گیاهان آپارتمانی ضامن زیبایی و برای محصولات بارور نوید تولید حداکثری است.
• گل‌ها با گلدهی سالانه:
  کود سه بیست برای گل‌ها با گلدهی سالانه به‌صورت پاششی باید هر ۷ تا ۱۰ روز تکرار شود. حتی می‌توانید, خاک اطراف گل‌ها را هر دو تا سه هفته یک‌بار با کود مرطوب سازید. بدین ترتیب کود سه بیست برای گل‌های یک‌ساله نیز مناسب است.
• گیاهان غده‌ای و دارای پیاز:
  کود سه بیست برای گیاهان غده‌ای و دارای پیاز با تمام مزایایش فقط باید در فصل بهار مصرف شود. در دیگر فصول غالبا از کودهایی با نیتروژن کمتر استفاده‌ شده تا گیاهان به‌صورت متناسب و متعادل تغذیه‌شده و رشد کنند.
• انواع سبزی‌ها و صیفی‌جات:
  برای تقویت خاک با غنای کم در زمان کاشت سبزی‌ها باید کود سه بیست را در حین جایگذاری بذر در خاک یا کاشت یا قلمه زدن تزریق نمایید. بهترین مقدار کود سه بیست ۲ قاشق چای‌خوری در ۴ گالن آب است. البته سبزی‌ها به‌یک‌بار کوددهی با سه بیست نیاز داشته و پس از مصرف اولیه, کودی با نیتروژن کمتر و قدرت کمتر را باید جایگزین کنید.
• درختان غیر مثمر:
  بسته به نوع درخت باید کل منطقه موردنظر را با مقدار مناسبی از کود مرطوب سازید. میزان محلول‌پاشی این کود باید ۲ کیلوگرم در ۴۰۰ لیتر آب باشد. بدین ترتیب درختان در برابر آب‌ و هوا مقاوم‌تر شده و شرایط بهتری را تجربه کرده و رطوبت خود حفظ می‌کنند و خشک نمی‌شوند. البته کود سه بیست برای درختان همیشه‌سبز چندساله نیز سودمند است تا مشکلاتی مانند ایجاد پوشش قهوه‌ای برگ یا نابودی پوشش برگ در خارج از فصل پیش نیاید.
• علفزارها و چمن:
  برای طراوت و سرسبزی چمن, مصرف یک‌بار کود در ماه برای تقویت خاک ضعیف یا زمانی که تازه چمن را کاشته‌اید, توصیه می‌شود. ولی با توجه به نیاز چمن می‌توان آن را افزایش داد.

ذکر موردی گیاهان سازگار با کود سه بیست:

بسیاری از گیاهان هستند که نه‌تنها با کود سه بیست به شادابی می‌رسند, بلکه برای حیات و دوام خود به این کود نیاز مبرم دارند. برای آنکه متوجه شوید؛ کود سه بیست برای چه گلهایی مناسب است؟ به ذکر موردی برخی از این گیاهان می‌پردازیم.

