به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، گروه بین‌الملل اعضای اتحادیه اروپا امروز سه‌شنبه تدابیر محدودیتی علیه ایران ذیل «نظام تحریم‌های منع اشاعه‌ای» را تا بعد از «روز انتقال برجام» در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ (۲۶ مهرماه) حفظ کردند.
تحلیلگران پیش از این گفته‌اند این اقدام اتحادیه اروپا برای گریز از فعال کردن ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» است که می‌توانست به بازگشت تحریم‌های چندجانبه بین‌المللی علیه ایران منجر شود.
در بیانیه اتحایه اروپا آمده است: «شورای اروپا اقدام به تصویب قوانینی حقوقی برای حفظ تحریم‌هایی کرده که در اصل توسط سازمان ملل برای اشخاص و نهادهای دخیل در فعالیت‌های هسته‌ای یا موشک‌های بالستیک وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرده است.»
شورای اروپا گفته این اقدام به معنی اعمال تدابیر محدودیتی جدید علیه ایران نیست و تمامی تحریم‌های اتحادیه اروپا که ذیل برجام رفع شده‌اند در حالت رفع باقی خواهند ماند.
بیانیه اتحادیه اروپا می‌افزاید: «شورای اروپا تصمیم گرفت گام‌هایی ضروری برای حفظ تدابیر محدودیتی ذیل نظام منع اشاعه‌ای اتحادیه اروپا علیه ایران اتخاذ کند. شورا به این ارزیابی رسید که دلایل معتبری برای امتناع از رفع این محدودیت‌ها در “روز انتقال” (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) وجود دارد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «با توجه به اینکه ایران طبق گزارش آژانس اتمی به تعهداتش از سال ۲۰۱۹ عمل نکرده تصمیم‌های شورا با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام همخوان است.»
بیانیه اروپا می‌افزاید: «شورا اقداماتی قانونی برای حفظ تحریم‌هایی که در ابتدا توسط سازمان ملل علیه فعالیت‌های هسته‌ای یا موشکی وابسته به سپاه پاسداران وضع شده بود به تصویب رسانده است.»
اتحادیه اروپا تصریح کرده است: «این شورا همچنین برای حفظ تدابیر محدودیتی علیه بخش‌ها و افراد که در حال حاضر ذیل نظام تحریم‌های اتحادیه اروپا موجود هستند به توافق رسید.»
مطابق بیانیه اروپا، «این گام‌ها مصداق اعمال تحریم‌های جدید از سوی اتحادیه اروپا علیه ایران نیست. مضاف بر این، تمامی تحریم‌هایی که ذیل برجام رفع شده‌اند کماکان رفع‌شده باقی می‌مانند.»
پیشتر ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری خود در خصوص ادعاهای غربی‌ها مبنی بر ارسال سلاح و پهپاد به روسیه گفته بود: اینگونه اقدامات را همواره رد کرده و نمی‌پذیریم. روابط ایران با روسیه در حوزه دفاعی و نظامی رابطه مبتنی بر منافع و مصالح دوجانبه و در چارچوب نرم‌ها و معیارهای پذیرفته شده بین‌المللی است و علیه هیچ طرفی نبوده و نیست. همکاری‌های دفاعی و نظامی ایران و روسیه سابقه‌اش به قبل از جنگ اوکراین برمی‌گردد. هرگونه ارتباط دادن آن به جنگ اوکراین یک اقدام سیاسی است و از سوی ما هیچ اعتبار و ارزشی ندارد. ایران بارها اعلام کرده که هیچگونه تسلیحات و تجهیزاتی را به هیچ یک از طرفین نداده است.
وی همچنین گفت: در مذاکرات انجام شده با طرف اوکراینی، طرف اوکراینی هیچ سندی ارائه نداد و خواستار تداوم مذاکرات شدیم که طرف اوکراینی تاکنون هیچ پاسخی نداده است. به هیچ وجه جنگ اوکراین را تایید نمی‌کنیم خسارت بشری حاصل از این جنگ برای ما تاسف بار است. آنهایی که با گسیل تجهیزات و تسلیحات سنگین برای یک طرف جنگ اقدام می‌کنند، خود مانعی بر سر راه راه‌حل سیاسی هستند.
نگاهی به روند اجرای برجام از زمان امضای این توافق تا خروج آمریکا از آن و تلاش ایران برای ادامه‌ی اجرا شدن آن، نشان می‌دهد که طرف اروپایی با وجود تمام تلاش‌های ایران برای زنده نگه داشتن برجام، هیچوقت دست به یک اقدام اجرایی و عملیاتی واقعی برای جبران بدعهدی طرف آمریکایی نزده و به جز برخی اقدامات نمادین و شعاری، هیچ وقت نتوانسته تعهدات خود به عنوان یکی از طرف‌های برجام را اجرایی کند.
سامانه‌ی «اینستکس» که قرار بود راهی برای دور زدن اقدامات تحریمی یکجانبه آمریکا علیه ایران و اجرای تعهدات اقتصادی اروپا ذیل برجام باشد، در عمل تبدیل به یک تابلوی بی‌هویت و غیرفعال شد که حتی کارکردی برای انتقال دارو و کمک‌های بشردوستانه هم نداشت و نهایتا توسط خود اروپایی‌ها تعطیل شد. در واقع برجام ثابت کرد که اروپا نمی‌تواند هویت مستقلی از آمریکا داشته باشد به‌ویژه در نظم کنونی که وجود دارد.
با وجود این، پیش از این تحلیلگران گفته‌اند اقدام اروپایی‌ها برای گریز از فعال کردن مکانیسم ماشه است که می‌توانست به بازگشت تحریم‌های چندجانبه بین‌المللی علیه ایران منجر شود.
پیش از این برخی از مقام‌های آمریکایی و رژیم صهیونیستی اعتراف کرده‌اند که بعد از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ هیچ ساختار چندجانبه‌ای برای مقابله با برنامه پهپادی و موشکی ایران وجود ندارد.