• گیاه شمعدانی:
  شمعدانی چه در خاک و چه در گلدان نیاز خود را به کود سه بیست با زرد یا قرمزی برگ‌ها و شکوفه نزدن نشان می‌دهد. البته مردن برگ‌های پایینی, سستی ساقه‌ها و بی‌حالی کلی گیاه نیز از نشانه‌های کمبود یکی از عناصر موجود در کود سه بیست است.
• درخت کاج:
  کاج را هر دو هفته یک‌بار در طول فاز رشد تغذیه نمایید. ولی در فصل تابستان از کود اسیدی برای تکمیل تغذیه گیاه در کنار سه بیست بهره ببرید. این درخت در زمستان به کود نیازی نداشته, بنابراین ‏مقدار یا تعداد دفعات کوددهی را کمتر از آبیاری نمایید.
• گیاه شفلرا:
  گیاه شفلرا با کودهای متعادل مثل سه بیست به بهترین حد از رشد نائل می‌شود, به‌شرط آنکه کود در طی ‏فاز رشد, هر دو تا سه هفته یک‌بار, موقع آبیاری داده شود. البته استفاده از نوع رقیق‌شده, باهدف کاهش قدرت کود الزامی است.
• گل دیفن باخیا:
  به‌منظور حل عدم رشد کافی دیفن باخیا یا زرد شدن برگ‌ها و تامین قدرت کافی برای رشد, ارائه سه عنصر ازت, فسفات و پتاسیم برای تقویت ضروری است. پس پرورش‌دهندگان از خواص کود سه بیست برای دیفن باخیا استفاده می‌کنند.
• گل قاشقی:
  تمام عناصر موجود در کود سه بیست به‌خصوص پتاسیم با توان افزایش رشد گلدهی برای رشد و رفع انواع مشکلات گل قاشقی مناسب بوده و کمبود آن سبب وارد شدن صدمات جدی به گیاه می‌شود.
• گیاه گندم:
  گندم یکی از مواد غذایی اساسی مردم دنیا و مراقبت از آن و تقویتش با کود سه بیست باعث مقاومت گیاه در روزهای سرد زمستان, افزایش پنجه‌زنی گندم, تقویت و بزرگ شدن دانه گندم می‌شود.
• گیاه سانسوریا:
  تأمین خاک مناسب و مواد مغذی برای رشد برگ‌ها و پیشگیری از ترک‌خوردگی آن‌ها فقط با ارائه سه عنصر مهم برای رشد یعنی فسفر, ازت و پتاسیم ممکن است. از سه بیست بعنوان یک کود مناسب سانسوریا می توان استفاده کرد.
• گیاه پتوس:
  پتوس یکی از گیاهان پربرگ و با ساقه‌های رونده بوده که برای نگهداری در منزل نیاز به کود مناسب دارد. خواص کود سه بیست برای این گیاه به دلیل وجود هر سه عنصر به یک‌میزان و ترکیب یکنواخت آن‌ها در این نوع کود, اثبات‌شده است.

کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست؟

حال می‌خواهیم بدانیم, کود سه بیست برای چه گیاهانی مناسب نیست؟ برای این منظور فهرستی جامع را گردآوری نموده‌ایم که بامطالعه آن بخش عمده‌ای از اطلاعات موردنیاز در این زمینه را کسب خواهید کرد.

• عدم استفاده در خاک‌های بارور یا خاک‌های دارای عناصر و مواد غذایی کافی به دلیل قدرت زیاد کود.
• گیاهان حساس و آسیب‌پذیر به افزایش کم عناصر ضروری.
• سبزی‌ها یک‌بار کوددهی شده با کود سه بیست.
• برخی از صیفی‌جات در شروع جوانه‌زنی (گوجه‌فرنگی, کدو و خربزه).
• کاکتوس به دلیل آبکی شدن و ترک خوردن ناشی از نیتروژن بالا در کود سه بیست.
• گیاه بنجامین به خاطر وجود بیش‌ازحد عناصر موردنیاز گیاه.
• گیاهان درگیر آفات و بیماری‌ها.
• درخت گردو به دلیل نیاز فراوان به ازت بیشتر.
• غده‌ها و پیازهای تازه کاشته شده.
• درختان و درختچه‌های مثمر مانند مرکبات, میوه‌های هسته‌دار و انواع توت‌ها.

تاثیر مصرف کود سه بیست بر جوانه‌زنی گیاهان

در برخی مواقع تمام نیازهای گیاهان اعم از نور, آبیاری و خاک تامین شده است اما گیاه جوانه نمی‌زند. در این شرایط باید ریشه مشکل را در خاک تحت کشت بررسی کرد. در اصل مهم ترین علت جوانه نزدن گیاه کمبود فسفر تعیین شده است. از دیگر آثار فقر فسفر در گیاه می‌توان به رشد برگ های کوچک, ضعف گیاه و عدم جوانه زنی اشاره کرد. در این حالت مصرف کود سه بیست می‌تواند میزان فسفر مورد نیاز گیاه را تامین کند و روند جوانه زنی را بهبود بخشد.

جمع‌بندی

تأثیر و نقش کود سه بیست بر رشد سریع گیاهان بیش‌ از حد تصور است. چرا که این کود از جمله کودهای متعادل و کاملی است که ترکیبی از عناصر مختلف را در اختیار گیاهان قرار می‌دهد و حاوی موادی است که به گیاهان کمک کرده تا با افزایش تولید پروتئین به‌سرعت رشد کنند و برگ‌های سبزتر و پرپشت‌تری داشته باشند. در واقع کود سه بیست به دلیل افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات گیاهی و درنهایت کسب بازده بالا, بهترین کود برای پرورش و تکثیر گونه‌های مختلف گیاهی می‌باشد.